Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığından):
KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
(SERİ NO: 12)
(*) Resmi Gazete’de Yayımlanmak Üzere Başbakanlığa Gönderildi
MADDE 1 - 26/4/2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (II/B) kısmının 11
inci bölümünden sonra gelmek üzere aşağıdaki bölüm eklenmiş ve bu bölümden
sonra gelen bölümün numarası buna göre teselsül ettirilmiştir.
“12.
Konut veya İş Yeri Teslimlerinde İstisna
3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına
23/2/2017 tarihli ve 6824 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile 1/4/2017 tarihinden
itibaren uygulanmak üzere,
“i) Konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk
tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye ’ye getirilmek kaydıyla, Gelir
Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde
belirtilenler hariç olmak üzere çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha
fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de yerleşmiş olmayan
yabancı uyruklu gerçek kişiler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve
bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye ’de kazanç elde etmeyen
kurumlara yapılan konut veya iş yeri teslimleri (Şu kadar ki bentte öngörülen
şartları taşımadığı halde istisnanın uygulandığının tespit edilmesi halinde
zamanında tahsil edilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinden
mükellef ile birlikte alıcı müteselsilen sorumludur. İstisna kapsamında teslim
alınan konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması halinde
zamanında tahsil edilmeyen verginin, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre
hesaplanan tecil faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran
tarafından ödenmesi şarttır.),”
bendi eklenmiştir.
Bu istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar aşağıda
belirlenmiştir.
12.1.
Kapsam
12.1.1.
İstisna Kapsamına
Giren Taşınmazlar
3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesinde düzenlenen istisnanın
kapsamına konut veya iş yeri olarak inşa edilen binalar girmektedir.
Konut veya iş yerinin bu istisna kapsamında teslime konu edilebilmesi
için; konut veya iş yeri olarak inşa edilen binanın yapı ruhsatının bulunması
ve alıcıların kullanımına hazır vaziyette fiilen teslim edilmesi şarttır. Kat
irtifakı kurulabilen konut veya iş yerlerinde ayrıca kat irtifakının kurulmuş
olması gerekir. Yapı ruhsatında konut, dükkan, ofis, büro, rezidans, apart
daire, devre mülk ve benzeri olarak tanımlanan konut veya iş yerleri istisna
kapsamında değerlendirilir.
İstisna uygulamasında, kat mülkiyeti kurulan konut veya iş
yerlerinin tesliminde fiili teslimin tevsiki aranmaz.
12.1.2.
Konut veya İş Yerinin
İlk Teslimi
3065 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde teslimin, bir mal
üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya
veya adına hareket edenlere devredilmesi olduğu, bir malın iki veya daha fazla
kimse tarafından zincirleme akit yapılmak suretiyle el değiştirmeksizin
doğrudan son alıcıya devredilmesi halinde, son alıcıya kadar aradaki safhaların
her birinin ayrı birer teslim sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
İstisna, 1/4/2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere,
konut veya iş yerini inşa eden mükellefin yapacağı ilk teslimde uygulanır.
Konut veya iş yerinin inşa edenlerden satın alınarak bir başkasına satılması
halinde yapılan konut veya iş yeri teslimi ilk teslim olarak değerlendirilmez.
Örnek 1: (A)
Yapı A.Ş. inşa ettiği toplam 10 adet bağımsız bölümden oluşan binayı toplu
olarak (B) Emlak A.Ş.ye satmıştır. (B) Emlak A.Ş. de satın aldığı bu konut ve
iş yerlerinin bir kısmını Türkiye ’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek
kişilere satmıştır. Bu durumda (B) Emlak A.Ş. tarafından yapılan bu teslimler
ilk teslim olmadığından istisna kapsamında değerlendirilmez.
