ÖZEL SİRKÜLER:
TÜRK TİCARET KANUNU VE VERGİ USUL KANUNU’NA GÖRE TUTULACAK DEFTERLER
VE TASDİK DURUMLARI
ÖZET
|
:
|
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı
tarafından ortaklaşa çıkarılarak 19 Aralık 2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ ile 13 Aralık 2011
tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik
Defter Genel Tebliği hükümlerine göre 2016 yılında
tutulacak defterler ve tasdik durumları
|
I-
KAĞIT ORTAMINDA TUTULACAK DEFTERLER
a.
Türk Ticaret Kanununa Göre Tacirin
Tutacağı Defterler
Kişinin Hukuki
Durumu
|
Tutacağı Defterler
|
Tacir (Gerçek ve tüzel kişi)
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Envanter defteri
3.
Defteri kebiri
|
Şahıs şirketleri
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Envanter defteri
3.
Defteri kebiri
4.
Genel kurul toplantı ve
müzakere defteri
|
Anonim
şirketler
Sermayesi
paylara bölünmüş komandit şirketler
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Envanter defteri
3.
Defteri kebiri
4.
Genel kurul toplantı ve
müzakere defteri
5.
Pay defteri,
6.
Yönetim kurulu karar
defteri
|
Limited
şirketler
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Envanter defteri
3.
Defteri kebiri
4.
Genel kurul toplantı ve
müzakere defteri
5.
Pay defteri
6.
Müdürler kurulu defteri
(ihtiyari md.11/4)
|
Devlet, il özel
idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve
tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmeler ile kamu yararına çalışan
dernekler ve gelirinin yarıdan fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere
harcayan vakıflar tarafından kurulan ticari işletmeler ve bunlara benzeyen ve
tüzel kişiliği bulunmayan diğer ticari teşekküller
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Envanter defteri
3.
Defteri kebiri
|
Gerçek
kişi tacirlerden Vergi Usul Kanununa göre ikinci sınıf tüccar sayılanlar, yeni
bir düzenleme yapılıncaya kadar mezkûr Kanun hükümlerine uygun olarak işletme hesabı esasına göre defter tutabileceklerdir.
İşletme
hesabı esası ve bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler,
Vergi Usul Kanunu Tebliğleri ile yayımlanmaktadır. 2013[1], 2014[2] ve 2015[3] yılları için belirlenmiş
olan bu hadler aşağıdaki gibidir.
Madde No
|
Konusu
|
2013Yılında Uygulanan Miktar (TL)
|
2014 Yılında Uygulanan Miktar (TL)
|
2015 Yılında Uygulanan Miktar (TL)
|
MADDE 177-
|
Bilanço esasına göre defter tutma hadleri
|
|
|
|
|
|
Alış tutarı
|
150.000
|
150.000
|
160.000
|
Satış tutarı
|
200.000
|
200.000
|
220.000
|
|
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı
|
80.000
|
80.000
|
88.000
|
|
3- İş hasılatının beş katı ile
yıllık satış tutarının toplamı
|
150.000
|
150.000
|
160.000
|
b.
Vergi Usul Kanuna Göre Tutulacak
Defterler
Mükellefler
|
Defterler
|
Birinci sınıf tüccar (Bilanço Esası)
|
Yevmiye defteri
Defteri kebir
Envanter defteri
|
İkinci sınıf tüccar (İşletme Esası)
|
İşletme defteri
|
İşletmenin faaliyet konusuna göre ayrıca tutulması zorunlu
defterler
|
İmalat defteri
Kombine imalat defteri
Bitim işleri defteri
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri
Ambar Defteri
|
Serbest meslek erbabı
|
Serbest meslek kazanç defteri
|
Noterler
|
Özel defterler
|
Çiftçiler
|
Çiftçi işletme defteri
|
Ayrıca tutulabilecek defterler
|
Banka, banker ve sigorta şirketlerinin gider vergisine ilişkin
kayıtları
Damga resmi kayıtları[4]
Menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ait kayıtlar
|
c. Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanununa Göre Defter Tasdikleri
1)
İlk
Açılışta Defter Tasdiki
Tasdik Durumu
|
Türk Ticaret
Kanunu
|
Vergi Usul Kanunu
|
|
İlk tasdik
|
İlk açılışta kullanılmaya başlamadan önce tasdik ettirilecek
fiziki ortamda tutulan defterler
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Defteri kebir,
3.
