Vergi Teşvikini Kullananlara SGK’dan Ceza (Mı?)
Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
myavuz2@sgk.gov.tr
Geçen yıl kaleme almış olduğum ve münhasıran 4447 sayılı İşsizlik Sigortası
Kanununun geçici 18. Maddesinde yer alan ve damga vergisinin beyan edilmeyeceği ve ödenmeyeceği ibaresinin
sorunlara yol açacağından bahsettiğim yazımın sosyal medyada son günlerde sıkça
gündeme getirildiğine şahit olmaktayım. Konunun takipçilerinin anımsayacağı
üzere iddiam damga vergisi tutarının işçiye ödenmesi gerektiği aksi halde
işçiye noksan ödeme yapılmış olacağı şeklindeydi. 687 KHK’nın geçerli olduğu
2017 yılı verileriyle kısa bir hatırlatmada bulunmak gerekirse Aylık olarak
1777,50 TL olan asgari ücretin net hesabı Tablo 1’ de gösterilmiştir.
|
ASGARİ ÜCRET
|
1.777,50
|
|
SGK PRİMİ% 14
|
248,85
|
|
İŞSİZLİK SİG. FONU% 1
|
17,78
|
|
GELİR VERGİSİ% 15
|
226,63
|
|
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ
|
-133,31
|
|
DAMGA VERGİSİ% 0,759
|
13,49
|
|
KESİNTİLER TOPLAMI
|
373,44
|
|
NET ASGARİ ÜCRET
|
1.404.06
|
-TABLO1-
Brüt ücretten vergi ve
sosyal güvenlik kesintileri gerçekleştirilerek net ücrete ulaşılmaktadır. Bir
başka ifadeyle brüt ücret; net ücret, ücrete uygulanan vergiler ve sosyal
güvenlik kesintilerini kapsamaktadır. Dolayısıyla asgari olarak belirlenen brüt
ücretin de bahsi geçen değerleri kapsaması gerekmektedir. Ücretin
muhasebeleştirilmesi de brüt ücretin hesaplanmasına uygun olarak
gerçekleştirilmek zorundadır. Buna göre yukarıda örneklenen asgari
ücretlinin ücret tahakkuku için günlük defter kayıtları Tablo 2’ de gösterilen
şekilde olacaktır.
|
770
GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI 2.177,40
Brüt ücretler: 1.777,50 SSK işveren payı: 364,38 İşsizlik sigortası işveren payı: 35,55
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI 133,31
Asgari Geçim İndirimi: 133,31
335 PERSONELE BORÇLAR HESABI 1404,0
1. işçi: 1404
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 240,12
Gelir vergisi: 226,63 Damga vergisi: 13,49
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HS 666,6
SSK işçi payı: 248,85 SSK İşveren payı: 364,38 İşsizlik sigortası işçi payı: 17,78 İşsizlik sigortası işveren payı: 35,55
Ücret tahakkuku
|
-TABLO 2-
4447 / geçici 18. Madde damga vergisine ilişkin olarak: “ Bu madde
kapsamında yapılan ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kâğıtlara ait damga
vergisinin aylık brüt asgari ücretin prim ödeme gün sayısına isabet eden
kısmı beyan edilmez ve ödenmez” demektedir. Tıpkı
kapıcıların ücretlerinde muaf tutulan verginin çalışanın net ücretine eklenmesi
benzeri; 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 18.
Maddesi gereği beyan edilmeyen damga vergisi tutarı da çalışanın net ücretine
eklenmelidir.
Brüt ücreti formüle
ettiğimiz ve Tablo 1’de yer alan değerleri formüle uyguladığımızda kastımız ve
damga vergisi tutarının çalışana ödenmesi gerekliliği daha da net
anlaşılacaktır.
Brüt Ücret = (Net Ücret)
+ (Damga vergisi) + (Gelir Vergisi-AGİ) + (SGK İşçi Payları)
Brüt Ücret = (1.404.06) + (13,49) + (226,63-133,31) + (248,85+17,78)
= 1.777,50
Damga vergisinin beyan
edilmediği ve ödenmediği durumda brüt ücret hesaplanması:
Brüt Ücret = (1.404.06) + (-) + (226,63-133,31) + (248,85+17,78)
= 1.764,01
Görüldüğü üzere ulaşılan
tutar 2017 yılı için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık tutarının altında
kalmakta dolayısıyla hatalı olmaktadır. Kanaatimce 4447 sayılı İşsizlik
Sigortası Kanununa eklenen geçici 17. ve 18. Maddelerinden yararlanılan asgari
ücretlinin ücret tahakkuku için ilişkin günlük defter kayıtları Tablo 3’ te
gösterilen şekilde olmalıdır.
|
770
GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI 2.177,40
Brüt ücretler: 1.777,50 SSK işveren payı: 364,38 İşsizlik sigortası işveren payı: 35,55 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI 133,31 Asgari Geçim İndirimi: 133,31
335 PERSONELE BORÇLAR HESABI 1417,50
1. işçi: 1404 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS 226,63 Gelir vergisi: 226,63 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HS 666,6 SSK işçi payı: 248,85 SSK İşveren payı: 364,38 İşsizlik sigortası işçi payı: 17,78 İşsizlik sigortası işveren payı: 35,55
Ücret tahakkuku
|
-TABLO 3-
İş sözleşmesi ile çalışan işçilerin asgari ücretleri “Asgari Ücret Tespit
Komisyonu” tarafından belirlenir[2].
Komisyonun belirlediği asgari ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen
işverenlerse cezai yaptırımla karşılaşırlar[3].
Ayrıca kayıtların ve bordroların SGK incelemesinde geçersiz olduğu tespit
edilirse işverenlerin her bir ay için ½’şer Asgari ücret tutarında kayıt
geçersizliği cezasına maruz kalma riskleri vardır.
Uygulamada teşvikten yararlanılan işçi için tıpkı diğer teşvik tutarlarının
mahsup edilmesinde olduğu gibi “602. DİĞER GELİRLER” hesabının kullanılarak
damga vergisi önce tahakkuk ettirilip sonra istisna edildiği görülmektedir.
Kanun koyucu 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 18.
Maddesinde “ Bu madde kapsamında yapılan ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen
kâğıtlara ait damga vergisinin aylık brüt asgari ücretin prim ödeme gün
sayısına isabet eden kısmı terkin edilir”
demiş olsaydı bu uygulama doğru kabul edilebilirdi. Ancak mevcut durumda damga
vergisi hiç tahakkuk etmemektedir. Tahakkuku olmayan bir meblağın muhasebe
kayıtlarında yer alması mümkün değildir. Dolayısıyla tıpkı kapıcı ücretlerinde olduğu gibi damga vergisi tutarının
çalışanın net ücretine eklenmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer alan
açıklamalar ışığında mükelleflerini 4447 / geçici 18. den yararlandırmış olan
meslek mensupları damga vergisi tutarının işçiye ödenmesiyle ilgili görüşlerini
benimle paylaşırlarsa çok mutlu olacağım.
