İkinci El Araç Satışında Yeni Dönem Soru ve Cevap
Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
evrenozmen@ozmconsultancy.com
İkinci
El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin kapsamı nedir?
İkinci el motorlu kara
taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve
sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı alım satım faaliyetlerini, yetki
belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, ikinci
el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletme, toplu işyeri ve pazarlarda
aranan şartları, ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımında ödeme
yöntemlerini, noterlerin ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin
yükümlülüklerini ve Bakanlık, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve
kuruluşların ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve
sorumluluklarını kapsar.
Hangi
2. El kara taşıtları bu yönetmeliğin dışındadır?
5/1/1961 tarihli ve
237 sayılı Taşıt Kanununa tabi idare, kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarınca yapılan satışlar.
İkinci el motorlu kara
taşıtı ticaretiyle iştigal eden kişilerin kendi aralarındaki satışlar.
Haciz, müsadere, zapt,
buluntu, trafikten men gibi nedenlerle icra müdürlükleri, alacaklı amme
idareleri, milli emlak müdürlükleri, tahsil daireleri ve diğer yetkili kamu
kurum ve kuruluşları tarafından yapılan satışlar.
27/10/1999 tarihli
ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu çerçevesinde yapılan satışlar.
Yönetmeliğe
göre 2. El motorlu kara taşıtının tanımı nedir?
13/10/1983 tarihli
ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan ve
trafik siciline tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs,
kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtları,
Kimler
ikinci el motorlu kara taşıt ticareti ile iştigal edebilecektir?
İkinci el motorlu kara
taşıtı ticareti, işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve
sanatkârlar tarafından yapılır.
Yetki
belgesi nereden alınır? Süresi var mıdır? Devredilebilir mi? Asılmak zorunda
mıdır?
Yetki belgesi, ikinci el
motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğü
tarafından verilir, yenilenir ve iptal edilir.
Yetki belgesi, her bir
işletme için ayrı ayrı düzenlenir ve devredilemez.
Yetki belgesinin
geçerlilik süresi beş yıldır.
Yetki belgesi, işletmede
kolayca görülüp okunabilecek bir yere asılır.
Yetki
Belgesi almanın şartları nedir?
·
Esnaf ve sanatkârlar odasına, ticaret ve sanayi odasına veya ticaret ve
sanayi odalarının ayrı kurulduğu yerlerde ticaret odasına kayıtlı olunması,
·
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması,
·
Gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların kendilerinin, ticaret
şirketleri ile diğer tüzel kişi tacirlerin temsile yetkili kişilerinden en az
birinin, şubelerde ise şube müdürünün;
1) On sekiz yaşını
doldurmuş olması,
2) En az lise
mezunu olması,
3) Mesleki
yeterlilik belgesine sahip olması,
4) İflas etmemiş
veya iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olması,
5) Konkordato ilan
etmemiş olması,
6) Kasten işlenen
bir suçtan dolayı affa uğramış olsalar dahi devletin güvenliğine, Anayasal
düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı
suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma,
edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal
edinme suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen
yasaklanmamış olması,
gerekir.
Yetki
Belgesi almak için işletmede hangi şartlar aranır?
İkinci el motorlu kara taşıtı
ticareti yapılan işletmelerde aşağıdaki şartlar aranır:
1. İmar mevzuatı çerçevesinde belirlenen ticaret alanlarında, çevreye ve trafiğe yük getirmeyen yerlerde ve içinde ikamet amaçlı kullanılan bağımsız bölüm bulunmayan yapılarda açılması.
2.
Açık ve kapalı alan toplamının en az dört taşıtın kapladığı alan
büyüklüğünde olması; bir taşıtın kapladığı alan büyüklüğü olarak otomobil için
en az yirmi beş metrekare, motosiklet için en az beş metrekare ve diğer
taşıtlar için en az elli metrekarenin esas alınması.
3.