Envanter defteri,
4.
Pay defteri,
5.
Yönetim kurulu karar
defteri
6.
Genel kurul toplantı ve
müzakere defteri
7.
Müdürler kurulu defteri[5]
|
1.
Yevmiye defteri
2.
Envanter defterleri;
3.
İşletme defteri
4.
Çiftçi işletme defteri;
----
5.
İmalat ve İstihsal Vergisi defterleri;
(Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)
6.
Nakliyat Vergisi defteri;
7.
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;
8.
Serbest meslek kazanç defteri;
9.
Bu defterler
yerine kullanılacak olan defterler
|
Açılış onayı tasdik zamanı
|
1.
Açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce noter tarafından yapılır.
2.
Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret
sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. Ticaret
sicili tasdiknamesinin aslı ibraz edilmek kaydıyla bir örneği noterce
saklanır.
3.
Ticaret şirketleri
dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında yaptıracakları
ticari defterlere ilişkin açılış onaylarında ticaret sicili tasdiknamesi
aranmaz.
4.
Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili esnasında birinci
fıkrada yazılı defterlerin açılış onayları ticaret sicili müdürlükleri
tarafından da yapılabilir.
|
Yeniden
işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe
başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce;
vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma
tarihinden başlayarak on gün içinde
|
|
2)
İlk Açılıştan Sonra İzleyen Dönemlerde Defter
Tasdikleri
Tasdik Durumu
|
Türk Ticaret
Kanunu
|
Vergi Usul Kanunu
|
|
İzleyen
dönemler
|
Açılış onaylarının her hesap dönemi için yapılması zorunlu
defterler
|
1.
Yevmiye defteri,
2.
Defteri kebir,
3.
Envanter defteri
4.
Yönetim kurulu karar defteri
---
Müdürler kurulu defteri
|
1. Yevmiye defteri
2. Envanter defterleri;
3. İşletme defteri
4. Çiftçi işletme defteri;
---
5. İmalat ve İstihsal Vergisi
defterleri;
(Basit
İstihsal Vergisi defteri dahil)
6. Nakliyat Vergisi defteri;
7. Yabancı nakliyat kurumlarının
hasılat defteri;
8. Serbest meslek kazanç defteri;
9. Bu defterler yerine kullanılacak olan defterler
|
İzleyen hesap
dönemlerinde açılış onayı
yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecek defterler[6]
(yeterli yaprakları
bulunması kaydıyla)
|
1.
Pay defteri
2.
Genel kurul toplantı ve müzakere defteri
|
||
İzleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayı zamanı
|
İzleyen
faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı
faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna
kadar noter tarafından yapılır.
|
Öteden beri
işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı
yıldan önce gelen son ayda
|
|
Yaprakları bulunması halinde yeni hesap döneminin ilk ayı
içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanılacak defterler
|
1.
Yönetim kurulu karar defteri,
2.
Yevmiye defteri,
3.
Envanter defteri
4.
Defteri kebir
---
Müdürler kurulu defteri
|
1. Yevmiye defteri
2. Envanter defterleri;
3. İşletme defteri
4. Çiftçi işletme defteri;
---
5. İmalat ve İstihsal Vergisi
defterleri;
(Basit
İstihsal Vergisi defteri dahil)
6. Nakliyat Vergisi defteri;
7. Yabancı nakliyat kurumlarının
hasılat defteri;
8. Serbest meslek kazanç defteri;
9. Bu defterler yerine kullanılacak olan defterler
|
|
Onaya tabi defterlerin
hesap dönemi içinde dolması dolayısıyla veya başka sebeplerle yıl içinde yeni
defter kullanılması
|
Kullanmaya
başlamadan önce
|
Kullanmaya
başlamadan önce
|
|
3)
Dönem Sonu Kapanış Tasdikleri
Tasdik Durumu
|
Türk Ticaret
Kanunu
|
Vergi Usul Kanunu
|
|
Kapanış
tasdiki
|
Kapanış onayına tabi
defterler
|
1.
Yevmiye
2.
