Bünyamin ESEN
MemurHaber
Mersin’den okurumuz Emin Yılmaz soruyor: “Bünyamin bey, iki senedir çalışıyorum ama patron “bugün yapacağım, yarın yapacağım” diyerek beni oyaladı, sigortalı yapmadı. Şimdi de işten çıkartmak istiyor, ne yapmalıyım, hakkımı nasıl ararım? Ayrıntılı açıklayın lütfen.”
Sayın okurumuz, ülkemizde işe giren birinin sigortalı çalışması kanun gereğince zorunlu, seçimlik değil. Buna sosyal güvenlikte zorunluluk ilkesi adını veriyoruz.
SİGORTALI OLMAK SEÇİM DEĞİL ZORUNLULUK
Yani bir işyerinde işe başlayan kişinin yasal süresi içerisinde SGK’ya tescilin yaptırılması ve adına her ay hizmet ve kazanç bildiriminde bulunulması zorunlu. Bu bildirimleri işçi değil işveren yapmak zorunda…
Ancak ne yazık ki, ülkemizde sigortasız çalışma çok yaygın. Epey azalmış olsa da çalışanlardan yüzde 32’si kayıtdışı çalışıyor. Başka bir deyişle on çalışandan üçü sigortasız, SGK’ya bildirilmeden, emekli olma hakkını kaybederek çalışıyor. Bu rakam tarım sektöründe daha yüksek…
Kayıtdışı ve sigortasız olarak çalışıyorsanız ne yapmalısınız, ne gibi haklarınız var, haklarınızı nasıl arayabilirsiniz? Ayrıntılı olarak açıklayalım.
SGK DENETİM YAPIYOR!
Sigortasız olarak çalıştırılan kişiler bu durumu SGK’ya şikayet edebilir. Buna göre çalışanın SGK’ya ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hattına yada dilekçe ile yapacağı şikayet sonrasında SGK Denetmenleri/Müfettişleri tarafından hizmetlerinizin kayıtlardan tespit edilmesi söz konusu olur. ALO 170 hattını aramak ücretsizdir.
GERİYE DÖNÜK OLARAK 1 YILLIK HİZMET TESPİT EDİLEBİLİR
Bu yola özellikle işyerinde çalışırken başvurmak lazım ki müfettiş/denetmen sizi işyerinde görsün… İşyerinde çalıştığınız sırada gelecek bir Müfettiş/Denetmen geriye dönük olarak bir yıla kadar hizmetinizi tespit edebilir. Bunun için gelen Müfettiş/Denetmene beyan vermeniz ve imzalamanız yeterlidir.
Bir yıldan çok hizmetlerin tespiti için ise çalışanın elinde sigortasız çalıştığı dönemlere dair maaş bordrosu, resmi belge, maaş dökümü, noter belgesi, bankaya verilen maaş yazısı gibi “sonradan düzenlenebilir nitelikte olmayan” belgelerin olması gerekir.
HİZMET TESPİT DAVASI AÇABİLİRSİNİZ
Diyelim SGK’ya şikayet etmenize karşın bir sonuç alamadınız…
İdari aşamalarda hakkınızı alamayanların ikinci bir yol olarak çalışanların haklarını almak için yetkili İş Mahkemesi’ne “hizmet tespit davası” açması da mümkün. Bunun için de çalışanın işten ayrıldığı yılın sonundan itibaren beş yıllık süre içerisinde dava açması gerekir, yoksa dava açma hakkı zamanaşımına uğrar.
Beş yıllık süre...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.memurhaber.com/sigortasiz-calisan-ne-yapmali-1585509y.htm
