Girişimcilik Öğrenilebilir mi?
Dünya Gazetesi
İşletme öğrencilerine avukatlarla nasıl pazarlık edeceklerini, yatırımcılara iş fikirlerini nasıl sunacaklarını veya nasıl başarılı bir iş planı yazacaklarını öğretebilirsiniz. Ancak bir girişimci gibi düşünmelerini öğretebilir misiniz?
Geçtiğimiz günlerde başarılı internet girişimlerinden Yemek Sepeti 589 milyon dolar karşılığında Delivery Hero’ya satıldı. Bu satış iki açıdan büyük önem taşımakta; Birincisi, yemeksepeti.com Türk internet sektörü tarihinde en büyük firma satışı, ikincisi, kurucu CEO Nevzat Aydın günümüzde nadiren karşılaşılan bir liderlik örneği sergileyerek 27 milyon doları 114 çalışanı arasında paylaştırdı. Takımı ile beraber kazandığı paraları takımı ile beraber harcama kararı alan Nevzat Aydın’ın bu örnek davranışı, bizleri liderlik ve girişimcilik üzerine düşünmeye sevk ediyor, girişimcilerin doğasını incelemeye itiyor. Başarılı bir girişimci olmak gerçekten sonradan öğrenilebilir mi?
Dünyanın en prestijli işletme yüksekokullarından INSEAD’da girişimcilik alanında dersler veren Michelle Rogan, INSEAD Knowledge’ta yayınlanan yazısında bu soru üzerinde duruyor: “Girişimci gibi düşünmek öğretilebilir/öğrenilebilir mi?”
INSEAD’da bu sene ağustos ayında lise öğrencilerine yönelik yeni bir yaz programı başlatılacak. Programın amacı, lise çağındaki gençlerin iş dünyasıyla ilgili farkındalıklarını arttırmak, onları temel iş kavramları ve deneyimleri konusunda bilgilendirmek. Strateji, karar alma ve kurumsal davranış konularında modüllerin yanı sıra, öğrenciler kendi iş fikirlerini geliştirmek, fırsatları görmek ve değerlendirmek, girişimcilik zihniyeti oluşturmak gibi daha spesifik alanlarda da dersler alacaklar. Bu dersler henüz lise çağındayken gençlerin çevrelerine girişimci gözüyle bakmalarına yardımcı olacak.
Öğretilebilir mi?
Senelerdir girişimciliğin üniversite ortamında akademisyenler tarafından öğretilmesinin doğru olup olmadığı tartışılmakta. Bunun da ötesinde girişimciliğin öğretilebilir, dolayısıyla öğrenilebilir bir konu olup olmadığı tartışmaların odak noktası. Bazılarına göre, girişimcilikle ilgili yeteneklerin aktarılmasının tek yolu, girişimciliğin girişimciler tarafından öğretilmesi. Kendileri de girişimci olan eğitimciler sayesinde, teoriden çok gerçek yaşamdan alınan dersler, başarılar, başarısızlıklar, yanlışlar ve doğrular aktarılabilir, sonuçlar çıkarılarak teorik bilgilerle gerçek yaşam arasında organik bağlar kurulabilir. Girişimcilik dersleri konusunda görüş bildiren bir diğer grup, girişimciliğin kimse tarafından öğretilemeyeceğini savunmakta. Başarılı girişimcilerde olan bazı özellikler sadece doğuştan sahip olunan özellikler. Örneğin, bazı insanların fırsatları henüz kimse farkında olmadan görmek ve bu alanlarda yeni çözümler geliştirmek konusunda özel yetenekleri var. Bu tür bir yetenek kişide ya vardır ya da yoktur, sonradan öğrenmek gibi bir alternatif söz konusu olamaz.
Tabii ki girişimcilik eğitiminden söz ettiğimiz zaman, bir yandan işin pratik tarafı var; pazar araştırması nasıl yapılır, iş nasıl geliştirilir, pazarlık nasıl yapılır gibi konular öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Ancak geniş kapsamlı bir girişimcilik programından bahsettiğimiz zaman, bunun ötesine geçmek ve öğrencilere, bir girişimci gibi nasıl düşünülmesi gerektiğini ve ne gibi stratejiler geliştirmek gerektiğini öğretebilmek gerekli.
Girişimci gibi düşünmek
Girişimcilerin farklı düşündüklerini hepimiz biliriz.
Karşılarındakileri düşündüren ve harekete geçiren sorular sorarlar, çevrelerine yaratıcı gözle bakar, işe çevirebileceğim, daha etkin yapılabilecek neler var diye her şeyi araştırırlar ve sorgularlar. Girişimcilerin kognitif süreçlerini anlamak için Darden MBA programında strateji, girişimcilik ve etik üzerine dersler veren öğretim görevlisi Saras Saraswathy ile detaylı bir araştırma gerçekleştirmiş ve girişimcilerin iş yapma konusunda mantıklarının farklı işlediği sonucuna varmıştır. “Girişimcileri ne girişimci yapıyor?” adını verdiği araştırmasında, girişimcilerin yönetici ve stratejik konumlardan farklı olarak etkiler üzerine yoğunlaştıklarını ve henüz ortaya çıkmamış ancak kendilerinin katkılarıyla şekillenecek bir geleceğe inandıklarını göstermiştir.
Etkiye dayalı mantık (effectual rationality) sebebe dayalı mantığın tam tersi işler. Dünya genelinde geleneksel eğitim sistemleri öğrencilere sebep-sonuç ilişkilerine dayanan mantığı etkili bir şekilde öğretir: Sebepler üzerine düşünmek, önceden belirlenmiş bir hedef koymak ve gerekli araçları ve kaynakları edinerek bu hedefe ulaşmak temel amaçtır. Etkiye dayalı mantık çerçevesinde çalışan kişiler ise, bambaşka bir yol izlemektedir. Önce onlara mevcut araçlar verilmekte ve bu araçlarla ulaşılacak hedefler zaman içinde ortaya çıkmakta ve doğal bir gelişim silsilesi içerisinde değişmektedir. Katı kurallar, kesinleşmiş çizgiler yoktur. Girişimcilerin bakış açısını yansıtmak için sıkça kullanılan deyim; “Göç yolda düzülür” günlük iş hayatına geçirilmektedir. Örneğin, Google fikri muhteşem bir arama fikri olarak ortaya çıkmamış, kütüphane aramalarını geliştirmeyi amaçlayan küçük çaplı bir proje olarak başlayıp, zaman içerisinde değişen kaynaklar, hedefler ve çıkılan yolda karşılaşılan keşifl erle beraber, devrim niteliği taşıyan bir iş modeline dönüşmüştür. Saraswathy, alışık olduğumuz sebebe dayalı mantığı şöyle açıklıyor: “Geleceği, doğru tahmin ettiğimiz ölçüde kontrol edebiliriz. Bu nedenle hem akademisyenler hem de iş adamları, profesyoneller, iş dünyasının tüm aktörleri, beyin güçlerini ve kaynaklarını ileriyi öngörmeye yarayan modeller geliştirmek için harcıyorlar. Etkilere dayanan mantıkta ise; geleceği kontrol ettiğimiz ölçüde, geleceği doğru öngörmemize gerek yok.
Kısacası...
Kaynak ve Haberin Devamı ► http://www.dunya.com/ozel-dosyalar/degisim-yelpazesi/girisimcilik-ogrenilebilir-mi-269808h.htm