Yönetim kurulu karar defterleri
---
Müdürler kurulu defteri
|
-
|
Kapanış onayı zamanı
|
Yevmiye Defteri; izleyen hesap döneminin altıncı ayı
Yönetim kurulu karar defteri
izleyen hesap döneminin birinci ayının sonu
Vergi Usul
Kanununun 13 üncü ve 15 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından
mücbir sebep halinin ilan edildiği yerlerde, defterlerin kapanış onayları,
mücbir sebebin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar yapılabilir
|
-
|
|
d.
Ticaret Sicili Tasdiknamesi Aranması
Tacirler
tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter
defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve
müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan
önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin
kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter
tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde
ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. Ticaret sicili
tasdiknamesinin aslı ibraz edilmek kaydıyla bir örneği noterce saklanır.
Ticaret
şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında
yaptıracakları ticari defterlere ilişkin açılış onaylarında ticaret sicili
tasdiknamesi aranmaz.
e.
Defterlerde Olması Zorunlu Bilgiler
Defter
|
Asgari Olması
Gereken Bilgiler
|
Yevmiye
defteri
|
a) Madde sıra numarası,
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
ç) Alacaklı hesap,
d) Tutar,
e) Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile
varsa tarihleri ve sayıları.
|
Defteri kebir
|
a) Tarih,
b) Yevmiye defteri madde sıra numarası,
c) Tutar,
ç) Toplu hesaplarda yardımcı nihai
hesapların isimleri.
|
Envanter
defteri
|
Taşınmazların, alacakların, borçların,
nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerleri
|
Pay defteri
|
a) Pay sahibinin adı soyadı veya unvanı,
b) Pay sahibinin iletişim bilgileri,
c) Varsa pay üzerindeki intifa hakkı
sahiplerinin adı soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahibi oldukları paylar,
ç) Varsa intifa hakkı sahiplerinin iletişim
bilgileri,
d) Payın nominal değeri,
e) Sahip olunan pay sayısı ve toplam tutar,
f) Payın tertibi,
g) Payın edinme tarihi,
ğ) Deftere kayıt tarihi,
h) Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve
türü,
ı) Payın edinimi ve devrine ilişkin gerekli
açıklamalar.
|
Genel kurul
toplantı ve müzakere defteri
|
Tüzel kişi tacirlerin genel kurul
toplantılarında görüşülen hususların ve alınan kararlar
(Genel kurul toplantı ve müzakere defteri,
şirket genel kurul toplantısı yapılırken genel kurulda sorulan sorular,
verilen cevaplar, sunulan önergeler, alınan kararlar işlenerek
düzenlenebileceği gibi hazırlanan toplantı tutanağının deftere yapıştırılması
şeklinde de tutulabilir.)
Kollektif ve komandit şirketlerde yönetimle
görevlendirilen ortağın veya ortakların yahut bütün ortakların şirket
yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar da genel kurul toplantı ve
müzakere defterine kaydedilir.
|
Müdürler
kurulu karar defteri
|
Limited şirketlerde müdür veya müdürler
kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul
toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler
kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin
tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu
karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı
ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde 10 uncu maddenin ikinci fıkrasında
belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar
defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul
toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.
|
f.
Defterlerin Saklanma Süresi
Türk Ticaret Kanununa göre
|
Vergi Usul Kanununa göre
|
10 yıl
|
5 yıl
|
Her tacir; tutmakla yükümlü olduğu ticari
defterleri ve bu defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeleri
sınıflandırılmış bir şekilde on yıl saklamakla yükümlüdür. Saklama
süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı veya muhasebe belgelerinin
oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.
|
Zamanaşımı süreleri
dikkate alınarak
|
II- ELEKTRONİK ORTAMDA TUTULACAK
DEFTERLER
Elektronik
ortamda tutulacak defterler ile ilgili 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği hükümleri
uygulanacaktır.
