Hadi EYCE
SGK Uzmanı
Ev hizmetlerinde ay içinde gerek 10 günden az ve gerekse 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştırılanlara yönelik yeni hükümler SGK tarafından 01 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğde açıklandı.
Tebliğde yapılan açıklamalara göre yapılması gereken işlemler aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır:
1-Bilindiği gibi, yeni uygulama, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 1/4/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ek 9 uncu maddesi ile getirilmiştir. Bu uygulamada, ev hizmetlerinde ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla süreyle sigortalı çalıştıran gerçek kişiler “İŞVEREN” olarak kabul edilecektir. Dolayısıyla tüzel kişiler bu kapsama girmemektedir.
2 –Ev hizmetlerinde çalışanlar, ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar ile aynı veya farklı gerçek kişi yanında 10 günden az çalışanlar olmak üzere ikiye ayrılmış olup, bu sigortalılar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır. Diğer taraftan, aynı evde oturan üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hısımlar tarafından ev hizmeti işlerini yapanlar bu kapsamda sigortalı sayılmayacaktır.
A- EV HİZMETLERİNDE 10 GÜN VE DAHA FAZLA SÜRE İLE ÇALIŞANLAR BAKIMINDAN UYGULAMA;
1 – Bu kapsama girenler hakkında 1/4/2015 tarihinden itibaren ücretle ve sürekli çalışma şartı aranmayacaktır. Çalışanlar, Kanunun 4 (a) maddesine tabi sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde yararlanacak ve haklarında uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve 4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine göre işsizlik sigortası hükümleri uygulanacaktır.
2 –SGK’ya bildirimleri Tebliğ ekinde bulunan “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” (Ek 1) ile yapılacaktır. Bildirgedeki işe giriş tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilecektir. İşverenlerin bu bildirgeyi sigortalı ile birlikte imzalandıktan sonra çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar ikamet ettikleri yere en yakın SGK ünitesine vermeleri gerekmektedir.Bu kapsamda birden fazla kişi çalıştırılması halinde bahse konu bildirge her bir sigortalı için ayrı ayrı düzenlenecektir.
3- İşverenlere, diğer işverenlerden farklı olarak Kurumca işyeri numarası verilmeyecektir. (İşveren kayıtları T.C. kimlik numarası ile takip edilecektir) Yukarıda belirtilen bildirgeye istinaden beyan edilen sigortalı çalışan için işe giriş tarihine göre sigortalı tescili de yapılacaktır. Tahakkuk ettirilecek sigorta primleri ise Bildirgedeki çalışma gün sayısı ve prime esas günlük kazanç beyanına göre gerçekleştirilecek olup, ayrıca her ay için aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmeyecektir. Prime esas kazanç tutarı, asgari ücret ile bu ücretin 6,5 katı arasında olmak kaydıyla sigortalıya ödenen brüt ücret olacaktır. Öte yandan İşverenler tahakkuk edecek sigorta primlerini sigortalı çalıştırdıkları ayı takip eden ayın sonuna kadar Kuruma ödeyecektir.
3-Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıran işverenler için yapılacak müracaatlarda işkolu kodu “9700 Ev içi çalışan personelin işverenleri olarak hane halklarının faaliyetleri” olacaktır.
4- “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge”nin işverence çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar Kurum ünitelerine verilmesi gerekmektedir. Bildirgenin yasal süresinde verilmemesi halinde işverene her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
5- İşverenlerin “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge”yi ünitelere yasal süresi dışında vermeleri halinde, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları aracılığı ile gerekli inceleme yapıldıktan sonra işleme alınması gerektiğine karar verilenler hakkında, sigortalı çalıştırılan her ay ve her bir sigortalı için ayrı ayrı olmak ve aylık asgari ücretin iki katını geçmemek üzere, işveren hakkında ayrıca asgari ücretin beşte biri, ev hizmetinde sigortalı çalıştıran işverenin çalıştırdığı sigortalıya ilave olarak çalıştırdığı sigortalı/sigortalılar için verildiğinin anlaşılması halinde ise, her ay ve her bir sigortalı için ayrı ayrı olmak ve aylık asgari ücretin iki katını geçmemek üzere, asgari ücretin sekizde biri tutarında,
İşverence herhangi bir bildirimde bulunulmaksızın, bu kapsamda sigortalı çalıştırıldığının mahkeme kararı veya denetim elemanlarınca ya da resmi yazılardan tespit edilmesi durumunda ise işverene asgari ücretin iki katı tutarında,
Çalıştırılan sigortalının işten ayrılması halinde “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge”nin, süresinde verilmemesi halinde asgari ücretin onda biri tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
6 – “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge”den dolayı bir defaya mahsus olmak üzere damga vergisi ödenecektir.
