e-Defter ve e-Fatura konusunda Son Değerlendirme
Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (ASMMMO) Başkanı Mehmet Okkalı, elektronik defter (e-Defter) ve elektronik fatura (e-Fatura) konusunda değerlendirmelerde bulundu. Okkalı’nın “e-Defter ve e-Fatura Konusundaki Son Değerlendirmesi” şöyle;
e-Defter ve e-Fatura Konusundaki Son Değerlendirmelerimiz aşağıda sunulmuş olup yapmış olduğumuz değerlendirmelere ilave edilmesini veya çıkartılmasını istediğiniz konuları odamıza e-posta yoluyla bildirmeniz halinde gerekli değerlendirmeler yapılarak TÜRMOB ve Maliye Bakanlığı nezdinde gerekli çalışmalar yapılacaktır.
E-DEFTER ve E-FATURA KONUSUNDAKİ SON DEĞERLENDİRMELERİMİZ
Defterlerin açılış tasdiklerine ilişkin hükümler Vergi Usul Kanunuyla düzenlenmiştir. VUK nunun 220. Maddesinde açılış tasdikleri için herhangi bir tarih öngörülmemiş defterlerin kullanılmaya başlamadan önce yapılması gerektiği belirtilmiştir. Kapanış tasdiklerine ilişkin hükümlere ise 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64. Maddesinde yer verilmiştir. Maliye Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından ortaklaşa hazırlanarak 19.12.2012 tarihinde yayınlanan “Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ” ile hangi defterlerin açılış ve kapanış onayına tabi olduğu ile tasdik tarihleri konusunda ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesinde ve anılan tebliğde kâğıt ortamında tutulan yevmiye defterinin kapanış tasdikinin izleyen takvim yılının altıncı ayının sonuna kadar yapılabileceği ve kapanış tasdikinin yılda bir kez yapılacağı açıklamasına yer verilmiştir.
Bilindiği gibi e- Defterdeki berat alma işlemi kapanış tasdiki yerine geçmektedir.
Kâğıt ortamında düzenlenen yevmiye defterinin tasdik işleminin yılda bir kez yapılmasına karşın elektronik ortamda düzenlenen defterlerde her ay kapanış tasdiki yerine geçen berat alma işlemi angaryadan öte bir anlam taşımamaktadır. Elektronik fatura ve elektronik defter uygulaması ile ilgili ikincil mevzuat ( Tebliğ ve sirküler) tamamlanmadığı için bu alanda el yordamı ile davranılmaktadır. Önceki yıllarda kâğıt ortamında verilen beyannameler zaman içinde elektronik ortamda alınmaya başlanmıştır ve bu konuda yeterince ikincil mevzuat ( Tebliğ ve sirküler) oluşmuştur. Bu alanda yapılan önceki düzenlemeler bize yol gösterici olmaktadır. Nitekim bu alanda temel düzenlemeleri içeren VUK 340 nolu tebliğin VII/4 bölümü aşağıdaki düzenlemeyi de içermektedir “Kâğıt ortamda düzenlenip verilen beyannamelerle elektronik ortamda düzenlenip gönderilen beyannamelerin hukuki sonuçları itibariyle hiçbir farkı bulunmamaktadır.” Bu açıklamanın e- Defter için de geçerli sayılmasından daha doğal bir şey olamaz.
Berat alma işleminin TTK 64. Maddesine göre yıl sonundan itibaren tayin edilecek uygun bir sürede yapılması (İzleyen takvim yılının altıncı ayının sonuna kadar), eğer bu durum bir takım aksaklıklara yol açıp, amaçlarınızın gerçekleşmesini zorlaştıracaksa geçici vergi dönemleri itibarı ile berat işleminin yapılması gerekmektedir. Böylelikle üzerimizde bulunan bu angaryayı bir ölçüde azaltmış oluruz.
* e-defter işlemlerinde her bir belgenin bir yevmiye kaydına alınmasının çok zaman kaybına neden olmaktadır. Bu muhakkak düzeltilmelidir.
* Bordro tahakkukları, KDV tahakkukları, banka işlemleri vb gibi belge numarası bulunmayan işlemlerde belge numarası girilmesi zorunluluğunun , yada belge numarası alanına aynı fiş içerisinde birden fazla OTHER yazılması, defterin onaylanması esnasında hata mesajı olarak çıktığı, bu nedenle sadece belge türünün fatura seçilmesi halinde belge numarasının zorunlu alan olması, diğer seçeneklerde zorunlu alan olmaması gerekmektedir.
* Komisyonunuzca; e-defter çalışmalarının bürolara getirdiği yükün net anlatılabilmesi için, Gelir İdaresi görevlilerinin her hangi bir Mali Müşavirlik ofisinde belgelerin mükelleften alınmasından, beyannamelerin verilmesine kadar, işleyişin yerinde görülmesinin ve test edilmesinin fayda sağlayacağına inanıyoruz. Yerinde uygulamayı GİB yetkilileri muhakkak görmeli ve test etmelidirler. Mali idarenin bu teklifi değerledikten sonra bizleri anlayarak daha güzel düzenlemeler yapacağına inanmaktayız.
*Yeni tebliğ ile 2014 cirosu 10 Milyon üzerinde olan firmalarında 2016 yılında e-deftere geçmesi çok ağır yük getirmiştir. Bu geçişlerde sadece cironun kıstas alınması yanlıştır. KOBİ tanımı gibi birden fazla kıstas belirlenmesi gerektir. Ayrıca e-deftere geçen firmaların aynı zamanda e-faturaya da geçmek zorunda olduklarından, çoğu firmanın alt yapısı ve ön muhasebesi dahi olmadığı, bu süreci takip edecek kalifiye eleman bulma sıkıntısı olduğu, hatta büyük şehirler haricindeki ilçelerde bu sıkıntının daha da fazla olacağı, bu limit ile yaklaşık 40 bin mükellefin e-defter ve e-faturaya geçmesi halinde nereden bakılsa bunun yarısı kadar eleman ihtiyacı olacağı ve bu ortamda en büyük sıkıntında yetişmiş ön muhasebe elemanına ihtiyaç duyulacağı, bunun ise firmalara ve bizlere ek bir maliyet getireceği açıktır. Kısaca Mali Müşavirlerin herhangi bir ek gelir elde etmeden yeni bir angaryayla karşı karşıya olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
*e-faturalarda çoğunlukla temel fatura kullanıldığı, temel fatura üzerinde birim fiyat yanlışlığı, sevk irsaliyesi yanlışlığı vb hususlarda düzeltme yapılamadığı, itirazların noter aracılığı ile yapılmasının hem maddi hem de zaman olarak büyük kayıplar doğurduğu, ticari faturada karşı tarafın 7 gün içerisinde onaylamaması halinde otomatik onaylanmasının sağlanması gerektiği konularındaki uygulamada çıkan sorunlar idarece bir an önce dikkate alınmalıdır.