Elektronik
ortamda defter tutmak zorunda olanlar
|
a) 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu
kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim
yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon
TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. (421 seri No’lu VUK Genel Tebliği
ile)
b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa
ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile
bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi
itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. (421 seri
No’lu VUK Genel Tebliği ile)
c) 2014
veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan
mükellefler. (454 seri No’lu VUK Genel
Tebliği ile)
d)
6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı
listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan lisans alan mükellefler. (Bayilik
lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu bent
kapsamında değerlendirilmeyecektir.) (454
seri No’lu VUK Genel Tebliği ile)
e) Özel
Tüketim Vergisi Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa ve
ithal eden mükellefler. (454 seri
No’lu VUK Genel Tebliği ile)
|
Elektronik
ortamda defter tutmaya geçiş zamanı
|
Elektronik
defter uygulamasına 2014 Aralık ayı içerisinde başvuran (a) ve (b) bendindeki
mükellefler 1/1/2015 tarihinden başlamak üzere elektronik defter
tutmaktadırlar,
Elektronik
defter uygulamasına 2014 Aralık ayından önce başvuran (a) ve (b) bendindeki
mükellefler 2014 Aralık ayından başlamak üzere elektronik defter
tutmaktadırlar,
Buna karşılık;
‒
(c) bendindeki şartı, 2014 hesap döneminde sağlayan mükellefler
1/1/2016 tarihinden itibaren, 2015 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan
mükellefler ise ilgili hesap dönemine ilişkin gelir/kurumlar vergisi
beyannamesinin verileceği tarihi takip eden hesap döneminin başından
itibaren,
‒
(d) ve (e) bentlerinde sayılanlardan 20/06/2015 tarihinden önce
lisans alan veya mükellefiyet tesis ettiren mükellefler 1/1/2016 tarihinden
itibaren, 20/06/2015 tarihinden sonra lisans alan veya mükellefiyet tesis
ettirenler ise, lisans aldıkları ya da mükellefiyet tesis ettirdikleri tarihi
izleyen hesap döneminin başından itibaren,
elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek
zorundadır.
Bununla
birlikte, lisans ya da mükellefiyet tesis tarihi ile izleyen hesap dönemi
arasındaki sürenin üç aydan kısa olması halinde isteyen mükellefler bir
sonraki hesap döneminin başından itibaren elektronik defter tutabilecekler ve
e-Fatura uygulamasına geçebileceklerdir.
10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi
kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasına geçme yararlanma ve
elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme
zorunluluğu getirilen mükellefler; tam bölünme, birleşme (devralma şeklinde
birleşme ve yeni kuruluş şeklinde birleşme) veya tür (nev'i) değişikliğine
gitmeleri halinde devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam
bölünme veya tür (nev'i) değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi
mükellefler de e-Fatura uygulamasına geçmek ve elektronik defter tutmak
zorundadır. Bu durumda uygulamalara geçme süresi hiçbir koşulda işlemin
ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı
geçemez.
|
Elektronik
Ortamda Tutulacak Defterler
|
Başlangıç aşamasında yevmiye
defteri ve büyük defterin elektronik defter kapsamında tutulması öngörülmüş
olup, ilerleyen dönemlerde diğer yasal defterlerle ilgili duyuru yapılacağı
belirtilmiştir.
|
Elektronik
Defterlerin Tutulması ve Oluşturulması
|
Elektronik ortamda defter tutacak mükellefler duyurulan format
ve standartlara uygun olarak ve aylık dönemler itibarıyla elektronik
defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlayacaklardır. Defterlerini
elektronik defter biçiminde tutmaya başlayanlar, söz konusu defterlerini
kâğıt ortamında tutamazlar.
Elektronik
defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış
onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçer.
Uygulamadan
yararlananlar, aylık dönemler itibarıyla oluşturdukları elektronik defterler
için, aşağıda yer alan adımları izleyerek berat almak ve bunları
istenildiğinde ibraz etmek üzere muhafaza etmek zorundadırlar.
Gerçek
kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son
gününe kadar kendilerine ait güvenli elektronik imza veya mali mühür ile
imzalar.
Tüzel
kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son
gününe kadar (Hesap döneminin son ayına ait defterler kurumlar vergisi
beyannamesinin verildiği ayın son gününe kadar) kendilerine ait mali mühür
ile onaylar.
İmzalı
veya mühürlü defterler için berat dosyaları oluşturulur ve bu dosyalar
Elektronik Defter Uygulaması aracılığı ile GİB’in onayına sunulur.
GİB
mali mührünü de içeren beratlar elektronik defter tutanlar tarafından
indirilerek istenildiğinde ibraz edilmek üzere ilgili olduğu elektronik
defterler ile birlikte muhafaza edilir.
Aylık
dönem, sadece onaya sunulan ayın defter kayıtlarını ifade etmekte olup,
önceki aylara ait kayıtları içermez. Hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde
de elektronik defter tutmaya başlanabilir. Ancak hesap dönemi veya takvim
yılı içerisinde elektronik defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi
izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki
yaptıracaklardır.