7 –“Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” ile belirtilen gün sayısında sonraki aylarda değişiklik olması halinde bu değişikliğin işveren tarafından değişikliğin olduğu ay içinde Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
8- 10 gün ve daha fazla süreyle ev hizmetinde çalışan sigortalılar, diğer 4/a kapsamında çalışanlar gibi, ek 9 uncu madde kapsamında aynı anda bir veya birden fazla işveren yanında sigortalı olarak çalışabileceklerdir. 4/b maddesi kapsamında sigortalılığı bulunanların ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışması halinde ise, 4/a maddesi kapsamındaki sigortalılığı geçerli sayılacağından, 4/b bendi maddesi kapsamındaki sigortalılıkları sona erecektir. Ancak, ev hizmetlerinde çalışma gün sayısı ayda 10 günden fazla 30 günden az olanların ayın kalan günlerinde Kanunun 4 /b maddesine tabi sigortalılıkları yeniden başlatılacaktır.
Öte yandan, 4/b maddesi kapsamında isteğe bağlı sigortalı olanların ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalışmaları halinde isteğe bağlı sigortalılıkları sona erdirilecektir. (Çalışma gün sayısı ayda 10 günden fazla 30 günden az olanlar, kalan süreler için isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.)
Aynı şekilde, Kanunun ek 5 inci maddesine göre sigortalı olanlar (tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar), ek 6 ncı maddesine tabi sigortalılar (ticari taksi, dolmuş gibi şehir içi toplu taşım araçlarında ay içindeki çalışmaları 10 günden az olanlar) ile 2925 sayılı Kanuna tabi olanların (süreksiz tarım işlerinde hizmet akdiyle çalıştırılanlar) ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalışması halinde bu kapsamdaki sigortalılıkları sona erdirilecek, ancak, ek 9 uncu madde kapsamında sigortalılığı sona erenlerin ek 5 inci madde ile 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları herhangi bir talep alınmadan yeniden başlatılabilecektir.
Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında 10 gün ve daha fazla süreyle çalışması bulunanların ay içindeki çalışmalarının toplamının 30 günden az olması halinde kalan süreler borçlanılabilecektir.
9 –Yaşlılık ve emekli aylığı alan sigortalıların ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve daha fazla süreyle çalışmaları halinde yapılacak müracaat sırasında tercih etmeleri kaydıyla sosyal güvenlik destek primi ödeyerek veya tüm sigorta primlerine tabi olmaları mümkün bulunmaktadır. Dolayısıyla, Bağ-Kur’dan veya Emekli Sandığından yaşlılık, emekli aylığı ve adi malullük aylığı alanların bu kapsamda çalışmaları halinde, bunları çalıştıran işverenler tarafından SGK’ya sosyal güvenlik destek primi ödenecektir. (SSK’dan malullük aylığı alanların Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında çalışması halinde ise bağlanan malullük aylıkları kesilmek zorunda kalınacaktır.)
10–Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanların sigortalılıkları bu kapsamdaki çalışmalarının sona erdiğinin Kuruma bildirilmesiyle veya sigortalının ölümü halinde sona erdirilecektir. Diğer taraftan, ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalıştırılan sigortalının işten ayrılması halinde işten ayrılışını takip eden on gün içerisinde “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge”nin “F- Sigortalının İşten Ayrılma/Durum Değişiklikleri” kısmının doldurulması suretiyle Kuruma verilmesi gerekecektir.
