T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Hukuk Müşavirliği
Sayı :72044944/<...>/<...> 330 24.06.2015
Konu : Kurum rücuen alacaklarının Geçici 64 üncü madde uyarınca yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar
GENELGE
2015/17
Bilindiği üzere, 04/04/2015 tarihli ve 6645 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılması Dair Kanun 23/04/2015 tarihli ve 29335 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan Kanunun 57 nci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Geçici 64 üncü madde eklenmiş
olup, 23/04/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren söz konusu geçici madde
ile İşverenlerin ve/veya üçüncü şahısların, 31/12/2014 tarihine kadar (bu tarih
dâhil) bu Kanunun 14 üncü, 21 inci, 23 üncü, 39 uncu ve 76 ncı maddeleri,
kazası ve meslek hastalığı, hastalık, malullük, adi malullük ve ölüm hâlleri
ile sigortalıya, genel sağlık sigortalısına veya bunların bakmakla yükümlü
olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle, kesinleşmiş mahkeme kararı sonucu
ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçlarının yapılandırılmasına imkan
tanınmış olup, diğer bir kısım hususlar yönünden ise 6552 sayılı Kanunla 5510
sayılı Kanuna eklenen Geçici 60 inci maddenin dördüncü fıkrasının (b) ve (c)
bentleri, yedinci, sekizinci, onuncu, on beşinci ve on sekizinci fıkralarının
bu maddeden yararlanmak için başvuranlar hakkında da uygulanacağı hüküm altına
alınmıştır.
Bu düzenleme doğrultusunda uygulama birliğinin sağlanması
bakımından yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
Yapılandırma başvuru süresi, yeri ve şekli:
Geçici 64 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamında maddede
öngörülen yapılandırma hükümlerinden yararlanabilmek için; en geç 31/07/2015
tarihine kadar (bu tarih dahil) sosyal güvenlik il müdürlükleri ve/veya sosyal
güvenlik merkezlerinde bulunan hukuk servislerine yazılı başvuruda bulunulması
gerekmektedir.
Kapsama giren alacakların yapılandırılması usulü:
Geçici 64 üncü maddenin birinci fıkrasında; işverenlerin
ve/veya üçüncü şahısların, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, malullük,
adi malullük ve ölüm hâlleri ile sigortalıya, genel sağlık sigortalısına veya
bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle,
kesinleşmiş mahkeme kararı sonucu ödemekle yükümlü bulundukları her türlü
borçlarına, kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından bu maddenin
yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas
alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen şekilde ve süre içinde
ödenmesi hâlinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçileceği,
İkinci fıkrasında; söz konusu mahkeme kararlarına ilişkin
yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin, peşin ödeme hâlinde peşin ödeme
tarihi, taksitle ödeme hâlinde son taksit tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE
aylık değişim oranları esas alınıp hesaplanarak son taksit tutarıyla birlikte
defaten yatırılacağı öngörülmüştür.
Bu
nedenle, Geçici 64 üncü madde uyarınca yapılandırma başvurusunda bulunan
borçluların ödeyecekleri tutarlar, kesinleşmiş kararda yer alan asıl alacak
için ayrı, yargılama giderleri ile vekalet ücreti için ayrı hesaplanacaktır.
Söz konusu maddenin altıncı fıkrasında ise; 5510 sayılı Kanunun Geçici 60 inci
maddesinin
dördüncü fıkrasının (b) ve (c) bentleri, yedinci,
sekizinci, onuncu, on beşinci ve on sekizinci ı ra arının bu maddeden
yararlanmak için başvuranlar hakkında da uygulanacağı düzenlenmiştir.
