Döviz Hasılatının Binde Beşinin Gider Kaydedilmesi Sorunu
DR. AHMET KAVAK
ahmet.kavak@tr.pwc.com
93 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 40/1'inci maddesine, 1.1.1995 tarihinden geçerli olmak üzere 4108 sayılı Kanun'un 19' uncu
maddesiyle eklen parantez için “(İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)” hükmünün uygulamasına ilişkin yıllardan beri süre gelen sorun yazımızın konusu olarak ele alınmıştır.
Binde beş götürü gider ne üzerinden hesaplanır?
Bahsi geçen yasa maddesinin parantez içi hükümde belirtildiği üzere; binde beş götürü gider, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin;
1) Mal ve hizmet ihracatından,
2) Yurt dışı inşaat, onanır ve montaj işlerinden,
3) Yurt dışı taşımacılık faaliyetlerinden, elde etmiş oldukları döviz hasılatı üzerinden hesaplanır. Binde beş götürü gider döviz hasılatını binde beşini aşamaz.
Binde beş götürü gider indirimi nasıl yapılır?
Döviz hasılatının binde beşi olarak hesaplanan götürü gider yukarıda sayılan yurt dışındaki işlerle ilgili giderlere karşılık olarak ticari veya kurum kazancından indirilir.
Binde beş götürü gider indirimi için muhasebe kaydı gerekli midir? Bir diğer ifadeyle bu tutar giderin kazançtan indirimi için kasa veya bankadan ödenmiş olması koşulu aranmakta mıdır? Başka bir anlatımla bu tutar giderin kanuni defter kayıtlarına alınmadan, kasa veya bankadan ödenmeden kazançtan indirilmesi mümkün olur mu?
Bu konuda 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 228'inci maddesinde açıklandığı üzere;
1) Örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mütat olmayan müteferrik giderler;
2) Vesikasının teminine imkan olmayan giderler;
3) Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler,. için ispat edici kağıt/belge aranmayacağı ve ayrıca 1 ve 2 numaralı fıkralarda yazılı giderlerin gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şartı aranırken, 3'ncü fıkrada yazılı olan “Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler” için belge aranmadığı gibi bu giderler için kayıt düşülmesi de istenilmemiştir.
Ancak vergi idaresi konunun uygulamasına ilişkin olarak yayınladığı 194 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ'in 5'inci bölümünde; götürü gider uygulamasının, mükellefl erin yurtdışındaki işleri ile ilgili olarak yapmış oldukları giderlerden belgesi temin edilemeyenlerin anılan faaliyetlerden sağlanan hasılatın belli bir oranını aşmamak şartıyla ticari kazançtan indirilmesini öngören bir müessese olduğu, dolayısıyla götürü gider hesaplanabilmesi için harcamanın yapılmış ve işletmenin varlığında bir azalma meydana gelmiş olması gerekeceği, işletmenin faaliyetleri sonucu doğan tüm giderlerin, vergi yasalarınca ticari kazançtan indirilmesi kabul edilmiş olsun veya olmasın doğrudan ilgili oldukları gider hesaplarında muhasebeleştirilmesi gerektiği, belgesi temin edilemeyen giderlerin götürü gider tutarını aşan kısmının kanunen kabul edilmeyen gider olarak kâra ilave edileceği açıklaması yapılmış ve bu açıklama kapsamında söz konusu götürü gider tutarının da muhasebe kayıtları ile ispatı istenilmiştir.
Tebliğ düzenlemesinin yukarıdaki bahsi geçen kanunun Vergi Usul Kanunu'nun 228'inci maddesi hükmüne aykırılığı tartışılmayacak kadar açık olduğu gibi, ihtirazi kayıtla verilen beyanlar üzerine...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/doviz-hasilatinin-binde-besinin-gider-kaydedilmesi-sorunu-160357yy.htm