Teşhir alanının net yüksekliğinin en az üç metre olması.
4.
LPG’li, CNG’li veya LNG’li ikinci el motorlu kara taşıtlarının teşhirine
yönelik açık alana sahip olması.
5.
Taşıtların giriş ve çıkış yapmalarına uygun olarak düzenlenmiş giriş ve
çıkış kapılarının bulunması, çıkış kapısının tehlikeli durumlarda kolay
tahliyeye imkân verecek nitelikte olması.
6.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmenin mali
sorumluluk sigortası yapılmış ve satışa sunduğu ikinci el motorlu kara
taşıtları bu sigorta kapsamına alınmış olmalıdır.
Apartmanlarda
galericilik faaliyetine devam edilebilecek midir?
Yönetmeliğe göre ikamet
amaçlı kullanılan bağımsız bölüm bulunmayan yapılarda açılması gerekmektedir.
Yetki
Belgesi nasıl ve ne zaman yenilenecektir?
Yetki belgesi,
geçerlilik süresinin sona ermesi veya içeriğindeki bilgilerden herhangi birinde
değişiklik olması durumunda yenilenir.
Yenileme
başvurusu, yetki belgesi geçerlilik süresinin sona ermesinden en az otuz gün
önce, yetki belgesinde yer alan bilgilerde değişiklik olması durumunda ise
değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren yedi gün içinde yapılır.
Posta yoluyla
yapılan yenileme başvurusu geçersizdir.
İkinci
El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi nedir?
Yetki belgesi, mesleki
yeterlilik belgesi ve bu Yönetmelik kapsamında verilen TSE hizmet yeterlilik
belgesi ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin Bakanlıkça gerekli
görülen bilgilerin takip ve kontrolü amacıyla kurulacak sisteme ikinci el
motorlu kara taşıtı ticareti bilgi sistemi denir.
Yetki belgesine sahip
işletmelerin güncel listesi Bakanlığın internet sayfasında ilan edilir.
İkinci
El Motorlu Kara taşıtı ticaretinde ekspertiz zorunlu mu?
Yetki belgesine sahip
işletme tarafından ikinci el motorlu kara taşıtı satışından hemen
önce ekspertiz raporu alınır ve raporun bir nüshası satış esnasında
alıcıya teslim edilir. Ekspertiz raporunun ücreti, satış işleminin alıcıdan
kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde yetki
belgesine sahip işletme tarafından ödenir.
Hangi
araçlar için ekspertiz raporu alınmasına gerek bulunmamaktadır?
Sekiz yaş veya yüz
altmış bin kilometrenin üzerindeki ikinci el motorlu kara taşıtları için ekspertiz raporu
alınması zorunlu değildir.
İkinci
El Motorlu taşıt ticareti yapanlar sattıkları araçlara garanti vermek zorunda
mıdırlar?
İkinci el otomobil ve
motosikletin motor, şanzıman, tork konvertörü, diferansiyel ve elektrik
sistemi, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre, ikinci el
motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmenin garantisi altındadır.
İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle
karşılayabilir.
Garanti
Süresi içinde arızalanan araçlar ile ilgili olarak yapılacak işlemler nelerdir?
Garanti süresi veya
kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami otuz iş günü içinde giderilir.
Motosikletler için bu süre azami yirmi iş günüdür. Arızanın giderilmesine
ilişkin masraflar işletmeye aittir. Bu sürelerin tespitinde taşıt sahibinin
işletmeye yazılı başvuru tarihi veya ilgili il müdürlüğüne yazılı başvurusu
üzerine il müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihi dikkate alınır. İl
müdürlüğüne yapılan başvuruda satış sözleşmesinin bir örneğine yer verilir.
Hangi
durumlar garanti kapsamında değildir?
Sekiz yaş veya yüz
altmış bin kilometrenin üzerindeki otomobil ve motosikletler.
Satış sırasında
alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve
hasarlar.
Ekspertiz raporunda
belirtilen arıza ve hasarlar.