Geçici
60 inci maddenin dördüncü fıkrasının (b) bendinde;
Bu madde hükümlerine göre hesaplanan tutarın taksitle
ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak
şartıyla, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit
taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen
taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.”,
(c)
bendinde,
“ Taksitle yapılacak ödemelerde
ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1)
Altı eşit taksit için
(1,05),
2)
Dokuz eşit taksit için
(1,07),
3)
On iki eşit taksit
için (1,10),
4)
On sekiz eşit taksit
için (1,15),
katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına
bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı
hesaplanır.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan
borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak,
tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar
ilgili katsayıya göre düzeltilir.”,
Yedinci fıkrasında;
“Taksit tutarının %10'unu aşmamak şartıyla 5 Türk lirasına
(bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu madde hükümleri ihlal
edilmiş sayılmaz.”,
Sekizinci
fıkrasında,
"Ödeme hakkının kaybedilmiş olması hâlinde, borçlular
ödedikleri tutar kadar bu madde hükmünden yararlandırılırlar.”,
Onuncu fıkrasında;
“Bu maddeye göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik
edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden
teminatlar iade edilir.”,
Onbeşinci fıkrasında;
“Bu madde kapsamına giren alacaklara karşılık bu maddenin
yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarların bu madde hükümlerine
dayanılarak red ve iadesi yapılmaz.”,
Onsekizinci fıkrasında ise;
“Bu maddede geçen Yİ-ÜFE aylık değişim oranları tabiri,
Türkiye İstatistik Kurumunun her ay belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar
toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2005
tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını,
1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık
değişim oranlarını ifade eder. Bu madde hükümlerine göre ödenecek alacaklara bu
maddenin yayımlandığı ay için uygulanması gereken Yİ-ÜFE aylık değişim oranı
olarak, bu maddenin yayımlandığı tarihten bir önceki ay için belirlenen Yİ-ÜFE
aylık değişim oranı esas alınır.” düzenlemeleri yer almaktadır.
Buna göre, hesaplanan tutarın taksitle ödenmek istenmesi
halinde, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, oniki veya onsekiz eşit
taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şart olup, tercih edilen
taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamayacaktır.
Taksitle yapılacak ödemelerde belirlenen tutar, altı eşit
taksit için (1,05), dokuz eşit taksit için (1,07), oniki eşit taksit için
(1,10), onsekiz eşit taksit için (1,15) katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar
taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek
taksit tutarı hesaplanıp, bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda
bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir.
Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması halinde ödenecek
tutarın ilgili katsayıya göre düzeltilmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, kapsama giren borçlarını Geçici 64 üncü
maddeye göre yapılandırmak amacıyla başvuruda bulunan borçluların, borçlarını
ne şekilde (peşin veya taksitle) ödeyecekleri ve taksitle ödeme yolunu tercih
etmeleri halinde kesinleşmiş her bir mahkeme kararı için talep ettikleri taksit
sayısını yazılı başvuruda belirtmeleri gerekmektedir.
Başvuruda borcun ne şekilde ödeneceği belirtilmemiş ise
azami taksit süresinin seçilmiş olduğu kabul edilecektir.
Diğer taraftan, Geçici 64 üncü maddenin ikinci fıkrası
uyarınca, yapılandırmaya konu kesinleşmiş mahkeme kararma ilişkin yargılama
giderleri ile vekâlet ücretinin, peşin ödeme hâlinde peşin ödeme tarihi,
taksitle ödeme hâlinde son taksit tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık
değişim oranları esas alınıp hesaplanarak son taksit tutarıyla birlikte defaten
yatırılması gerekmektedir.
Buna göre, yargılama giderleri ile vekâlet ücreti yönünden
taksitle ödeme seçeneği getirilmemiş olup, peşin ödeme halinde peşin ödeme
tarihinde, taksitle ödeme halinde ise son taksit tarihinde ödenecektir.
Kesinleşen mahkeme kararında yer alan yargılama giderleri
ile vekâlet ücretinin peşin olarak ödenmesi halinde, karar tarihinden ödeme
tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınıp
hesaplanacak tutar, taksitle ödeme hâlinde son taksit tarihine kadar geçen süre
için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınıp hesaplanacak tutar yargılama
gideri ve mahkeme kararma ilave edilerek tahsil edilecektir.
Yapılandırma başvurusundan önce kararın icraya intikal
ettirilmiş olması halinde, Geçici 64 üncü maddede icra masrafı ve icra vekalet
ücreti yönünden bir düzenlemeye yer verilmediğinden, 6098 sayılı Türk Borçlar
Kanununun 100 üncü maddesi kapsamında icra vekalet ücreti ve icra masrafı,
yapılandırılan borcun peşin ödenmesi halinde peşin ödeme tarihinde, taksitle
ödenmesi halinde ise ilk taksitin ödenme tarihinde defaten ödenecektir.
