Kâr payı avansı dağıtımında vergi konuları
Recep BIYIK
Avans kâr payı dağıtımının önünde yasal engel yok
Halka açık şirketler için hukuken mümkün olan temettü avansı dağıtımı, yeni Türk Ticaret Kanunu ve 2012 yılında yayımlanan “Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ” sonrasında diğer şirketler için de olanaklı hale geldi.
Hukuken olanaklı ama fiilen kâr payı avansı dağıtan şirket var mı emin değilim. Varsa da sınırlı sayıda şirket dağıtmış olabilir.
Şirketlerin varlık nedeninin kâr elde etmek ve ortaklara dağıtmak, kâra en erken ulaşmanın yolunun da avans kâr payı dağıtmak olduğu dikkate alınırsa, neden yaygın olarak avans kâr dağıtımı yapılmıyor diye bakmak gerek. Halka açık şirketlerde hem şirketin yönetim stratejileri, hem de yasal yükümlülükler ve prosedürler diğer şirketlere göre farklı. Bu nedenle bu şirketlerde avans kâr dağıtımının neden yaygın olarak yapılmadığına ayrıca bakmak gerekir. Ancak halka açık olmayan şirketlerde avans kâr payı dağıtımının yaygın olarak yapılmamasının yasal düzenlemelerden kaynaklandığı gibi bir düşüncem var.
Aşağıda, halka açık olmayan şirketlerle sınırlı olarak, avans kâr payı dağıtımının vergisel boyutu özetlenecektir.
Dağıtıma esas kazanç tutarı ve sınır
Kâr payı avansı 3, 6 veya 9 aylık ara mali tablolardaki kazançlar üzerinden dağıtılabilir.
Dağıtılacak kâr payı avansının sınırları vardır. Avans tutarı, varsa geçmiş yıllar zararlarının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kâra katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kârından indirilmesi suretiyle hesaplanan tutarın yarısıyla sınırlıdır.
Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kâr oluşması ve avans kâr payı ödenmek istenmesi durumunda, dağıtılacak kâr payı avansı tutarı yukarıda sayılan unsurların yanında, önceki ara dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.
Kâr payı avansı işlemlerinde yöneticilerin sorumluluğu
Kâr payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi halinde şirket yönetim organınca bazı görevlerin yerine getirilmesi gerekir.
Bu görevlerin çoğunun vergi uygulamalarıyla bir ilgisi yoktur. Ancak, aşağıda belirtilen yöneticilerin iki sorumluluğu, vergi uygulamalarını da bir şekilde etkilemektedir.
Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvencenin alınması.
Yapılmışsa fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi.
Avans kâr payı dağıtımında stopaj
Avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payı tutarı üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılması gerekir. Bu çerçevede örneğin, gerçek kişilere ödenen avans kâr payı üzerinden stopaj yapılması gerekir.
Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyannameyle beyan edilerek ödenir.
Avans kâr payının gerçek kişi ortaklar tarafından beyanı
Beyan sınırını geçen temettü gelirleri, gerçek kişi ortaklar tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmektedir.
Kâr paylarında elde etme, hukuki ve ekonomik tasarruf tarihi itibariyle gerçekleşir.
Avans kâr payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, avans tutarı mahsup edilerek kârın nihai olarak dağıtıldığı tarih itibariyle gerçekleşir.
Dolayısıyla...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/kar-payi-avansi-dagitiminda-vergi-konulari-161105yy.htm
