Yaş Beklemeden Emeklilik Mümkün
Mehmet Uğur Yavuz
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
m.uguryavuz@gmail.com
Emekliler, uzun süren çalışma hayatından tamamen çekilmeleri
sonrasında geçmiş hizmetleri nedeniyle, çalışmaksızın, belirli ve düzenli bir
gelir almaya hak kazanırlar. Sosyal güvenlik hayatımızı düzenleyen yasalarda
emeklilik için genel olarak kurallar tanımlanmıştır. Ancak özel duruma sahip
sigortalılar için genel kurallara istisnalar tanımlanmıştır. Yazımızda böyle
istisnai bir zümre için tanımlanmış emeklilik düzenlemelerinden bahsetmeye
çalışacağız.
MALULEN EMEKLİLİK
5510 sayılı
yasada yer alan düzenlenmeye göre 10 yıldır sigortalı olup en az 1.800 gün
ödenmiş primi olan yahut borçlanmayla bu süreyi tamamlayan sigortalının malulen
emekli olabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
1-Çalışma gücünde
en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu
2- İşyerini
kapatmak ve işe son vermek
3- Malullüğe
neden olan sağlık sorunu ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlanılan
tarihten önce olması
SAKAT (ÖZÜRLÜ) EMEKLİLİĞİ
Sağlık sorunu
olan veya çalışma gücünü kaybeden sigortalıların malulen emeklilik hakkı olduğu
gibi, özürlü emekliliğine başvurma hakkı da vardır. Üstelik özürlü
emekliliğinde, kişi ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten önce
bile çalışma gücünü kaybetse bile yine de özürlü emekliliği imkânından
yararlanmaktadır. Ayrıca malulen emekli olabilmek için en az yüzde 60 oranında çalışma gücünü kaybetmiş
olmak gerekmesine rağmen özürlü emeklisi olabilmek için, en az yüzde 40, en
fazla yüzde 59 oranında çalışma gücünü kaybetmiş olmak yeterlidir. Öte yandan
özürlü emekliliğinden yararlananlar emeklilikten sonra çalışmalarına devam
ettikleri takdirde aylıkları tamamen kesilmez. Malulen emekli olanlar
emeklilikten sonra çalışmalarına devam ederlerse, emekli aylıkları tamamen
kesilir.
VERGİ İNDİRİMİYLE EMEKLİLİK
İstisnai emekli
olma yollarından biri de vergi indirim belgesi alınmasıdır. 1 Ekim 2008’den
önce sigortalı olanların sakatlıkları nedeniyle vergi indiriminden
yararlanmaları durumunda emeklilik şartları kolaylaşmaktadır. Sakatlığı bulunan
çalışanın çalışma gücünün en az yüzde 40’ını kaybettiğini ispat edecek şekilde
sağlık raporu alması durumunda vergi indirimiyle emeklilikten yararlanması
mümkündür.
Her üç emeklilik
için de belirli bir yaşı doldurmuş olma koşulu yoktur.