Aracın olağan
kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren
balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma
ve yıpranmalar.
Garanti
kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar
görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi,
yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin
doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları,
fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri.
Garanti kapsamındaki bir
parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya
zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak
üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar.
Kaporta işleri,
süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve
farların kırılması veya çatlaması.
Parça değişimi yapılarak
veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar.
İkaz lambaları sistem
arızası gösterdiği halde aracı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya
bilmeyerek uygun olmayan ya da kalitesiz yağların veya yakıtın kullanılmasının
sebep olduğu arızalar.
Hatalı kullanım, kaza,
hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler
nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar.
Taşıtın ihmal
edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya aracın gereği
gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar.
Bakım işlemlerinin
muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen
arızalar.
Satış sonrasında taşıta
yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar.
Trafik sicilinde
“Trafikten çekilerek tescili silinmiştir.” kaydı bulunan taşıtlar.
İkinci
el motorlu kara taşıtı ticaretinde ödeme nasıl yapılacaktır?
İkinci el motorlu kara
taşıtı alım satımında taşıtın satış bedeli, Bakanlıkça uygun görülen kuruluş
tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini
sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik ortamda ödenebilir.
İkinci
el motorlu kara taşıtları ticareti yapılan Toplu işyerlerinde (kooperatif veya
sitelerde ) aranan şartlar nelerdir?
Bir yapı veya alan
bütünlüğünde en az on işletmenin faaliyet göstereceği toplu işyerleri
oluşturulabilir. Toplu işyerleri oluşturulurken, bu işyerlerinin çevreye ve
trafiğe getireceği yükler ile ikamet amacıyla kullanılan yerlere uzaklığı ve
ulaşım imkânları dikkate alınır.
Toplu işyerleri
aşağıdaki nitelikleri haiz olmalıdır:
a) Yönetim odası,
kadın ve erkekler için ayrı ayrı ibadet yeri, çalışanlar ve ziyaretçiler için
beslenme ve dinlenme alanı ile yeterli sayıda tuvalet bulunması.
b) Ortak kullanım
alanlarının engelliler de dikkate alınarak tasarlanmış olması.
c) En az otuz
işletmenin bulunduğu veya toplam çalışan sayısı en az elli olan toplu
işyerlerinde sağlık odası ve en az bir sağlık personeli bulunması.
ç) Brüt inşaat
alanının en az dörtte biri oranında otoparka sahip olması.
Toplu
işyerlerinde, taşıt alım ve satımı ile devir işlemlerinin hızlı ve etkin bir
şekilde yapılabilmesi amacıyla noterlik ve banka şubesi gibi birimlere yer
verilebilir.
Noterler
araç satışı sırasında Yetki Belgesi olmadan işlem yapabilir mi?
İkinci el motorlu kara
taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletme adına tescilli taşıtların satışı ile bu
işletme aracılığıyla yapılan ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında,
işletmenin yetki belgesine sahip olduğunun doğrulamasını İkinci El Motorlu Kara
Taşıtı Ticareti Bilgi Sisteminden yapmak, devir işlemini gerçekleştirecek
kişinin yetkili olduğunu gösteren belgeyi istemek ve yetki belgesi numarasına
satış sözleşmesinde yer vermek zorundadır.
İkinci
el motorlu kara taşıt ticareti ile ilgili Yetki Belgesi en geç ne zamana kadar
alınmalıdır?
En geç 13 Şubat 2019 a
kadar alınmalıdır.
30
işletmeden fazla bulunan Toplu İşyerlerinde en geç Sağlık odası ve personeli
bulundurulacak tarih nedir?
13 Şubat 2019
10
işletmeden fazla bulunan Toplu İşyerlerinde ne zamana kadar ibadet yeri,
beslenme dinlenme alanları ile tuvalet yapılması gerekmektedir?
13 Şubat 2019