3065 sayılı Kanunun (2/5) inci maddesine göre trampa, iki
ayrı teslim hükmündedir. Bu hükme göre, arsa karşılığı inşaat işinde iki ayrı
teslim söz konusudur. Bunlardan birincisi, arsa sahibi tarafından müteahhide
arsa teslimi; ikincisi ise müteahhit tarafından arsaya karşılık olarak arsa
sahibine verilen konut veya iş yeri teslimidir. Buna göre arsaya karşılık
olarak arsa sahibine verilen konut veya iş yerinin arsa sahibi tarafından
teslimi ilk teslim kapsamında değerlendirilmez.
Örnek 2: (B) Konut A.Ş. kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında
(C) Emlak Ltd. Şti.den aldığı arsa üzerinde inşa ettiği konutlardan bir kısmını
sözleşme gereği (C) Emlak Ltd. Şti.ye devretmiştir. (C) Emlak Ltd. Şti. de bu
konutları istisna kapsamında bulunan alıcıya satmıştır. Söz konusu satış
işlemi, istisnanın diğer şartları sağlanmış olsa dahi ilk teslim kapsamında
değerlendirilmeyeceğinden yapılan satış işleminde istisna uygulanmaz.
12.1.3.
İstisnadan
Yararlanacak Alıcılar
İstisna;
-
Çalışma veya oturma
izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına
(resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere
bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri
dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları hariç),
-
Türkiye’de yerleşmiş
olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere,
-
Kanuni ve iş merkezi
Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye’de
kazanç elde etmeyen kurumlara
yapılan konut veya iş yeri teslimlerinde uygulanır.
Bu istisnadan yararlanma şartlarını
taşıyan alıcıların, istisna kapsamında birden fazla konut veya iş yeri alması
mümkündür.
a)
Türk Vatandaşları
29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı
Kanununun (3/1-ç) maddesinde, Türk vatandaşının Türkiye Cumhuriyeti Devletine
vatandaşlık bağı ile bağlı olan kişiyi ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha
fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları bu istisnadan faydalanır. Ancak,
resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve
teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin
işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları bu istisnadan
faydalanamazlar.
Bu istisnadan faydalanacak Türk
vatandaşının,
-
İstisna kapsamında
teslimin yapılacağı tarih itibariyle geçerli olan yurt dışında çalışma veya
oturma iznine sahip olması,
-
Çalışma veya oturma
iznini, istisna kapsamında teslimin yapılacağı tarihten en az altı ay önce
almış olması,
-
Çalışma veya oturma
izninin alındığı tarih ile istisna kapsamında teslimin yapılacağı tarih
arasında en az altı ay yurt dışında bulunması
şartlarını birlikte sağlaması
gerekmektedir.
İstisna kapsamında konut veya iş yeri tesliminde bulunacak
satıcı mükellefler; istisna kapsamında olduğunun tevsikine ilişkin olarak alıcı
Türk vatandaşının,
-
Yukarıda yer verilen
şartları sağlayan ikamet ettiği ülke resmi makamlarından alınmış ikamet
tezkeresi veya bu mahiyette bir belge veya ilgili ülke resmi makamlarından
alınmış çalışma izninin bulunduğunu,
-
Çalışma veya oturma
izninin alındığı tarihten itibaren en az altı ay yurt dışında bulunduğunu,
-
Gelir Vergisi
Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendi kapsamında
olmadığını
gösteren ilgili ülkede bulunan Türk elçilik veya
konsoloslukları tarafından verilen belgeyi konut veya iş yeri tesliminden önce
alıcıdan almalıdır.
b)
Yabancı Uyruklu Gerçek
Kişiler
5901 sayılı Kanunun (3/1-d) maddesinde, yabancının Türkiye
Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi ifade ettiği hüküm
altına alınmıştır.
193 sayılı Kanunun “Türkiye'de yerleşme” başlıklı 4 üncü
maddesine göre, ikametgahı Türkiye'de bulunanlar ile bir takvim yılı içinde
Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar
Türkiye'de oturma süresini kesmez.) Türkiye'de yerleşmiş sayılır.
Aynı Kanunun 5 inci maddesi uyarınca, belli ve geçici görev
veya iş için Türkiye'ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar,
basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimselerle
tahsil veya tedavi veya istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler ile
tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye'de
alıkonulmuş veya kalmış olan yabancılar memlekette altı aydan fazla kalsalar
dahi, Türkiye'de yerleşmiş sayılmazlar.
Buna göre, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı
bulunmayan ve 193 sayılı Kanuna göre Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı
uyruklu gerçek kişiler bu istisnadan faydalanabilir.
Öte yandan, 5901 sayılı Kanunun 28 inci
maddesi uyarınca kendilerine mavi kart verilen ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan
gerçek kişiler de bu istisnadan faydalanabilir.
İstisna kapsamında konut veya
iş yeri tesliminde bulunacak satıcı mükellefler; alıcıların istisna kapsamında
olduğunun tevsikine ilişkin olarak,
-
Uyruğunda bulunduğu
ülke tarafından verilmiş pasaportun fotokopisini (çıkma izni almak suretiyle
Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerde mavi kartın fotokopisini),
-
Yabancı uyruklu gerçek
kişinin Türkiye’de yerleşmiş olmadığına dair konut veya iş yerinin bulunduğu
yer vergi dairesinden alınacak belgeyi
konut veya iş yeri tesliminden önce alıcıdan almalıdır.
c)
Tüzel kişiler
Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya
da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye’de kazanç elde etmeyen kurumlar bu
istisnadan faydalanabilir.
Kanuni merkezden maksat, vergiye tabi
kurumların kuruluş kanunlarında, tüzüklerinde, ana statülerinde veya
sözleşmelerinde gösterilen merkezdir. İş merkezi ise iş bakımından işlemlerin
bilfiil toplandığı ve yönetildiği merkezdir.
İstisna kapsamında konut veya iş yeri tesliminde bulunacak
satıcı mükellefler; alıcıların istisna kapsamında olduğunun tevsikine ilişkin
olarak,
-
Kuruluş ve faaliyetin
devam ettiğine dair kurumun kanuni merkezinin bulunduğu ülke resmi
makamlarından alınmış belgeyi,
-
Kanuni ve iş merkezi
Türkiye’de olmadığına ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla
Türkiye’de kazanç elde etmediğine dair konut veya iş yerinin bulunduğu yer
vergi dairesinden alınacak belgeyi
konut veya iş yeri tesliminden önce
alıcıdan almalıdır.
12.2.
Bedelin Döviz Olarak
Türkiye’ye Getirilmesi
12.2.1.
Bedelin Türkiye’ye Getirilme Zamanı
Konut veya iş yeri tesliminde KDV istisnasının
uygulanabilmesi için, bedelin en az %50’sinin satışa ilişkin faturanın
düzenlendiği tarihten önce, kalan kısmının da en geç bir yıl içerisinde alıcı
tarafından döviz olarak Türkiye’ye getirilerek satıcıya ödenmesi gerekir.
İstisnaya ilişkin KDV iadesi, bedelin tamamının Türkiye’ye
getirilerek satıcıya ödenmesinden sonra yapılır.
Örnek: Türkiye’de
yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu Bay (A) ile (B) Yapı A.Ş., inşası tamamlanan
500.000 Dolar bedelindeki konutu, bedelin %50’si peşin kalan tutarı 6 eşit
taksitte ödenmek suretiyle satışı konusunda anlaşmıştır. Peşinat, faturanın
düzenlenmesinden önce döviz olarak Türkiye ’ye getirilmiş ve satıcıya
ödenmiştir. Kalan tutar ise fatura düzenlendikten sonra aylık taksitler halinde
yurt dışından döviz olarak getirilecek ve satıcıya ödenecektir.
Faturanın
düzenlenmesinden önce bedelin yarısı alıcı tarafından döviz olarak Türkiye ’ye
getirilip satıcıya ödendiğinden bu satış işleminde KDV hesaplanmaz.
