Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığından):
SERBEST
MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KANUNU
GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 45)
(*) Resmi Gazete’de Yayımlanmak Üzere Başbakanlığa Gönderildi
Giriş
MADDE 1 - (1) Yeminli mali müşavirler tarafından e-defter
uygulamasına dahil olan mükelleflere yönelik olarak tanzim olunacak tasdik
raporları ile bu mükelleflere mal ve hizmet sağlayan ve e-defter uygulaması
kapsamında defter tutmakta olan alt mükellefler nezdinde tanzim olunacak karşıt
inceleme tutanakları ve teyit-bilgi isteme cevap yazılarında; defter tasdik
bilgisi ve iade ile ilişkili fatura vb. belgelerin defter kayıtlarının
tespitine yönelik yapılan açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
Dayanak
MADDE 2 - (1) 4/1/1961
tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 227 nci maddesinin birinci
fıkrasının (2) numaralı bendi ile vergi kanunlarında yer alan muafiyet,
istisna, yeniden değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden
yararlanılmasını, Bakanlığımızca belirlenen şartlara uygun olarak yeminli mali
müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibraz edilmesi şartına bağlamaya, bu
uygulamalara ilişkin usul ve esasları belirlemeye Bakanlığımız yetkili
kılınmıştır.
(2)
213 sayılı Kanunun
mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, Maliye
Bakanlığının mükellef ve meslek grupları itibarıyla muhasebe usul ve esaslarını
tespit etmeye, bu Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara
ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin
mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda
değişiklik yapmaya; bedeli karşılığında basıp dağıtmaya veya üçüncü kişilere
bastırıp dağıtmaya veya dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya bu defter
ve belgelere tasdik, muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya,
bu Kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgelerin tutulması ve
düzenlenmesi zorunluluğunu kaldırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Söz konusu fıkranın (3) numaralı bendinde ise Maliye
Bakanlığının, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin
mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması veya
bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya zorunluluk
getirmeye, bu şekilde tutulacak defter ve kayıtların kopyalarının Maliye
Bakanlığında veya muhafaza etmekle görevlendireceği kurumlarda saklanması
zorunluluğu getirmeye, bu konuda uygulama usul ve esaslarını belirlemeye
yetkili olduğu hükmüne yer verilmiştir.
(3)
1/6/1989 tarihli ve
3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Kanununun 12 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 2/1/1990
tarihli ve 20390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yeminli Mali Müşavirlerin
Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesinin son fıkrasında ise tasdik işlemi
yapılırken aranacak asgari bilgi, şekil şartları ile tasdike ilişkin diğer usul
ve esasların Bakanlığımızca çıkartılacak tebliğlerle belirleneceği
belirtilmiştir.
Tanzim Edilecek Tasdik Raporları ile Karşıt
İncelemelerde Uyulacak Usul ve Esaslar
MADDE 3 - (1) 213 sayılı
Kanunun "Kayıt Zamanı" başlıklı 219 uncu maddesinde;
"Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki:
a)
Muamelelerin işin
hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir
zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla
geciktirilmesi caiz değildir.
b)
Kayıtlarını devamlı
olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve
parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde,
muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu
kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine
cevaz vermez."
hükmü yer almaktadır.
(2)
14/12/2012 tarihli ve
28497 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 421 Sıra No.lu ve 20/06/2015 tarihli ve
29392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 454 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel
Tebliğleri ile bazı mükellef gruplarına elektronik defter tutma ve elektronik
fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilmiştir.