Yukarıda
sayılan adımların neticesinde oluşturulan elektronik defterler, GİB tarafından onaylanan
beratları ile birlikte Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında
geçerli kanuni defter olarak kabul edilecektir.
|
Elektronik
Defterlerin Muhafazası ve İbrazı
|
Elektronik defter oluşturma konusunda izin
alanlar, muhafaza ve ibraz ödevlerini yerine getirirken aşağıdaki hususlara
uygun hareket etmek zorundadırlar:
a) Elektronik defterler, istenildiğinde ibraz
edilmek üzere ilgili olduğu beratları ile birlikte muhafaza edilmek
zorundadır.
b) Elektronik defterler ile beratlarının veri
bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkâr edilmezliği, güvenli elektronik
imza veya mali mühür ile garanti altına alındığı için elektronik defterler
kâğıt ortamında saklanmayacaktır.
c) Defterlerini elektronik ortamında tutanlar,
elektronik defterlerini ve ilgili beratlarını vergi kanunları, Türk Ticaret
Kanunu ve diğer düzenlemelerde yer alan süreler dâhilinde elektronik,
manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istenildiğinde elektronik,
manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla eksiksiz ve okunabilir şekilde ibraz
etmekle yükümlüdür.
ç) Muhafaza ve ibraz
yükümlülüğü, elektronik defterlerin ve beratların doğruluğuna, bütünlüğüne ve
değişmezliğine ilişkin olan (elektronik imza ve mali mühür değerleri
dâhil) her türlü elektronik kayıt ve veri ile doğrulama ve görüntüleme
araçlarının tümünü kapsamakta olup, elektronik defterlere istenildiğinde
kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde
görüntüleyebilmeyi ve okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak
biçimde yerine getirilmelidir.
d) Elektronik defterler ve beratların elektronik
defter izni verilenlerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza
edilmesi mecburi olup, üçüncü kişiler nezdinde ya da yurt dışında muhafaza
işlemi Başkanlık ve Genel Müdürlük açısından herhangi bir hüküm ifade
etmemektedir. Muhafaza yükümlülüğünün Türkiye Cumhuriyeti sınırları
içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde yerine
getirilmesi zorunludur.
|
Elektronik
defter uygulamasında ihtiyarilik
|
Elektronik defter tutmak zorunda olan mükelleflerden mal veya
hizmet alan ve belirlenen hadlerin altında kalan mükellefler de istemeleri
halinde elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarından
yararlanabileceklerdir.
|
Elektronik
defter tutanların kağıt ortamında defter tutmaları
|
Elektronik defter tutma zorunluluğu
getirilen mükellefler kâğıt ortamında defter tutamazlar. Bu mükelleflerin
kâğıt ortamında defter tutmaları halinde hiç defter tutmamış sayılmayacakları
belirtilmektedir.
|
NOTLAR
-
Pay defteri,
yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin
muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.
-
Fiziki
ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile diğer
ticari defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya
başlanmadan önce noter tarafından yapılır.
-
Bu
defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin
kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere
yaptırılır.
- Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
- Pay defteri ve yönetim kurulu karar defterinin yenilenmesinin gerektiği durumlarda açılış onayı yapılacak yeni defter, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni defterin açılış onayının yapıldığı sırada noter, eski deftere veya zayi belgesine, yeni defterin açılış onayının yapıldığını tarih ve sayıyı belirterek şerh düşer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu şerhi gören noter tekrar bir açılış onayı yapamaz
- Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir.
- Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Ancak; ticaret şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında yaptıracakları ticari defterlere ilişkin açılış onaylarında
ticaret sicili tasdiknamesi aranmaz.
- Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz.
- Limited şirketlerde halen kullanılmakta olan ortaklar kurulu karar defterleri de yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, genel kurul toplantı ve müzakere defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir.
- 19 Aralık 2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞ’in 11/4’üncü fıkrasında, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilecekleri belirtilmiştir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.
- Hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde de elektronik defter tutmaya başlanabilir. Ancak hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde elektronik defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklardır.
VERGİ USUL KANUNUNUN DEFTER TUTMA
İLE İLGİLİ DÜZENLEMELERİ
Vergi Usul Kanunun defter tutma ile ilgili
düzenlemeleri aşağıdaki gibidir.
“Birinci sınıf
tüccarlar:
Madde 177 –
(Değişik 30/12/1980 - 2365/26 md.)
