Ali Kemal TERZİ
İş Müfettişi
I.GİRİŞ
Evlilik nedeniyle iş akdini sona erdirerek çalışmaya ara vermek isteyen kadın işçilerin, işverenlikten İş Kanununun ilgili maddesi uyarınca tazminat hakları vardır. Bu çalışmada evlilik nedeniyle iş adini sona erdiren bir kadın işçinin işverenlikten ihbar tazminatı alıp alamayacağı hususu ele alınacaktır.
II. EVLİLİK NEDENİYLE İŞ AKDİNİ SONA ERDİREN İŞÇİ İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR Mİ
Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları, 1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14. Maddesinde belirtilmiştir. 14. Madde hükmüne göre “...kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesi... hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için aynı oran üzerinden ödeme yapılır”, hükmü yer almaktadır. Yasa hükmünden, evlilik nedeniyle iş akdini 1 yıl içerisinde feshetme imkânını yalnızca kadın eşe verdiği anlaşılmaktadır. Bu madde hükmünden yararlanmak için kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi ve kıdem tazminatını işverenden talep etmesi gerekmektedir. Bir yıllık süre zaman aşımı süresi olarak dikkate alınmalıdır. Bu süre geçtikten kadın işçi bu haktan yararlanamaz. Bir yıllık sürenin başlangıç tarihi resmi nikâhın yapıldığı gün olarak kabul edilmektedir. resmi nikahın yapıldığı tarih itibariyle bir yıllık süre işlemeye başlar. Dikkat edilmesi gereken bir nokta, Bu haktan yararlanabilmek için kadın işçinin evliliğinin ilk evlilik olması zorunluluğu bulunmaktadır. İkinci evlilikte kadın işçinin bu haktan yararlanması mümkün değildir. Öte yandan kadın işçinin bu haktan yararlanabilmesi için iş sözleşmesinin halen devam ediyor olması gerekmektedir.
Evlenme nedeniyle iş akdinin sona erdirilmesinde kadın işçi ile işverenlik arasında bir anlaşmazlık söz konusu olursa, işçi tarafından hizmet akdinin evlenme nedeniyle feshedildiği noter aracılığıyla işverene bildirmesinde azami fayda vardır.
Kadın işçinin evlenme nedeniyle hizmet akdini feshetmesi, işçi ve işveren arasında anlaşmazlıklara sebep olacak ise, işçi hizmet akdini evlenme nedeniyle feshettiğini noter aracılığıyla işverene bildirmelidir.
Öte yandan, Evlenme nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alan kadın işçinin daha sonra tekrar işe girmesi halinde kıdem tazminatının iade edilip edilmeyeceği hususunda Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında "...Kadın işçiye tanınan bu hak aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın, yasanın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma hayatı ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir" hükmü ile, işverenin söz konusu durumdaki kadın işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olduğu gibi tazminatı ödemiş ise, iadesini de talep edemeyeceği hükme bağlanmıştır.
İş sözleşmeleri, çalışma süresine bağlı olarak belirlenen bildirim süreleri çerçevesinde feshedilebilmektedir. Bu hususlar, ihbar tazminatı başlığı çerçevesi ele alınmakta olup, İş kanunun 17. Maddesinde belirtilmektedir. Bu kapsamda, iş sözleşmesini feshetmek isteyen taraf, fesih talebini yazılı olarak iletmek ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalmak durumundadır. Bu çerçevede değerlendirildiğinde, evlilik nedeniyle işçinin iş akdini sona erdirmesinde, ihbar süresince çalışması gibi bir durum söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle, kadın işçinin işverenin yanında iş akdini evlilik nedeniyle feshetmesi durumunda belirli bir süre çalışması gerekmeyeceği gibi ihbar ödemesine de gerek yoktur. Dolayısıyla tarafına bir ihbar tazminatı ödemesi gibi bir durum da söz konusu olmayacaktır.
SONUÇ
Evlenme nedeniyle kadın eşin işten ayrılması durumunda işveren işçisinin kıdem tazminatını ödemelidir. Ancak işveren tarafından kadın işçiye ihbar tazminatının ödenmesi mümkün değildir.
KAYNAKÇA
Kurt, Resul, (2016), “Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatı Alan Kadın İşçi Yeniden Çalışabilir mi? http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=439, Erişim tarihi, 16.08.2016.
http://iskanunu.com/4857-sayili-is-kanunu/245-4857-sayili-is-kanunu-maddeli-metin#19, Erişim tarihi, 16.08.2016.
Kaynak ► alosgk.com