(3)
13/1/2011 tarihli ve
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesinde; yevmiye defteri, defteri
kebir, envanter defteri, karar ve işletme defterinin elektronik ortamda
tutulabileceği ve bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve
esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile
Maliye Bakanlığınca çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirleneceği hükme
bağlanmış olup, bu kapsamda 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanunu
kapsamında tutulması zorunlu olan defterlerden www.edefter.gov.tr internet adresinde
format ve standardı yayımlanan defterlerin elektronik ortamda oluşturulmasına
ilişkin usul ve esaslar belirlenerek e-defter kullanımına izin verilmiştir. Söz
konusu Tebliğin, 24/12/2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
2 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği ile değişen “3.3. Elektronik
Defter Oluşturma” başlığının "3.3.3." alt başlığında;
"a) Gerçek kişiler elektronik defterlerini, ilgili
olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar kendilerine ait güvenli
elektronik imza veya mali mühür ile imzalar.
b)
Tüzel kişiler
elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe
kadar (Hesap döneminin son ayına ait defterler kurumlar vergisi beyannamesinin
verildiği ayın son gününe kadar) kendilerine ait mali mühür ile onaylar.
c)
İmzalı veya mühürlü
defterler için berat dosyaları oluşturulur ve bu dosyalar Elektronik Defter
Uygulaması aracılığı ile Başkanlığın onayına sunulur.
ç) Başkanlık mali mührünü de içeren beratlar elektronik
defter tutanlar tarafından indirilerek istenildiğinde ibraz edilmek üzere
ilgili olduğu elektronik defterler ile birlikte muhafaza edilir."
açıklamalarına yer verilmiştir.
(4)
Yukarıda yer verilen
hüküm ve açıklamalara göre; e-defter uygulamasına dahil olan mükelleflere
yönelik olarak yeminli mali müşavirler tarafından tanzim olunacak tasdik
raporları ile bu mükelleflere mal ve hizmet sağlayan ve e-defter uygulaması
kapsamında defter tutmakta olan alt mükellefler nezdinde yeminli mali
müşavirler tarafından tanzim olunacak karşıt inceleme tutanakları ve
teyit-bilgi isteme cevap yazılarında aşağıda belirtilen kurallar çerçevesinde,
defter tasdik bilgisine yer verilmesi ve iade ile ilişkili fatura vb.
belgelerin defter kayıtlarının tespitinin yapılması gerekmektir.
(5)
Defter Tasdik
Bilgisine İlişkin Yapılacak İşlemler
a)
İade talebinde bulunan
veya nezdinde karşıt inceleme yapılan alt mükellefin ilgili dönem için e-defter
uygulamasına yüklenmiş berat dosyaları var ise YMM tasdik raporları/ karşıt
inceleme tutanakları ve teyit-bilgi isteme cevap yazılarında, yeminli mali
müşavirlerce, mükellefin ilgili dönemde e-defter uygulaması kapsamında kanuni
defter kayıtlarını tutmakta olduğunun belirtilmesi ve ilgili aya ait Gelir
İdaresi Başkanlığı (GİB) onaylı berat dosyalarının “Defterin Nev’i ve Dönemi,
Berat Dosyasının Tekil No’su ve Oluşturma Tarihi, 2017 yılının Mayıs ayından
itibaren yüklenecek Berat Dosyaları için Evrensel Tekil No’su (ETTN)” bilgisine
ayrı bir tabloda yer verilmesi gerekmektedir.
Söz konusu berat dosyalarının bilgileri vergi dairelerince
elektronik ortamda sorgulanıp görüntülenebildiğinden, berat dosyalarının kağıt
çıktısının ilgili rapor, tutanak veya yazılara eklenmesi zorunluluğu
bulunmamaktadır.
b)
İade talebinde bulunan
veya nezdinde karşıt inceleme yapılan alt mükellef hakkında tanzim olunan YMM
tasdik raporları/karşıt inceleme tutanakları ve teyit-bilgi isteme cevap yazılarının
düzenlendiği tarih itibariyle ilgili döneme ait berat dosyalarının 1 Sıra No.lu
Elektronik Defter Genel Tebliğinde belirlenen sürenin dolmamış olması nedeniyle
e-defter sistemine henüz yüklenmemiş olması halinde rapor, tutanak veya
yazılarda, "Mükellef e-defter uygulamasına dahil olmuş olup ilgili döneme
ilişkin e-defter ve berat dosyasının oluşturulma ve berat dosyalarının GİB
sistemine yüklenme süresi, işbu rapor/ tutanak/yazı tarihi itibariyle
dolmadığından, GİB sistemine yüklenmemiştir." bilgisine yer verilmesi
gerekmektedir.