Aşağıda yazılı
tüccarlar, I inci sınıfa dahildirler. [7]
1. Satın
aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının
tutarı 7.200.000.000 (160.000 TL) lirayı veya satışlarının tutarı
8.640.000.000 (220.000 TL) lirayı aşanlar;
2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 3.600.000.000 (88.000 TL)
lirayı aşanlar;
3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı, işlerin birlikte yapılması halinde
2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 7.200.000.000 (160.000 TL) lirayı aşanlar;
4. Her türlü ticaret şirketleri (Adi şirketler iştigal nevileri yukarıdaki bentlerden hangisine giriyorsa o bent hükmüne tabidir.);
5. Kurumlar Vergisine tabi olan diğer tüzelkişiler (Bunlardan işlerinin icabı bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyenlerin, işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilir.);
6. İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter
tutmayı tercih edenler.
(Ek fıkra : 21/1/1983 - 2791/4 md.; Mülga : 4/12/1985 - 3239/136 md.)
İkinci sınıf tüccarlar:
Madde 178 – Aşağıda yazılı tüccarlar II
nci sınıfa dahildirler:
1. 177 nci maddede yazılı olanların dışında
kalanlar;
2. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme
hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler.
Yeniden işe başlayan tüccarlar yıllık iş
hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II nci sınıf tüccarlar gibi hareket
edebilirler.
Sınıf değiştirme:
Madde 179 – a) (I) inciden (II) nciye
geçiş: İş hacmi bakımından I inci sınıfa dahil olan tüccarların durumları
aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar, bu şartların tahakkukunu takip eden
hesap döneminden başlayarak, II nci sınıfa geçebilirler:
1. Bir hesap döneminin iş hacmi
177 nci maddede yazılı hadlerden % 20 yi aşan bir nispette düşük olursa, veya;
2. Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177 nci
maddede yazılı hadlere nazaran % 20 ye kadar bir düşüklük gösterirse.
Sınıf değiştirme:
Madde 180 – b) (II) nciden (I) inciye
geçiş: İş hacmi bakımından II nci sınıfa dahil tüccarların durumları aşağıda
yazılı şartlara uyduğu takdirde bunlar bu şartların tahakkukunu takip eden
hesap döneminden başlayarak I inci sınıfa geçerler.
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177 nci
maddede yazılı hadlerden % 20 yi aşan bir nispette fazla olursa, veya;
2. Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi 177 nci
maddede yazılı hadlere nazaran % 20 ye kadar bir fazlalık gösterirse.
İhtiyari sınıf değiştirme:
Madde 181 – II nci sınıf tüccarlar
diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler.
Bu suretle I inci sınıfa dahil olanlar
hakkında da evvelki maddenin hükümleri cari olur.”
Saygılarımızla…
[1] 31.12.2012 tarihli ve 28514 (4.Mükerrer)
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 422 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği’nde
belirlenen tutarlar
[2] 30.12.2013 tarihli ve 28867
(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 432 Sıra No’lu VUK Genel
Tebliği’nde belirlenen tutarlar
[3] 30.12.2014 tarihli ve 29221 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan 442 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği’nde belirlenen
tutarlar
[4]
Damga Resmi Kanununa göre yolcu bileti ücretleri, sigorta primleri ve ilan ücretleri gibi mevzular üzerinden resim istifa etmeye mecbur olan gerçek ve tüzel kişiler bu ücret
primlerle istifa ettikleri damga resimleri için tarih sırasıyla bir kayıt tutmaya mecburdurlar. Tüccarlar bu kayıtları muhasebe defterlerinde tuttukları hesaplarda gösterebilirler.
Kayıtların muhasebe defterinde gösterilmemesi halinde ayrı bir "Damga Resmi defteri" tutulur.
Devlet müesseselerinin resmi defter ve kayıtları Damga
Resmi defteri yerine geçer.
[5]
Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere
defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler
kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil
olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır.
[6]
TTK’nın 64/3’üncü fıkrasına
göre pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli
yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de AÇILIŞ ONAYI
YAPTIRILMAKSIZIN kullanılmaya devam edilebilir.
[7]
Parantez
içinde yazılı tutarlar 01.01.2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; 30.12.2014
tarih ve 29221 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan 442 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile belirlenen tutarlardır.
