Şirket Ortaklarının Sigortalılığı
Fatih Akkuş
Sosyal Güvenlik Denetmen Yrd.
5510 sayılı Kanunun kendi içinde ve başka kanunlara yaptığı atıfların fazlaca bulunması ve ayrıntılarının ikincil mevzuat ile düzenlenmesi nedenleriyle kanunun uygulanması bakımından yükümlü olan sigortalılar, işverenler, ilgili kurumlar, mali müşavirler ve diğer ilgililer tarafından takibinin kolaylaştırılması ve belirli konuların bütün halinde toplanması hem idari yaptırımların hemde hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından önem arz etmektedir.
Bu bağlamda 5510 sayılı Kanunun 4/1(b) maddesinin 3 numaralı alt bendi kapsamında sigortalılıkları sağlanan şirket ortaklarının sigortalılığına dair bilgiler aşağıdaki tabloda özet halde sunulmuştur.
Sigorta Bilgileri - Şirket Türü
|
Sigorta Başlangıcı
|
Sigorta Başlangıç Bildirim Süresi
|
Sigorta Sona Ermesi
|
Sigorta Sona Erme Bildirim Süresi
|
Kollektif Şirket Ortakları, Adi Komandit Şirketin Komandite
ve Komanditer Ortakları, Donatma İştiraki Ortakları
|
Vergi mükellefiyetinin başladığı tarihte
|
Mükellefiyet işlemlerinin vergi dairesince
tamamlandığı tarihten itibaren (tamamlama 2 ayı geçmemeli)en geç
15 gün içinde
|
Vergi mükellefiyetinin sona erdiği tarihte
|
Vergi terk işleminin vergi dairesince tamamlandığı
tarihten itibaren en geç 10 gün içinde
|
Limited Şirket Ortakları
|
1) Ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği
tarihte,
|
1) Ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği
tarihten,
|
Hisse devrinin yapılmasına ortaklar kurulunca karar
verildiği tarihte
|
Hisse devrinin yapılmasına ortaklar kurulunca karar
verildiği tarihten itibaren en geç 10 gün içinde
|
Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerin
Komandite Ortakları
|
2) Hisse devri alan yeni ortağın, ortaklar
kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihte
|
2) Hisse devri alan yeni ortağın, ortaklar
kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihten itibaren en geç 15 gün
içinde
|
||
Anonim Şirketlerin Yönetim Kurulu Üyesi Ortakları
|
Yönetim Kuruluna seçildikleri tarihte
|
Yönetim Kuruluna seçildikleri tarihten itibaren en
geç 15 gün içinde
|
Yönetim kurulu üyeliklerinin sona erdiği tarihte
|
Yönetim kurulu üyeliklerinin sona erdiği tarihten
itibaren en geç 10 gün içinde
|
4/1(b) kapsamındaki şirket ortaklarının sigortalılığı açısından bazı ayrıntılı durumlardan bahsetmek yerinde olacaktır.
5510 sayılı Kanunun Geçici 22.maddesine göre mülga 1479 sayılı Kanunun(Bağ-Kur) 24.maddesi kapsamındaki sigortalılıklarını devam ettiren anonim şirketlerin KURUCU ORTAKLARININ 5510 sayılı Kanunun 4/1(a) maddesi kapsamında çalışmaya başlamaları halinde bu kapsamda çalışmaya başlamadan 1 gün önce 4/1(b) sigortalılığı sona erer ve daha sonra 4/1(a) kapsamındaki sigortalılığı sona erse dahi tekrar 4/1(b) sigortalılığı başlamaz.
Örneğin; 2004 yılında anonim şirket kurucu ortaklığı nedeniyle mülga 1479 sayılı Kanunun 24.maddesi kapsamında sigortalılığı devam ederken 03/08/2015 tarihinde bir işveren yanında hizmet akdiyle 4/1(a) kapsamında çalışmaya başlayan kurucu ortağın 4/1(b) kapsamındaki sigortası 02/08/2015 tarihinde sona erer. Bu kişinin 4/1(a) kapsamındaki sigortalılığı 18/07/2017 tarihinde sona erdiği kabul edildiğinde ise bir daha kurucu ortaklığı nedeniyle 4/1(b) kapsamında sigortalı olması mümkün olmayacaktır.
5510 sayılı Kanunun Geçici 8.maddesine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 1479 sayılı Kanun (Bağ-Kur) gereğince 01/10/2008 tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayan şirket ortaklarının sigortalılıkları 01/10/2008 tarihinden itibaren başlar.
Örneğin; Şirket ortaklığı nedeniyle 01/01/2001 tarihinde vergi mükellefi olup 01/10/2008 tarihine kadar 1479 sayılı Kanun (Bağ-Kur) gereği sigorta tescil işlemini yaptırmayan kişinin sigortalılığı 01/10/2008 tarihinde başlayacaktır.
Son olarak 4/1(b) lilerin sigorta başlangıç ve sona ermesine dair idari para cezalarının özellikli durumuna değineceğiz.
4/1(b) kapsamındaki şirket ortaklarından anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi ortaklarının, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının hisse devri işlemleri ile iflas, tasfiye ve münfesih durumdaki şirketlerin ortaklarının sigorta başlangıç ve sona ermesi ile ilgili yasal süreler içinde bildirimde bulunulmaması halinde 5510 sayılı Kanunun idari para cezalarının düzenlendiği 102.maddesinde açık bir hüküm bulunmaması nedeniyle ŞİRKET YETKİLİLERİ ve SİGORTALILAR hakkında idari para cezası uygulanmayacaktır.
Şirket yetklileri ve sigortalılar her ne kadar Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde bildirimle yükümlü tutulmuş ise de “Kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi gereği haklarında idari para cezası uygulanması mümkün olmamaktadır. Burada idari para cezası Kanunda açıkca bildirim yapmakla yükümlü tutulan vergi daireleri, esnaf ve sanatkar sicil müdürlükleri ve ticaret sicil müdürlüklerine uygulanacaktır.
Kaynaklar
-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
-Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği
