Mustafa İŞCAN
Milli Gazete
Değerli okurlar, bugün sizlere halk arasında çok konuşulan ve yanlış bilinip birçok kimselerin geç emekliliğine neden olan bir engelli emekli maaşı efsanesinden bahsetmek istiyorum.
Değerli okurlar, engellilerin emeklilik şartları diğer 4-a ve 4b’lilerin emeklilik şartlarına göre daha kolaydır ve engelli emeklilikte bay veya bayanlar için yaş şartı yoktur. Konuyu biraz daha detaylandırırsak; devlet engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri almakla yükümlü tutulmuştur. Devletimiz, engellilerin hayatlarını devam ettirebilmeleri ve asgari bir hayat standardı içinde ve insan onuruna uygun biçimde yaşayabilmeleri için gerek çalışma hayatıyla ilgili yasalarda gerekse sosyal sigorta mevzuatında engellileri koruyucu düzenlemelere yer vermiştir.
3600 GÜN İLE EMEKLİ OLAN 5400 GÜN İLE MAAŞ BAĞLANIR
Sosyal güvenlik mevzuatımızda engelliler sadece emeklilik şartları açısından korunmamış, bunların emekli maaşı ödedikleri primlere nispeten daha yüksek emekli maaşı bağlanacak aylık bağlama oranı belirlenmiştir. Üç dönemdeki çalışmaya göre belirlenen emekli maaşı hesabında her üç dönem içinde engellilere özel aylık bağlama oranı söz konusudur. 2000 yılından önceki dönem için engellinin aylık bağlama oranı en az yüzde 70'dir. Bu oran normalde 7400 gün prim ödemeye karşılık gelmektedir. 1 Ocak 2000 ila 30 Eylül 2008 dönemleri arası için engellinin aylık bağlama oranı yüzde 60'tan az olamaz. Bu oran ise 8100 gün prim ödemeye eşdeğer bir oran. Yine 1 Ekim 2008 tarihinden sonra emekli olacak engelliye 5400 gün prim ödemiş gibi aylık bağlama oranı belirleniyor ki; bu oran yüzde 30’a tekabül ediyor. Ancak primi asgariden ödenmiş ise bu dönemdeki aylık bağlama oranı bakmakla yükümlü olduğu kimse varsa yüzde 40’a yoksa yüzde 35’e düşüyor.
Emekli aylığının basit formülünün, güncellenmiş aylık ortalama kazanç ile gün sayısına göre artan Aylık Bağlama Oranı (ABO) olduğu gerçeği karşısında, 3600 gün ile emekli olan engelli esasen düşük bir ABO ile emekli olması gerekir ama yasalarımıza göre en az 5400 günü varmış gibi ABO hesaplanır. Bu sebeple engelliler düşük gün sayısı ile emekli olsalar bile 5400 günü varmış gibi emekli aylığı hesaplanacağından emekli maaşları düşük olmaz.
ENGELLİ EMEKLİK TABLOLARI
Engelli çalışanlar, normal çalışanlara göre yaşa bağlı olmadan daha erken emekli olurlar. Emeklilik zamanı hesaplamasında da sigortalılık süresi başlangıcı belli eder. Aşağıdaki tablolar özürlülerin emekli zamanı hesaplamasını gösterir. Birinci tablo, 30.09.2008 önce sigortası başlayanlar için olup ikinci tablo da 01.10.2008 sonrası işe girenler içindir.
Sigortalılık Başlangıcı I. Derece
(Yüzde 80 +) II. Derece
(Yüzde 60-79) III. Derece
(Yüzde 40-59)
05.08.1991 ve daha önce...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.milligazete.com.tr/engelli_emekli_olan_daha_az_maas_mi_alir/mustafa_iscan/kose_yazisi/31946