11– Genel sağlık sigortalılığı ve yararlanma şartları
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalılığı bulunanlar genel sağlık sigortalısı sayılacaktır. Ancak sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için sigortalının sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde en az 30 gün genel sağlık sigortası primini ödemiş olmaları gerekmektedir.
Ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışması bulunanlardan ay içindeki çalışması 30 günden az olanların kalan sürelerine ait genel sağlık sigortası primlerini ayrıca ödemeleri gerekmektedir. Ancak; ay içinde 30 günden eksik kalan günlerini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlayanlar hakkında eksik kalan günler için ayrıca genel sağlık sigortası primi ödenmesi gerekmeyecektir.
12–Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalıştırılacak sigortalılara ilişkin iş kazası ve meslek hastalığı bildirimi, diğer sigortalılarda olduğu gibi üç iş günü içinde Kuruma doğrudan “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu” düzenlenerek ya da www.turkiye.gov.tr adresinin “e-hizmetler” menüsünün altında bulunan “Ev Hizmetleri” kısmı seçilerek “İş kazası bildirimi” menüsünden yapılacaktır. Bu kapsama giren sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı hallerinde haklarında, Kanunun 4 /a maddesi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanacaktır.
12–Ayda 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalılığı olanların % 34,5 oranındaki primleri gerçek kişi işverenler tarafından ödenecektir. Bu primin % 20’si uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, ölüm), % 12,5’i genel sağlık sigortası, % 2’si de iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası primidir. İşverenler ayrıca sigortalı ve işveren hissesi ile birlikte % 3 oranında işsizlik sigortası primi de ödeyeceklerdir. Bununla birlikte, işverenler, ilgili yasalarda öngörülen koşullar sağlanmış olmak kaydıyla, % 5, 6111 sayılı Kanunla ve ayrıca işsizlik ödeneği almakta olanların çalıştırılması hallerinde prim teşviklerden yararlanabilecektir.
B- EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞTIKLARI KİŞİ YANINDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLARI BAKIMINDAN UYGULAMA;
1 –Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kapsamında sigortalı sayılacaktır. Bu şekilde sigortalı çalıştıranlar 10 güne (10 hariç) kadar çalıştırdıkları sigortalılar nedeniyle işveren sayılmayacaklar, bu kapsamda sigortalı çalıştırdıkları her gün için prime esas günlük kazanç alt sınırının (asgari ücretin bir günlük tutarının) % 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyeceklerdir.
2- 10 günden az sigortalı çalıştıranlardan işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi ile aylık prim ve hizmet belgesi, işten ayrılış bildirgesi düzenlenmesi istenmeyecektir.
3- 10 günden az çalışmanın tespitinde günlük 7,5 saatin altındaki çalışmalar bir gün kabul edilecektir. 10 günden az çalışılan süreler birbirini takip eden günler olabileceği gibi ayın farklı günleri de olabilecektir.
4 – Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanların bildirimi, Tebliğin 2 no’lu ekinde bulunan “Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu” ile yapılacaktır. Form, çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar, ay sonunun hafta sonu genel ve resmi tatil günlerine denk gelmesi halinde ise bu günleri takip eden ilk iş günü sonuna kadar ünitelere verilebilecektir.
Söz konusu formda, çalışan ve çalıştıran kişinin imzası, kaç gün çalıştırıldığına ilişkin bildirim ve e-posta adresleri ile GSM numarası bilgileri yer almakta olup, Formun bu şekilde doldurulması halinde ayın diğer günleri için çalıştırılan kişinin değişmemesi ve 10 günden az çalışmanın takip eden aylarda da devam etmesi (bu durumun Formda belirtilmesi) halinde, her ay için ayrıca bildirim yapılmasına gerek kalmayacaktır.
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanların bildirimi bu kişileri çalıştıranlar yönünden internet aracılığı ile de yapılabilecektir. Sigortalı çalıştıranlar www.turkiye.gov.tr adresinin “e-hizmetler” menüsünün altında bulunan “Ev Hizmetleri” kısmını seçerek bildirimde bulunabilecektir. Bu şekilde yapılan bildirim sonucunda..
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://gulbenkmusavirlik.com/tr_ev-hizmetlerinde-calistirilanlar-ile-ilgili-yeni-uygulama-neler-getiriyor-4877.html
