Alt İşverenlerce İşe Giriş Bildirgesinde Yapılan Hata
Mustafa Belir
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mustafabelir@hotmail.com
Alt işverenlerin sigortalı çalıştırmaya başlayacağı
tarihte sigortalı işe giriş bildirgesinin verilme süreleri konusunda pek çok
kez hataya düştüğü ve idari para cezasına muhatap olduğu görülmektedir. Bu
çalışmamızda söz konusu hatayı ele alacağız.
Ticaret hayatında
taşeron kavramı pek çok yerde karşımıza çıkmaktadır. İş sahipleri; karlılık,
kalite, sürdürülebilirlik, müşteri memnuniyeti ve benzeri birçok hususu bir
arada ele alarak ticaretine yön vermektedir. Dolayısıyla, bu kavram mevzu
hukukta geniş bir şekilde yer bulmuş olup, yasa koyucu açısından, gerek ticaret
ve vergi hukuku gerekse sosyal güvenlik hukuku açısından düzenlemeler
yapılmasını kaçınılmaz hale getirmiştir.
Yazımızın asıl konusu
açısından konuyu ele aldığımızda ise uygulamaya ilişkin düzenlemeler
bulunmasına karşın, yorum yanlışları dolayısıyla işverenlerin idari para
cezalarına muhatap oldukları görülmektedir.
Alt
Yüklenici (Taşeron)
5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’ unun 12. maddesinde; “Bir
işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya
bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği
sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. Sigortalılar, üçüncü
bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar dahi,
asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren
ile birlikte sorumludur” hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu madde ile alt
işveren ( taşeron) tanımlanmış olup, asıl işveren, 5510 Sayılı Kanun
kapsamındaki yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte müştereken sorumlu
tutulmuştur.
Alt
İşveren ve Asıl İşveren Açısından İşyeri
12.05.2010 tarihli ve
27579 sayılı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin; “Alt işveren ve
sigortalıyı geçici olarak devir alanın yükümlülüğü” başlıklı 31. Maddesinin 1.
fıkrasında; “(1) Alt işveren, mevzuattan doğan yükümlülüklerini asıl işverene
ait işyeri sicil numarasına ilave olarak verilecek üç haneli alt işveren
numarası ile asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirir. Alt
işveren adına işyeri dosyası açılmaz. “ ifadelerine yer verilmiştir.
Buradan anlaşılacağı
üzere, alt işveren yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri üzerinde yerine
getirmekte olup kendi adına bir işyeri dosyası bulunmamaktadır.
Alt
İşveren ve Asıl İşverenin Sigortalı Çalıştırmaya Başlayacağı Tarih
12.05.2010 tarihli ve 27579 sayılı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin
11. Maddesinin 3. Fıkrasının (b ) bendinde ; b) Yabancı ülkelere sefer yapan
ulaştırma araçlarına sefer esnasında işe alınan sigortalıların çalışmaya
başladıkları tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde, Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı
çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların
sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren
bir ay içinde verilmesi halinde,….. Kuruma yapılan bildirimler de
süresinde yapılmış sayılır.” İfadelerine yer verilmiştir.
Yönetmeliğin 11. ve 31.
madde hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, asıl işverenin kuruma ilk defa
işyeri bildirgesi vermesi durumunda sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihten
itibaren bir ay içerisinde işe alacağı işçinin işe giriş bildirgesini işyeri
tescil tarihinden bir ay içinde verilmesi halinde Kuruma yapmış olduğu bildirim
süresinde yapılmış sayılmaktadır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus, alt işverenin
yine yönetmeliğin ilgili maddesinde belirtildiği üzere yükümlülüklerini asıl
işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirecek olmasıdır. Bu durumda alt
işveren, asıl işverenin süre sınırlamasına tabi olacak olup, kendisi için
ayrıca bir süre işlemeyecektir.
Örnek
·
Asıl işveren işyeri tescilini 1.10.2017 tarihinde yaptırarak faaliyetine
başlamıştır. Alt işveren ise asıl işverenle 10.10.2017 tarihinde sözleşme
yapıp, işçi almıştır.
Asıl işveren dosyası
yeni tescil edilmiş bir dosya olduğu için, alt işverenin, çalıştıracağı
işçilerin işe giriş bildirgelerini vermek için, asıl işverenin işyeri tescil
tarihini dikkate alarak, 31.10.2017 tarihine kadar süresi bulunmaktadır.
·
Asıl işveren işyeri tescilini 01.09.2017 tarihinde yaptırarak faaliyetine
başlamıştır. Alt işveren ise asıl işverenle 10.10.2017 tarihinde sözleşme
yapıp, işçi almıştır.
Asıl işveren dosyası 1
aydan fazla bir süre önce tescil olduğu için alt işverenin çalıştıracağı
işçilerin işe giriş bildirgelerini, en geç, işe başlama tarihi olan, 10.10.2017
tarihinde kuruma vermesi gerekmektedir.
Cezai
Yaptırım
Alt işverenler, yapmış oldukları hata dolayısıyla 5510 sayılı Kanun’un 102.
Maddesi kapsamında idari para cezasına muhatap olabilmektedirler. Buna göre;
Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi İle Genel Sağlık Sigortası Giriş Bildirgesini yasal süre içerisinde verilmemesi halinde her bir sigortalı için bir aylık
asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmakta olup 2018
yılı için bu tutar 2.029,50 TL ‘dir.
Sonuç
Alt işverenlerin,
yönetmelik ve Kanun hükmü gereğince, işyeri bulunmadığından dolayı, alt işveren
olarak çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini vermek için asıl
işverenin işyeri tescil tarihini dikkate alarak işlem tesis etmesi
gerekmektedir. Aksi halde idari para cezasına muhatap olması kaçınılmazdır.