Yapılandırma hakkının
kaybedilmesi:
Peşin ödeme yolunu tercih eden borçlular yönünden; Geçici
64 üncü madde kapsamında yapılandırma başvurusunda bulunan ve peşin ödeme
yolunu tercih eden borçlular, yapılandırılmış borçlarının tamamını en geç ilk
taksit ödeme süresi içinde ödememeleri durumunda, kapsama giren borçlarını
Geçici 64 üncü madde doğrultusunda ödeme hakkını kaybedeceklerdir.
Taksitle ödeme yolunu tercih eden borçlular yönünden;
Geçici 64 üncü madde kapsamına giren borçlarını taksitler halinde ödemek
amacıyla başvuruda bulunan borçluların anılan maddede öngörülen ödeme
yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekmektedir.
Taksitle ödeme yolu tercih edilmiş olmasına rağmen, bir
takvim yılı içinde yasal süresinde ödenmemiş veya eksik ödenmiş ikiden fazla
taksitin bulunması ya da bir takvim yılında ikiden fazla olmamakla birlikte
ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksitlerin en geç son taksiti izleyen ayın sonuna
kadar ödenmemesi halinde, ödenmeyen taksitler yönünden Geçici 64 üncü maddede
öngörülen hükümlerden yararlanma hakkı kaybedilmiş olacaktır.
Dolayısıyla ödenmeyen veya eksik ödenen ya da yasal süresi
dışında ödenen her bir taksit için, bir taksit ihlali gerçekleşmiş olacağından,
taksitle ödeme yolunu tercih etmiş borçluların aylık taksit tutarlarını süresi
içinde ve eksiksiz olarak ödemeye dikkat etmeleri gerekmektedir.
Bu bağlamda, Geçici 64 üncü madde kapsamına giren
borçlarını taksitler halinde ödemek amacıyla başvuruda bulunan borçlularca
yapılacak ödemeler sırasıyla;
-
Ödemenin yapıldığı dönemde
ödeme vadesi sona erecek olan taksite,
-
ödemenin yapıldığı
dönemde ödeme vadesi sona erecek taksitin bulunmaması halinde ödeme vadesi
geçmiş en eski taksite mahsup edilecektir.
Taksitle ödeme yolu tercih edilmiş olmasına rağmen, bir
takvim yılı içinde yasal süresinde ödenmemiş veya eksik ödenmiş ikiden fazla
taksitin bulunması ya da bir takvim yılında ikiden fazla olmamakla birlikte
ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksitlerin en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmemesi halinde, ödenmeyen taksitler
yönünden Geçici 64 üncü maddede öngörülen hükümlerden yararlanma hakkı
kaybedilmiş olacaktır.
Geçici 60 mcı maddenin yedinci fıkrasına istinaden, taksit
tutarının % 10’u aşılmamak kaydıyla 5 1 ürk Lirasına (bu tutar dahil) kadar
yapılmış eksik ödemeler ihlal sayılmayacaktır.
Bu tutarlar son taksiti takip eden ay sonuna kadar
ödenmediği taktirde, borçlular yapılandırma hükümlerinden ödedikleri tutar
kadar yararlandırılacak ve kalan borç cari usul ve esaslar çerçevesinde tahsil
edilecektir.
Yeniden yapılandırma
hakkının kaybedilmesi halinde bakiye alacakların tahsili:
Kapsama giren borçları Geçici 64 üncü madde uyarınca
yapılandırılmış olan borçluların, ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri
nedeniyle anılan madde hükümlerinden yararlanma hakkını kaybetmeleri halinde,
ödedikleri tutar kadar yapılandırma hükümlerinden yararlanmış sayılacaklar,
bakiye alacaklar ise cari usul ve esaslar çerçevesinde tahsil edilecektir.
Ödeme planlarının
ilgililere tebliği:
Geçici 64 üncü madde uyarınca yapılacak başvurulara
istinaden hazırlanan ödeme planları başvuru sırasında imza karşılığı ilgiliye
veya vekiline elden verilecek ya da başvuru sırasında beyan edilen adrese 7201
sayılı Tebligat Kanununa göre iadeli taahhütlü yazı ile tebliğ edilecektir.
Ödeme planında asıl alacağın yanında mahkeme vekalet ücreti
ve yargılama gideri ile varsa icra vekalet ücreti ve icra masrafı da
belirtilecek olup, mahkeme vekalet ücreti ve yargılama gideri yönünden karar
tarihinden ödeme tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınıp
hesaplanacak tutarın ilave edileceği hususunda açıklamaya yer verilecektir.
Hal böyle olmakla birlikte ödeme planları oluşturulduktan
sonra ödenecek tutarlar banka ekranlarına yansıtılacağından, ödeme planları
tebliğ edilememiş borçluların her ne kadar ödeme planları taraflarına ulaşmamış
olsa bile banka kanalıyla ödeme yapmaları mümkün olacaktır.
Kapsama giren borçlar
nedeniyle taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile alınan teminatlar:
5510 sayılı Kanunun Geçici 60 inci maddesinin onuncu
fıkrasında “Bu maddeye göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen
hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar
iade edilir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, Geçici 64 üncü madde kapsamına giren alacaklarla
ilgili yapılandırma başvurusunda bulunulması halinde, kapsama giren alacaklarla
ilgili tatbik edilen hacizler, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak, söz
konusu ödemelere isabet eden tutardaki teminatlar ise iade edilecektir.
Bu bağlamda, kapsama giren borçlarını peşin veya taksitler
halinde ödemek amacıyla başvuruda bulunan borçlular hakkında tatbik edilmiş
olan hak ve alacak hacizleri ile taşınır ve taşınmaz mal hacizleri hakkında
aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
Hak ve alacak
hacizlerinin kaldırılması
Kurumumuza olan borçlarından dolayı üçüncü kişilerdeki hak
ve alacaklarına (maaş, aylık veya gelir, kira, mevduat, istihkak, hakediş vb)
2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre haciz konulmuş olan borçluların, söz
konusu borçları için yapılandırma başvurusunda bulunmaları halinde, üçüncü
kişiler nezdindeki hak ve alacaklar üzerine konulan hacizler;
-Peşin ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, borcun
tamamının ödenmesinin,
-Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ise, ilk
taksitin ödenmesinin ardından kaldırılacaktır.
Hal böyle olmakla birlikte, hak ve alacaklar üzerine
konulmuş olan hacizlerin kaldırılmasından önce üçüncü kişiler tarafından Kurum
hesaplarına yatırılan paralar;
23/04/2015 tarihine kadar yatırılmış ise, yapılandırma
işlemlerinden önce cari usul ve esaslara göre,
23/04/2015 tarihi ve sonrasında yatırılmış ise,
yapılandırma işlemlerinin tamamlanmasının ardından peşin veya taksitler halinde
ödenecek tutarlara mahsup edilecektir.
Kanunun yürürlük tarihinden önce haczedilip, bu tarihten
sonra Kurum hesaplarına aktarılan tutarın, yapılandırılan alacak tutarından
fazla olması halinde ise, söz konusu paralar varsa kapsama girmeyen diğer
alacaklara mahsup edilecek, yoksa ilgililere iade edilecektir.
Taşınır
ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizlerin kaldırılması
Geçici 64 üncü madde kapsamına giren alacaklardan dolayı
daha önce taşınır ve taşınmaz mallar üzerine haciz tatbik edilmiş ise, hacze
konu malın birden fazla olması ve her birinin değerinin ayrı ayrı
belirlenebilir nitelikte ya da ayrı ayrı tescile konu olması şartıyla, haczin
devam edeceği malın değerinin en az yapılandırma öncesindeki toplam borç
tutarını karşılaması ve borçlu tarafından yazılı talep edilmesi kaydıyla, daha
önce konulmuş hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak, alınmış
teminatlar ise yine yapılan ödemeler nispetinde iade edilecektir.