12.2.2.
Bedelin Türkiye’ye
Getirildiğinin Tevsiki
Yurt dışında bulunan dövizin, Türkiye’deki bir bankaya
transfer edilmek suretiyle getirilmesi esastır. Dövizin Türkiye’deki bankaya
transfer edilmesi durumunda, yapılan transfer işlemi banka dekontu ile tevsik
edilir.
Yurt dışında bulunan dövizin Türkiye’ye alıcı tarafından
fiziki olarak getirilmesi de mümkün olup, bu durumda dövizin Türkiye’ye
getirilmiş olduğunun tevsikinde gümrük idaresinden alınan belgeler kullanılır.
Diğer taraftan dövizin Türkiye’ye fiziken getirilmesi veya
alıcının Türkiye’de bulunan hesabına yurt dışından transfer edilmesi durumunda,
söz konusu bedelin satıcıya banka aracılığıyla ödenmesi ve bu ödemenin banka
dekontuyla tevsik edilmesi gerekmektedir.
6824 sayılı Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı 8/3/2017
tarihinden önce getirilen dövizler, bu istisna kapsamında Türkiye’ye getirilen
döviz olarak değerlendirilmez. Ancak, belirli konut veya iş yeri almak amacıyla
bu tarihten önce getirilen ve satıcıya ödenen dövizler, tevsik edilmek şartıyla
istisna kapsamında teslime konu edilen konut veya iş yerlerine ilişkin
Türkiye’ye getirilen döviz olarak kabul edilir.
12.3.
Konut veya İş Yerinin
Bir Yıl İçerisinde Elden Çıkarılması
Konut veya iş yeri tesliminde istisna uygulanabilmesi için,
tapuda işlem tesis edilmiş olması gerekir.
İstisna kapsamında satış yapanlar, konut veya iş yeri
satışının 3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesi kapsamında KDV’den istisna olarak
yapıldığını tapu müdürlüklerine bildirirler. Bu bildirim üzerine, tapu
müdürlükleri tarafından tapu kütüğünün beyanlar hanesine, bu konut veya iş
yerlerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması halinde zamanında tahsil
edilmeyen verginin, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil faizi
oranında hesaplanan gecikme faiziyle birlikte ödeneceği hususunda şerh konulur.
İstisna kapsamında teslim
alınan konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması halinde
zamanında tahsil edilmeyen vergi, 6183 sayılı
Kanunun 48 inci maddesine göre tecil faizi oranında
hesaplanan gecikme faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran
tarafından taşınmazın bulunduğu yer vergi dairesine ödenir. Ödemenin
yapıldığına ve devrin yapılmasının mümkün olduğuna dair ilgili vergi
dairesinden alınan yazı ibraz edilmeden tapu müdürlükleri tarafından devir
işlemi gerçekleştirilmez.
Bir yıllık süre dolduktan (bir yıllık süre olarak izleyen
yılın aynı ay ve aynı günü dikkate alınır) sonra yapılacak devir işlemlerinde
vergi ve tecil faizi aranmaz.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, 3065 sayılı Kanunun
(13/i) maddesi kapsamında KDV’den istisna olarak yapıldığı beyan edilen
devirleri işlem bazında aylık dönemler itibariyle, en geç takip eden ayın 10
uncu gününe kadar elektronik ortamda ve liste halinde Gelir İdaresi
Başkanlığına bildirir.
12.4.
İstisnanın Usulüne
Uygun Olarak Gerçekleşmemesi
3065 sayılı Kanunun (13/i) maddesinde öngörülen şartları
taşımadığı halde istisnanın uygulandığının tespit edilmesi halinde, zamanında
tahsil edilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinden mükellef ile
birlikte alıcı da müteselsilen sorumlu tutulur.