1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliğinde belirtilen
süreler, e-defter ve berat dosyalarının oluşturulması, imzalanması, onaylanması
ve e-defter uygulaması aracılığı ile berat dosyalarının GİB onayına sunulması
için öngörülen sürenin son günü olup, bu süreden önce de dileyen mükellefler
tarafından e-defter ve berat dosyalarının oluşturulması, imzalanması,
onaylanması ve berat dosyalarının GİB onayına sunulması mümkündür.
(6)
Defter Kayıtlarının
Tespitine İlişkin Yapılacak İşlemler
a)
İade talebinde bulunan
veya nezdinde karşıt inceleme yapılan alt mükellefin ilgili dönem için e-defter
uygulamasına yüklenmiş berat dosyaları var ise YMM tasdik raporları/karşıt
inceleme tutanakları ve teyit-bilgi isteme cevap yazılarında fatura vb.
belgelerin kaydedildiği yevmiye maddelerinin tarih ve numarasına yer verilmesi
gerekmektedir.
b)
İade talebinde bulunan
veya nezdinde karşıt inceleme yapılan alt mükellef hakkında tanzim olunan YMM
tasdik raporları/karşıt inceleme tutanakları ve teyit-bilgi isteme cevap
yazılarının düzenlendiği tarih itibariyle ilgili döneme ait berat dosyalarının
1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliğinde belirlenen sürenin dolmamış
olması nedeniyle e-defter sistemine henüz yüklenmemiş olması halinde rapor, tutanak
veya yazılarda, fatura vb. belgelerin kaydına ilişkin olarak aşağıdaki alt
başlıklarda açıklandığı şekilde gerekli bilgi ve belgelere yer verilmesi
gerekmektedir.
b.1) İade talebinde bulunan veya nezdinde karşıt inceleme
yapılan alt mükellefin, defter kayıtlarını 213 sayılı Kanunun 219 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre 10 gün içerisinde yapıyor olması
halinde, muhasebe kayıt sisteminden alınacak “incelemeye konu fatura vb.
belgelerin ilgili muhasebe hesaplarına intikalini gösteren” muavin hesap
dökümünün ilgili YMM tarafından meslek mührü tatbik edilerek düzenlenen rapor,
tutanak veya yazılara eklenmesi ya da yetkili merciler tarafından talep
edilmesi halinde ibraz edilmek üzere rapor, tutanak veya yazıyı tanzim eden YMM
uhdesinde muhafaza edilmesi gerekmektedir.
b.2) İade talebinde bulunan veya
nezdinde karşıt inceleme yapılan alt mükellefin, defter kayıtlarını 213 sayılı
Kanunun 219 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre muhasebe fişi,
primanota veya bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut
vesikaları kullanmak suretiyle yapıyor olması halinde, söz konusu fatura vb.
belgelerin muhasebe kaydının gerçekleştirilmesi sırasında kullanılmış olan
muhasebe fişi, primanota, veya bordroların (veya bu belgelerde yer alan
bilgilerin tasnifli ve toplu şekilde çıktısının) ya da muhasebe kayıt
sistemlerinden alınacak iade talebine ilişkin fatura vb. belgelerin ilgili
muhasebe hesaplarına intikalini gösteren muavin hesap dökümlerinin YMM
tarafından meslek mührü tatbik edilerek düzenlenen rapor, tutanak veya yazılara
eklenmesi ya da yetkili merciler tarafından talep edilmesi halinde ibraz
edilmek üzere rapor, tutanak veya yazıyı tanzim eden YMM uhdesinde muhafaza
edilmesi gerekmektedir.
Diğer Hususlar
MADDE 4 - (1) Tasdik raporları ile karşıt inceleme tutanaklarına
ilişkin bu Tebliğden önce yayımlanan ve yürürlükte olan 3568 sayılı Kanuna
ilişkin Genel Tebliğlerde yer alan usul ve esaslara da uyulması gerekmektedir.
Yürürlük
MADDE 5 - (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme
MADDE 6 - (1) Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
