Taner ÖZDEMİR
Ülkemizde OHAL kapsamındaki süreçte yapılan soruşturmalar sürecinde kapatılan işyerleri ile ilgili uygulayıcıların ve Kurum memurlarının uygulama süreçlerini açıklayıcı olarak yönlendirmek adına Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından FETÖ/ PDY kapsamında kapatılan işyerleri ile ilgili yayınlanmış olan 2016-16 sayılı Genelge’de dikkat çeken detay süreçlerini uygulamada nasıl olacağına dair yorumlamak istedim.
Genelgede bahsedilen 23.07.2016 tarihli 29779 sayılı(2.mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanan, Milli Güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen 35 özel sağlık kurum ve kuruluşu, 934 özel öğretim kurum ve kuruluşu, 109 özel öğrenci yurdu ve pansiyonu, 104 vakıf, 1125 dernek ile bunların iktisadi işletmeleri, 15 vakıf yükseköğretim kurumu, 29 sendika, federasyon ve konfederasyon ve konfederasyonlar olmak üzere 2351 kurum ve kuruluş kapatılmıştır.
Ayrıca yine 27.07.2016 tarihli ve 29783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 42 özel radyo ve televizyon kuruluşları ile 89 gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları olmak üzere toplam 131 kurum ve kuruluş kapatılmıştır.
Genelgede geçen işyerlerinin kapatılması ile ilgili süreçler hakkında kısaca yorumlamalarda bulunacağım;
İŞYERİNİN KANUN KAPSAMINDAN ÇIKARILMASI;
- Kapatılan işyerleri ile ilgili 667 ve 668 sayılı KHK’lar ekindeki listelerde yer alan kurum ve kuruluşların işyerleri numaraları ünitelerce tespit edilerek ….. sayılı KHK nedeniyle işyerinin kapatılması seçeneği kullanılarak kanun kapsamında çıkış işlemi yapılacaktır.
- KHK’larda bulunmayan işyerleri ile valiliklerin olağanüstü hal birimlerince kapatılmasına karar verilen işyerleri hakkında valilikçe bildirilen tarih itibariyle işyerleri kanun kapsamından çıkarılacaktır. Ünitelere yapılan ihbar ve şikayetler valiliklere gönderilerek sonucuna göre işlem yapılacaktır.
KAPATILAN İŞYERİNİN İŞÇİSİNİN İŞTEN ÇIKIŞI;
- 667 sayılı KHK’da sayılan işyerlerinde 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışan sigortalıların işyerlerinin kapatılması nedeniyle iş akitleri 23/7/2016 tarihinden itibaren fesh edilmiş sayılacağından işten ayrılış tarihi 23/7/2016, 668 sayılı KHK’da sayılan işyerlerinde çalışan sigortalılar için işten ayrılış tarihi 27/7/2016 olarak dikkate alınacaktır.
- Bu sigortalıların işten ayrılış bildirgesi ünitelerce re’sen düzenlenecek olup işten ayrılış nedeni olarak “36- OHAL/KHK” kodu kullanılacaktır.
- Eksik gün bildiriminin olması halinde ise eksik gün nedeni olarak 10- Genel hayatı etkileyen olaylar kodu kullanılacaktır.
- İşyerinin KHK’lar kapsamında kapatılması nedeniyle sadece bu işyerlerinden işten çıkan sigortalılarla sınırlı olmak üzere re’sen düzenlenecek işten ayrılış bildirgesi düzenleme nedeni olarak “OHAL/KHK” kodu kullanılacaktır.
- İşverence milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum ve gruplara üyeliği, mensubiyeti olduğu değerlendirildiği için gözaltına alınan veya tutuklanan sigortalıların işten çıkış nedeni ise 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında 17, 25, 26’ncı madde hükümleri çerçevesinde işverence belirlenebilecektir.
- Tutukluluk, gözaltına alınma gibi sebeplerle işçiye ücret ödeme yükümlülüğü olmadığı durumlarda ise fesih tarihine kadar olan süreyle ilgili “0” gün ve “0” kazanç ile bildirim yapılacak olup eksik gün nedeni olarak 4- Gözaltına alınma yada, 5- Tutukluluk seçilecektir.
AYLIK PRİM HİZMET BELGESİ YÖNÜNDEN;
- Temmuz ayına ait bildirge verme süresi 23.08.2016 tarihine kadar verilmesi gerektiği için; İşyerlerinin kapatıldığı 23.07.2016-27.07.2016 tarihleri itibariyle işverenlerce e-bildirge şifresi kullanılarak yapılan bildirimler kurumca geçerli sayılacaktır.
- Ayrıca Temmuz ayına ait E-bildirge, İş kazası bildirimi, gibi işlemlerle ilgili şifrelerin 24.08.2016 tarihine kadar açık kalması sağlanacaktır.
- İşveren veya yetki verdiği kişinin gözaltına alınmış yada tutuklanmış olması halinde işverenin bu hususu belgelemesi koşuluyla işyerlerinin kapatıldığı tarihlere kadar verilmesi gereken belgelerin kağıt ortamında verilebileceği belirtilmektedir.
ORTAKLARIN SİGORTALILIK DURUMLARI;
- İşyerleri, 667 ve 668 sayılı KHK’lar kapsamında kapatılmış işverenlerden (4/b) kapsamında sigortalılığı bulunanların işyerlerinin kapatıldığına ilişkin bilgilerin Kurumumuzca tespit edilmesi halinde, bildirim yükümlülüğü bulunan kurum ve kuruluşlarca gerekli sonlandırma işlemleri yapılmak üzere, ilgili kurumlar bilgilendirilecek olup, ilgili kurumlarca sonlandırma işlemlerinin yapılması sonucunda (4/b) kapsamındaki sigortalılıkları bildirim yükümlüsü kurum ve kuruluşlardan gelen bilgilere göre sonlandırılacaktır.
Sonuç olarak; Kurumun yayımlamış olduğu genelge ile hem Kurum memurlarının hem de uygulayıcı işverenlerin bu süreçte nasıl bir yol izlemeleri gerektiği detaylı olarak aktarılmıştır. Genelgede yazan yada Genelgede yazmayan yada tereddüte düşülecek durumlar olması halinde İlgili Genel Müdürlükten yazılı görüş istenebilecektir.
2016-16 Genelge için TIKLAYINIZ.
