Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK
Bilindiği üzere, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından 19 Aralık 2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de ortaklaşa yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ ile defterlerin tasdik süreleri ve esasları belirlenmiş, 6 Haziran 2013 tarih ve 28669 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile de, kapanış onayı yapılacak defterlerin onay zamanı ve şekline ilişkin hususlar yeniden düzenlenmiştir. Öte yandan, elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili olarak da, yine Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından ortak olarak 13.12.2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği'nde gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Her iki Bakanlık tarafından yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ'de yapılan açıklamalara göre, gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir yevmiye defteri, envanter defteri ve büyük defter (defter-i kebir) tutmakla yükümlü bulunmaktadır. Tacirlerin gerçek veya tüzel kişi olup olmamasına göre tutacakları defterler aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Şahıs Şirketleri
(Kollektif ve Komandit Şirketler)
|
Yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebire ek olarak genel kurul toplantı ve müzakere defterini
|
Anonim ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler
|
Yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebire ilave olarak pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterini[1]
|
Limited Şirketler
|
Yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebire ilave olarak pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmak zorundadır. Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde Karar tarihi, Karar sayısı, Toplantıda hazır bulunanlar, Kararın içeriği, Üyelerin imzaları hususlarının yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.
|
Özel Hukuk Hükümlerine Göre İdare Edilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye Ve Köy İle Diğer Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan ve Tüzel Kişiliği Bulunmayan Ticari İşletmeler ile Kamu Yararına Çalışan Dernekler Ve Gelirinin Yarıdan Fazlasını Kamu Görevi Niteliğindeki İşlere Harcayan Vakıflar Tarafından Kurulan Ticari İşletmeler ve Bunlara Benzeyen ve Tüzel Kişiliği Bulunmayan Diğer Ticari Teşekküller
|
Yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebiri
|
Peki, 01.01.2016 Tarihinden İtibaren e-Deftere Geçen Mükellefler Ne Yapacak?
Elektronik ortamda tutulacak defterler ile ilgili olarak 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği hükümleri geçerli bulunmaktadır. Tebliğde yapılan açıklamalara göre, e-Defter kapsamına giren mükellefler www.edefter.gov.tr internet adresinde duyurulan format ve standartlara uygun olarak ve aylık dönemler itibarıyla elektronik defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır. Defterlerini elektronik defter biçiminde tutmaya başlayanlar, söz konusudefterlerini kâğıt ortamında tutamayacaklardır. Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçecektir.
Uygulamadan yararlananlar, aylık dönemler itibarıyla oluşturdukları elektronik defterler için,aşağıda yer alan adımları izleyerek berat almak ve bunları istenildiğinde ibraz etmek üzere muhafaza etmek zorundadırlar;
- Gerçek kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar kendilerine ait güvenli elektronik imza veya mali mühür ile imzalar.
- Tüzel kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar (Hesap döneminin son ayına ait defterler kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın son gününe kadar) kendilerine ait mali mühür ile onaylar.
- İmzalı veya mühürlü defterler için berat dosyaları oluşturulur ve bu dosyalar Elektronik Defter Uygulaması aracılığı ile Gelir İdaresi Başkanlığı'nın onayına sunulur.
- Gelir İdaresi Başkanlığı mali mührünü de içeren beratlar elektronik defter tutanlar tarafından indirilerek istenildiğinde ibraz edilmek üzere ilgili olduğu elektronik defterler ile birlikte muhafaza edilir.
- Yukarıda sayılan adımların neticesinde oluşturulan e-defterler, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından onaylanan beratları ile birlikte Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında geçerli kanuni defter olarak kabul edilecektir.
Buna göre e-Defter uygulamasına geçen mükelleflerin yevmiye defteri ve defter-i kebir'i kâğıt ortamında tutmaları mümkün olmadığından, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren e-Defter'e geçecek mükelleflerin 2016 yılına ilişkin olmak üzere notere kağıt ortamında yevmiye defteri ve defter-i kebir tasdik ettirmeleri söz konusu olmayacaktır. Ancak, bu mükelleflerin 2016 yılında kullanmak üzere şu an için e-defter kapsamında tutulması fiilen mümkün bulunmayan Envanter Defteri, Damga Vergisi Defteri ve Yönetim Kurulu Karar Defteri veya Müdürler Kurulu Karar Defteri'ni Aralık 2015 ayı sonuna kadar notere tasdik ettirmeleri zorunlu bulunmaktadır. 2015 yılında kullanılan ve yeteri kadar sayfası bulunan Envanter Defteri, Damga Vergisi Defteri ve Yönetim Kurulu Karar Defteri veya Müdürler Kurulu Karar Defteri'ni 2016 yılında da kullanmak isteyen mükellefler, Ocak 2016 ayı içinde notere ara tasdiki yaptırarak, bu defterleri kullanmaya devam edebilirler.
