Dijital Para Teminat Olur Mu?
Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
myavuz2@sgk.gov.tr
SGK sosyal güvenlik sistemini yürütebilmek için giderlerin
karşılanabildiği bir gelir politikası takip etmek zorundadır. Kurumun en önemli
finans kaynağı ise sigorta ve genel sağlık sigortası primleridir. Hayatın akışı
içerisinde kimi zaman prim ödeme yükümlüleri borçlarını ödeyemez hale
gelebilirler. SGK süresinde tahsil edemediği alacaklarını icra takip hukukundan
ayrı olarak kamu alacakları için kolay, hızlı ve daha etkili yöntemleri içeren
6183 sayılı Kanuna göre takip etmektedir.
2008 yılında
yaşanan mali kriz sonrası dijital bir para sistemi (Bitcoin) ekonomik
hayatımızda yer bulmaya başladı. Avrupa Adalet Divanı’nın 2015 yılında almış
olduğu karara göre AB ülkelerinde sanal bir para olarak kabul edilen Bitcoin
Kanada’da ise emtia olarak kabul görmektedir. Halen hukuki olarak ülkemiz
mevzuatında paye verilmemiş olan bitcoin'in hacze konu edilip edilemeyeceği,
6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre teminat olarak gösterilmesinin
önünde hukuki bir engel olup olmadığı muamma olarak durmaktadır.
Borçlu icra
takibine konu borcunu taksitlendirmek suretiyle ödemek isteyebilir. SGK
alacağını 36 ayı geçmemek üzere ve faiz almak suretiyle 6183 sayılı Kanunun 48
inci maddesine göre tecil edebilir. Taksitlendirme talebinde bulunulan borcun
ellibin Türk Lirasını aşması durumunda SGK tarafından ellibin Türk Lirasını
aşan kısmın yarısı tutarında teminat gösterilmesi istenilmektedir. Sosyal
Güvenlik Kurumu taksitlendirme işleminde borçlulardan teminat olarak 6183
sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan kıymetlerden paraya çevrilmesi kolay
olan nakit niteliğindeki (banka teminat mektubu, hazine bonosu ve devlet
tahvili… gibi) teminatları almak istemektedir.
6183 sayılı
Kanunun 10 uncu maddesine göre ise: Para, Bankalarca verilen süresiz
teminat mektupları, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç Borçlanma
Senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler, Milli esham ve tahvilat,
İlgili veya ilgililer lehine üçüncü Şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı
amme idarelerince haciz varakasına dayanılarak haczedilen menkul ve gayrimenkul
mallar teminat olarak kabul edilir. Menkul mallara, Kanunun 81 inci maddesi
gereğince, haczi yapan memur tarafından değer biçilir. Öte yandan borçlu yahut
SGK bilirkişi tarafından değer tespiti yapılmasını isteyebilir.
Yukarıda da
değinildiği üzere Bitcoin' in hukuki durumu ülkemiz açısından tartışmalıdır.
Ancak hayatın akışı kısa süre içerisinde dijital paranın Türkiye’de hukuksal
bir zemine oturtulmasını zorunlu kılacaktır. Bu noktada ister Kanada örneği
gibi emtia olarak kabul edelim isterse AB örneğine uygun olarak para şeklinde
değerlendirelim Bitcoin' in 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan her
bir değerden daha likit olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Hukuksal zemini
boşluktayken buyurucu bir üslupla “SGK’nın Bitcoin' i teminat olarak kabulü
gereklidir” demek yakışıksız olur. Ancak dijital paranın hızla yaygınlaşan ve
ekonomik hayatta değer bulan yeri, 6183 sayılı Kanununa göre teminat olarak
kabul edilmeyi fazlasıyla hak etmektedir.
