Özkan AYKAR
Gelir Uzmanı
Vergi Saati
1. Giriş
Bakanlar Kurulu'nca 13.6.2016 tarihinde kararlaştırılan "Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" 23.06.2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunuldu.
Tasarıda yatırım ortamının iyileştirilmesi ve bu çerçevede işlem maliyetlerinin azaltılması için bazı vergi kanunlarında düzenlemeler yapılmasına yönelik hususlar yer almaktadır.
Bu yazımızda; TBMM’ye sunulan tasarı içerisinde yer alan Katma Değer Vergisi Kanunu, Gider Vergileri Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu ve Belediye Gelirleri Kanununda yapılacak olan yeni vergisel düzenlemeler ayrıntılı bir şekilde kanun gerekçeleri ile birlikte açıklanarak aktarılmaya çalışılacaktır.
2. Katma Değer Vergisi Kanununda Yaplacak Yeni Düzenlemeler
Söz konusu yeni vergisel düzenlemeler aşağıda gerekçeleriyle birlikte sıralanmıştır.
2.1.Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (g) bendinde yapılan değişiklikle, elde edilen faiz gelirleriyle sınırlı olmak üzere tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetinin istisna kapsamında olduğu hususu açıklığa kavuşturulmaktadır.
Sat-kirala-geri al işlemleri ile Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kira sertifikası ihracına konu olan taşınmaz/iştirak hisselerinin kiracı ya da kaynak kuruluş tarafından üçüncü kişilere satışında, Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinde hüküm altına alınan istisna için belirlenen iki yıllık sürenin hesabında; bu taşınmazların/iştirak hisselerinin varlık kiralama şirketleri, fınansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının aktifinde bulunduğu sürenin de dikkate alınması amaçlanmaktadır.
Maddeyle, her türlü varlık ve haklar, Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (u) bendinde yer alan istisnanın kapsamına alınmak suretiyle, istisna hükmüne konu kıymetler genişletilmektedir. Ayrıca, her türlü varlık ve hakların varlık kiralama şirketlerine devirlerinde, devir tarihine kadar indirilen katma değer vergisi indirimlerinin geriye dönük düzeltilmemesi, bu tarihe kadar indirilemeyen katma değer vergisinin ise doğrudan gider yazılabilmesi amaçlanmaktadır.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 2nci maddesinin ikinci fıkrasına göre katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları da finansal kiralama işlemleri yapabilmekte olup, maddeyle Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (y) bendinde hüküm altına alman sat-kirala-geri al işlemlerine yönelik istisnadan söz konusu kurumların da faydalanması sağlanmaktadır.
Ayrıca, yapılan değişiklikle taşınırların da sat-kirala-geri al işlemleri kapsamında istisna kapsamına dahil edilmesi sağlanmaktadır.
Diğer taraftan taşınır ve taşınmazların finansal kiralama şirketleri ile katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankalarına devrinde, devir tarihine kadar indirilen katma değer vergisinin indirimlerinin geriye dönük düzeltilmemesi, bu tarihe kadar indirilemeyen katma değer vergisinin ise doğrudan gider yazılabilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 43- 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının;
a) (g) bendine "tahvil" ibaresinden sonra gelmek üzere "(elde edilen faiz gelirleri ile sınırlı olmak üzere tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetleri dahil)" parantez içi hüküm eklenmiştir.
b) (r) bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir.
"Bu fıkranın (u) bendi kapsamında varlık kiralama şirketlerine ve (y) bendi kapsamında finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen taşınmaz ve iştirak hisselerinin, kaynak kuruluş ve kiracı tarafından üçüncü kişilere satışına ilişkin en az iki tam yıl aktifte bulundurma süresinin hesabında, bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin varlık kiralama şirketleri, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının aktifinde bulunduğu süreler de dikkate alınır."
c) (u) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"u) Her türlü varlık ve hakkın, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme süresi sonunda geri alınması şartıyla varlık kiralama şirketlerine devri ile bu varlık ve hakların varlık kiralama şirketlerince kiralanması ve devralınan kuruma devri.
İstisna kapsamında, varlık kiralama şirketlerine devredilen varlık ve hakların iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır."
ç) (y) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"y) 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında; finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan her türlü taşınır ve taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu kıymetin mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile kiralamaya konu taşınır ve taşınmazın kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri.
İstisna kapsamında, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen her türlü taşınır ve taşınmaz malların iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır."
|
2.2. Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (d) bendinin sonuna eklenen parantez içi hüküm ile 5520 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre transfer fıyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlara ilişkin aym Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (c)bendi uyarınca kanunen kabul edilmeyen giderlere ve Gelir Vergisi Kanununun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (5)numaralı bendine göre işletme aleyhine oluşan farklara ilişkin olup, mükelleflerce ithalde veya sorumlu sıfatıyla ödenmiş olan katma değer vergisinin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi sağlanarak, uygulamada yaşanan ihtilafların önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 44- 3065 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine aşağıdaki parantez içi hüküm eklenmiştir.
"(5520 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre transfer fıyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar ile Gelir Vergisi Kanununun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine göre işletme aleyhine oluşan farklara ilişkin ithalde veya sorumlu sıfatıyla ödenen katma değer vergisi hariç)"
|
3. Gider Vergileri Kanununda Yapılacak Yeni Düzenlemeler
Söz konusu yeni vergisel düzenlemeler aşağıda gerekçeleriyle birlikte sıralanmıştır.
3.1. Gider Vergileri Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (t) bendinde yapılan düzenlemede, girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının para ve sermaye piyasasında yaptıkları işlemler dolayısıyla lehe aldıkları paraların banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna tutulması sağlanmaktadır.