İstisna kapsamında teslime konu edilen konut veya iş yerine
ilişkin bedelin en az %50’sinin satışa ilişkin faturanın düzenlendiği tarihten
önce, kalan kısmının da en geç bir yıl içerisinde alıcı tarafından döviz olarak
Türkiye’ye getirilerek satıcıya ödenmemesi halinde zamanında tahsil edilmeyen
vergi, satıcı ile birlikte alıcıdan vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile
birlikte aranır.
12.5.
İstisnanın Beyanı
Bu kapsamda yapılan satışlar,
konut veya iş yeri tesliminin yapıldığı vergilendirme dönemine ait KDV
beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığında “Tam
İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda; 328 kod numaralı “Konut veya İş
Yeri Teslimleri” satırı aracılığıyla beyan edilir. Bu satırın "Teslim ve
Hizmet Tutarı" sütununa istisnaya konu konut veya iş yerlerinin bedelinin
KDV hariç tutarı, "Yüklenilen KDV" sütununa bu konut veya iş
yerlerine ilişkin alış ve giderlere ait belgelerde gösterilen toplam KDV tutarı
yazılır. İade talep etmek istemeyen mükellefler, "Yüklenilen KDV"
sütununa “0” yazmalıdır.
Satıcılar, her bir vergilendirme dönemi içinde
gerçekleştirilen bu kapsamdaki satışlarını KDV beyannamesi ekinde yer alan form
(EK:24) ile bildirir.
12.6.
İade
Konut veya iş yeri teslimlerinden doğan iade taleplerinde
aşağıdaki belgeler aranır:
-
Standart iade talep
dilekçesi
-
İstisnanın beyan
edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi
-
İade hakkı doğuran
işleme ait yüklenilen KDV listesi
-
İadesi talep edilen
KDV hesaplama tablosu
-
Satış faturaları
listesi
-
Satıcıların teslimden
önce temin etmeleri gereken Tebliğin (II/B-12.1.3) bölümünde sayılan belgeler
-
Dövizin tamamının
Türkiye’ye getirildiğini tevsik eden banka dekontları veya gümrük idaresinden
alınan belgeler ile satıcıya ödendiğini tevsik eden banka dekontları
-
Satışa ilişkin tapu
kayıt örneği
12.6.1.
Mahsuben İade
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan mahsuben iade
talepleri, yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına
bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine
getirilir.
12.6.2.
Nakden İade
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan ve 5.000 TL’yi
aşmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat
aranmadan yerine getirilir. İade talebinin 5.000 TL’yi aşması halinde aşan
kısmın iadesi, vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir.
Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat,
vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.”
MADDE 2- Aynı Tebliğin
(III/B-3) bölümünün üçüncü paragrafı ile (III/B-3.2.5) bölümlerinde yer alan
“indirimli orana tabi konut teslimlerinden” ibaresi “indirimli orana tabi konut
ile 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki (II) sayılı listenin (B) bölümünün 28 ve 29 uncu
sırası kapsamındaki malların teslimlerinden” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 3 - Aynı Tebliğe ekte yer alan (EK:24) eklenmiştir.
MADDE 4 - Bu Tebliğ 1/4/2017 tarihinden itibaren uygulanmak
üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5 - Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
EK 24: 3065 SAYILI KANUNUN 13/i MADDESİNDEKİ İSTİSNA KAPSAMINDA YAPILAN TESLİMLERE İLİŞKİN BİLDİRİM FORMU
Sıra No
|
ALICININ
|
TAŞINMAZIN
|
SATIŞ FATURASININ
|
||||||||||||
Adı
Soyadı
(Unvanı)
|
Vergi Kimlik No (TC Kimlik
No)
|
Uyruğu
|
Çalışma veya Oturma izninin Bulunduğu Ülke
|
Kanuni
Merkezi/İş
Merkezinin
Bulunduğu
Ülke
|
İli
|
İlçesi
|
Niteliği
|
Ada
|
Parsel
|
Ulusal Adres Veri Tabanı Numarası
|
Zemin
Sistem
No
|
Tarihi
|
Sayısı
|
Tutarı
|
|