Buna göre, taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizler;
-Yapılandırma başvurusu sırasında peşin ödeme yolunun
tercih edilmesi halinde, yapılandırılan borcun tamamının ödenmesi ve hacze konu
olup yapılandırma kapsamına girmeyen başka bir borcun bulunmaması kaydıyla
tümüyle,
-Başvuru sırasında taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi
halinde, ilk taksit tutarının ödenmesi, hacze konu olup yapılandırma kapsamına
girmeyen başka bir borcun bulunmaması ve borçlu tarafından talep edilmesi
kaydıyla, yapılandırma öncesi toplam borç miktarı kadar hacizler baki kalmak
kaydıyla, diğer taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizler kısım kısım
kaldırılacaktır.
Bu durumdaki hacizlerin kaldırılabilmesi için Kurum
haczinin devam edeceği taşınır ve taşınmaz malın satış kabiliyetinin bulunması
ve Kurum alacağının tahsilini güçleştirecek ipotek, haciz vb gibi takyidatların
bulunmamasına dikkat edilecektir.
Ayrıca, yapılandırılan alacaklara ilişkin taksit
ödemelerinin devamı sırasında, taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizlerin
ödemeler nispetinde kaldırılmasının talep edilmesi halinde; kalan borç miktarı
tespit edilirken, kalan alacak aslı ile kesinleşmiş mahkeme kararı/kararları
sonucu ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçlarına, kanuni faiz
uygulanan sürenin başlangıcından bu maddenin yayımlandığı tarihe kadar geçen
süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ve söz
konusu mahkeme kararı/kararları ile hükmedilen yargılama giderleri/vekâlet
ücreti ile bunlara son taksit tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık
değişim oranları esas alınıp hesaplanacak tutar ile varsa icra vekalet
ücreti/icra masrafları dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan, gerek yapılandırma kapsamına giren
alacaklar için gerekse kapsama girmeyen alacaklar için aynı mallar üzerine
haciz tatbik edilmiş veya aynı teminatlar alınmış ise, yapılandırma kapsamına
giren alacaklar için uygulanmış hacizlerin, yapılan ödemeler nispetinde kısım
kısım kaldırılabilmesi için, yapılandırma kapsamına girmeyen borçların ödenmesi
veya 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamında taksitlendirilmiş olması
gerekmektedir.
Yapılandırma talebinde bulunan borçluların, Geçici 64 üncü
madde kapsamına giren borçları yapılandırıldığında, yapılandırılan bu borçlar
için haciz ve satış işlemleri durdurulacaktır.
Yapılandırma talebine istinaden haciz ve satış işlemleri
durdurulduğundan;
Yapılandırma öncesi trafik tescil kayıtları üzerine yakalama
şerhi konulmuş olan ancak henüz trafikten men edilmemiş araçlar üzerindeki
Kurum haczinin baki kalması kaydıyla, yakalama şerhlerinin kaldırılması için
yapılandırma başvurusunda bulunulmuş olunması,
Yapılandırma öncesi haczedilmiş ve trafikten men edilerek
otoparkta çekilmiş araçlar üzerindeki yakalamaların kaldırılması için
yapılandırma başvurusunda bulunulmuş ve yediemin ücretinin ödenmiş olunması
gerekmektedir.
Red
ve iadesi yapılmayacak alacaklar
Geçici 60 inci maddenin on beşinci fıkrasında, “Bu madde
kapsamına giren alacaklara karşılık bu maddenin yayımlandığı tarihten önce
tahsil edilmiş olan tutarların bu madde hükümlerine dayanılarak red ve iadesi
yapılmaz.” hükmü yer almaktadır.
Buna
göre, kapsama giren alacaklar için, Geçici 64 üncü maddenin yayımlandığı
tarihten önce tahsil edilmiş tutarların bu madde hükümlerine göre ilgililere
iade edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini, yukarıda belirtilen hususlara
titizlikle riayet edilerek gereğinin ifasını, teıeddüt edilen hususlarda Hukuk
Müşavirliğinden talimat alınmasını rica ederim.
|
Yadigar GöKALP İLHAN
Kurum Başkanı
|