Diğer taraftan, 2016 yılı başından itibaren e-deftere geçecek mükelleflerin, Yönetim Kurulu Karar Defteri ile Müdürler Kurulu Karar Defteri'nin kapanış tasdikini 31 Ocak 2016, 2015 yılına ait Yevmiye Defteri kapanış tasdikini ise 30.06.2016 tarihine kadar notere yaptırmaları gerekmektedir.
Tutulması Zorunlu Defterlerin Onay Zamanlarına İlişkin Tablo Aşağıdaki Gibidir;
Muhasebe ile İlgili
Defterler
|
Açılış Onay Zamanı
|
Gelecek Yıllar
Açılış Onayı Zamanı
|
Ara Tasdik
Zamanı
|
Kapanış Onay Zamanı
|
Yevmiye Defteri (Elektronik Ortamda Tutulacaklar Hariç)
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki
ay sonuna kadar
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
İzleyen faaliyet döneminin ALTINCI ayının sonuna kadar
|
Defter-i Kebir
(Elektronik Ortamda Tutulacaklar Hariç)
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki ay sonuna kadar noter tasdiki
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
Yok
|
Envanter Defteri
(E-Defter Tutanlar ve Diğerleri)
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki ay sonuna kadar
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
Yok
|
Damga Vergisi Defteri
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet yılından önceki ay sonuna kadar
|
Yok
| |
Serbest Meslek Kazanç Defteri
|
Faaliyete ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet yılından önceki ay sonuna kadar
|
Takvim yılını dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
Yok
|
İşletme Defteri
|
Faaliyete ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet yılından önceki ay sonuna kadar
|
Takvim yılını takip eden ilk ayın içinde
|
Yok
|
Elektronik Defterler
|
Açılış Onay
Zamanı
|
Gelecek Yıllar
Açılış Onayı
|
Ara Tasdik
Zamanı
|
Kapanış Onay Zamanı
|
Elektronik Yevmiye Defteri
|
Faaliyete başlanılan ilk ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Hesap döneminin ilk ayını takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Yok
|
Hesap döneminin son ayına ait defterler için, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı.
|
Elektronik Defter-i Kebir
|
Faaliyete başlanılan ilk ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Hesap döneminin ilk ayını takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Yok
|
Hesap döneminin son ayına ait defterler için, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Ticaret Kanunu ile İlgili
Defterler
|
Açılış Onay Zamanı
|
Gelecek Yıllar Açılış Onayı
|
Ara Tasdik
Zamanı
|
Kapanış Onay Zamanı
|
Yönetim Kurulu Karar Defteri Veya Müdürler Kurulu Karar Defteri
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki ay sonuna
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
İzleyen faaliyet dönemininBİRİNCİ ayının sonuna kadar
|
Pay Defteri
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde açılış onayları yaptırılmaksızın kullanılabilecektir
|
Yok
|
Yok
|
Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde açılış onayları yaptırılmaksızın kullanılabilecektir
|
Yok
|
Yok
|
2016 Yılında E-Deftere Geçenler
|
Açılış Onay Zamanı
|
Gelecek Yıllar Açılış Onayı
|
Ara Tasdik
Zamanı
|
Kapanış Onay Zamanı
|
Yevmiye Defteri
|
Faaliyete başlanılan ilk ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Hesap döneminin ilk ayını takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Yok
|
2015 Yılına Ait Kapanış Onayı 30.06.2016 tarihine Kadar Yapılmalıdır
|
Defter-i Kebir
|
Faaliyete başlanılan ilk ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Hesap döneminin ilk ayını takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulacak e-defter beratı
|
Yok
|
Yok
|
Envanter Defteri (E-Defter Tutanlar ve Diğerleri)
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki ay sonuna kadar
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
Yok
|
Yönetim Kurulu Karar Defteri Veya Müdürler Kurulu Karar Defteri
|
Kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce
|
Faaliyet döneminden önceki ay sonuna
|
Hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde
|
İzleyen faaliyet dönemininBİRİNCİ ayının sonuna kadar (31.01.2016)
|
Saygılarımla.
Tarih : 16.12.2015
[1] Damga vergisi defterini; Anonim Şirketler, sürekli damga vergisi mükellefiyeti olan Limited Şirketler ve bilanço esasına göre defter tutan şahıs işletmelerinin tutmaları zorunlu bulunmaktadır.