MADDE 9- 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (t) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"t) Emeklilik yatırım fonlarının, menkul kıymet yatırım fonlarının, menkul kıymet yatırım ortaklıklarının, girişim sermayesi yatırım fonlarının ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının para ve sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler nedeniyle elde ettikleri paralar,"
|
Düzenlemeyle, girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının gelişme potansiyeli taşıyan ve kaynak ihtiyacı olan şirketlere yönelik girişim sermayesi yatırımlarının teşvik edilmesi ve bu suretle büyümeye ve istihdama katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca mevcut bentte sayılan fon ve ortaklıkların para piyasalarında yaptıkları işlemlere de istisna sağlanmaktadır.
3.2. Bankalar ve finansman şirketleri, tüketicilere kullandırdığı kredilere ilişkin ücret, komisyon ve benzeri adlarla tahsil ettikleri tutarlar dolayısıyla banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) hesaplayıp ilgili vergi dairesine ödemektedirler.
Söz konusu tutarların tamamının veya bir kısmının, sözleşmede hüküm bulunmamasına rağmen veya sözleşmeyle belirlenenden daha fazla tutarda ya da dayanaksız olarak ve benzeri gerekçelerle tahsil edildiği iddiasıyla tüketiciler yasal yollara (Tüketici Hakem Heyetleri veya Tüketici Mahkemeleri) başvurabilmekte ve banka ve finansman şirketlerinin haksız bulunması halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince söz konusu tutarların tüketicilere iade edilmesine karar verilmektedir. Bu durumda kredinin kullanımı aşamasında tüketicilere yansıtılmış bulunan BSMV de bankalar ve finansman şirketlerince tüketicilere iade edilmektedir. Bu nedenle tüketiciden tahsil edilerek Hazineye intikal ettirilen BSMV, dayanaksız kalan işlem dolayısıyla mükelleflerin üzerinde yük olarak kalmaktadır.
6802 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin değişikliğe konu beşinci fıkrasının mevcut haline göre sigorta şirketleri, iptal ettikleri sigorta muamelelerine ilişkin vergileri (yalnızca iptal tarihinden sonraki döneme ait olan kısmı), iptalin gerçekleştiği dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indirebilmekte, bu dönemde indirilemeyen vergileri ise sonraki dönem beyannamelerinde indirim konusu yapılabilmektedirler.
MADDE 10- 6802 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Sigorta şirketleri, iptal ettikleri sigorta muamelelerine ilişkin vergileri (yalnızca iptal tarihinden sonraki döneme ait olan kısmı), iptalin gerçekleştiği dönemde; bankalar ve finansman şirketleri, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince tüketicilere iade ettikleri ücret, komisyon ve benzeri adlarla tahsil ettikleri tutarlara ilişkin vergileri, iadenin gerçekleştiği dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indirebilirler. Bu dönemde indirilemeyen vergiler, sonraki dönem beyannamelerinde indirim konusu yapılabilir."
|
Yapılan düzenlemeyle, sigorta şirketleri için var olan düzenlemeye benzer bir şekilde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuatı uyarınca iade edildiğinden banka ve finansman şirketleri lehine kalmayan paralar nedeniyle banka ve finansman şirketlerinin üzerinde yük olarak kalan BSMV'nin de tüketicilere iade edilmesi halinde, hesaplanan vergiden indirilmesine olanak sağlanmaktadır.
4. Emlak Vergisi Kanununda Yapılacak Yeni Düzenlemeler
Söz konusu yeni vergisel düzenlemeler aşağıda gerekçeleriyle birlikte sıralanmıştır.
4.1. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununda yapılan düzenlemeyle, yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binaların, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile emlak vergisinden muaf tutulması sağlanmaktadır.
MADDE 39- 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin (f) fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"g) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır."
|
4.2. 1319 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeyle, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımlar için iktisap
olunan veya bu yatırımlar için tahsis edilen arazilerin yatırım teşvik belgesi süresince emlak vergisinden muaf tutulması öngörülmektedir.
MADDE 40- 1319 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin (d) fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"e)Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımlar için iktisap olunan veya tahsis edilen araziler Yatırım Teşvik Belgesi süresince."
|
5. Belediye Gelirleri Kanununda Yapılacak Yeni Düzenlemeler
Söz konusu yeni vergisel düzenlemeler aşağıda gerekçeleriyle birlikte sıralanmıştır.
5.1. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yapılan düzenlemeyle, yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binalardan bina inşaat harcı alınmaması sağlanmaktadır.
MADDE 41- 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun ek 2 nci maddesinin (d) fıkrasında yer alan "Kültür ve Turizm Bakanlığı" ibaresi "Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı" şeklinde değiştirilmiştir.
|
5.2. 2464 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeyle, yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesislerden imar mevzuatı gereğince belediyelerce alınması gereken harçların alınmaması sağlanmaktadır.
MADDE 42- 2464 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "7269 sayılı" ibaresi "Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesisler, 7269 sayılı" şeklinde değiştirilmiştir.
|
6. Sonuç
23.06.2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" ile yatırım ortamının iyileştirilmesi ve bu çerçevede işlem maliyetlerinin azaltılması için bazı kanunlarında yapılacak düzenlemeler içerisinde Katma Değer Vergisi Kanunu, Gider Vergileri Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu ve Belediye Gelirleri Kanunlarında yapılacak vergisel düzenlemeler bulunmaktadır. Söz konusu düzenlemeler ayrıntılı bir şekilde kanun gerekçeleri ile açıklanmış olup, 39 uncu ve 40 ıncı maddeleri 1/1/2017 tarihinde, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
Kaynak:
23.06.2016 tarihli Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Gerekçesi
