Kasadan Para Çıkışı Nasıl Yapılır?
Koray Ateş
E. Öğretim Görevlisi
KGK Bağımsız Denetçi
korayates@muhasebetr.com
Değerli okurlar,
şirketten ortaklara para çıkışının nasıl yapılacağı ve nasıl az vergi yüküne
katlanılacağı bize gelen sorular arasında belki de en üst sıralarda yer
almaktadır. Yine benzer şekilde, 7.000 TL’lik kasa sınırını bilmeyenimiz
yoktur. Ancak, buna rağmen MuhasebeTR Mevzuat Komisyonu’na gelen sorulardan
olsun, şirketler nezdinde yapılan denetimlerden olsun bu konunun halen tam
olarak anlaşılmadığı görülmektedir.
HUZUR
HAKKI VE AVANS KAR DAĞITIMI İLE PARA ÇIKIŞI YAPILABİLİR
Şirketler tarafından ortaklarına
yıl içinde düzenli olarak para çıkışı yapılmak istendiğinde ve bunun da kayıtlı
bir şekilde olması arzulandığında karşımıza iki yöntem çıkmaktadır. Birincisi
huzur hakkı, ikincisi kâr payı avansıdır.
Şirket kurumlar vergisi
ödeyen bir şirketse huzur hakkı tavsiye ediliyor. Çünkü, brüt tutar gider
yazılabilmektedir. Ancak, burada kısa bir süre sonra yüzde 35 vergi dilimine
ulaşıldığından sırf gider yazmak adına hemen her ay yüzde 35 gelir vergisi
stopajı beyan etmek ne kadar mantıklıdır?
Şirket çok fazla
kurumlar vergisi ödemiyorsa bu takdirde avans kar dağıtımını tavsiye ediyorum.
Burada bir diğer avantaj ise vergi oranının yıl boyunca yüzde 15 olmasıdır. Her
dağıtım yüzde 15 vergiye tabidir. Avans kar dağıtımını gider yazamadığımızdan
dolayı şirketin çok fazla kurumlar vergisi ödemeyen bir şirket olması lazım.
ORTAKLAR
CARİ HESABINA PARA ÇIKIŞI YAPILABİLİR
Yıl sonu adat yapmak
koşuluyla ortağa banka hesaplarından resmi çıkış yapılabilir.
-----------------------------23.02.2018---------------------------
131 ORTAKLARDAN
ALACAKLAR 7001
102 BANKALAR 7001
-----------------------------------------------------------------------
Burada yıl sonu adat
maliyetini azaltmak için özellikle de KDV yükünü azaltmak için ortağa verilen
paralar bir yönetim kurulu kararıyla dövizli takip edilebilir. Burada en önemli
şey; her geçici vergi döneminde değerleme yapılmasıdır. Bu yapıldığı takdirde,
ortaklar cari hesabının dövizli takip edildiğini ispatlayabiliriz. Ancak, yıl içinde
kurlar çok yükselirse kambiyo karından vergi çıkabileceğini hatırlatmak
isterim. Eğer şirket kurumlar vergisini veya gelir vergisini fazla ödemeyen bir
şirketse kesinlikle bu yöntemi tavsiye ederim. Yıl sonu dövize uygulanan adat
faizi ortalama yüzde 2 olduğundan 131 hesabın bakiyesi 1.000.000 TL bile olsa
ortağa kesilecek fatura basit kaba bir hesapla;
1.000.000 x 0,02 = 20.000 TL olacaktır.
Ortağın bakiyesi TL
olarak izlenirse bu takdirde ortağa düzenlenecek fatura;
1.000.000 x 0,10 = 100.000 TL olacaktır.
Şirket kurumlar vergisini fazla ödemeyen bir şirketse dövizli adat yapması
halinde 18.000 – 3.600 = 14.400,00 TL daha az KDV hesaplayacaktır.
KASADAN
NASIL PARA ÇEKİLİR?
Kasadan para çekme
konusunda kanuni bir kısıt vardır. Buda 459 sıra nolu VUK Genel Tebliğinde
belirlenen 7.000 TL’lik tutardır. Bu sınır şirketlerin diledikleri gibi ortak
ve şirket carilerine ödeme yapmalarını engellemektedir.
7.000
TL’LİK KASA SINIRI OLMAYAN HARCAMALAR
459 sıra no.lu VUK Genel
Tebliğince 7000 TL’lik kasa sınırı aranmayan harcamalar aşağıdaki gibidir;
a) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idareleri ile bunlara ait döner sermaye işletmelerinin işlemlerine konu
tahsilat ve ödemelerin,
b) 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye
Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası aracı kurumlarında yapılan
işlemlere konu tahsilat ve ödemelerin,
c) 11/8/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 89/14391 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım
satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
ç) Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen
işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
d) Noterlerde gerçekleştirilen işlemler
karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
e) 5018 sayılı Kanunda yer alan merkezi yönetim
kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil
ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut bunlar
tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya
bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine
ilişkin yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
aracı finansal kurumlar
kanalıyla yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.
Örnek: ABC A.Ş. 500.000 TL değerinde bir bina
almış olup bu binayı şirket aktifine kaydetmiştir.
-----------------------------23.02.2018---------------------------
100 KASA 500.000
102 BANKALAR 500.000
Bankadan kasaya para
girişi
-----------------------------23.02.2018---------------------------
252 BİNALAR 500.000
100 KASA 500.000
Binanın aktife alınışı
-----------------------------------------------------------------------
Burada işin doğası
gereği bankadan para çekilecek olup bu para mecburen 100 KASA hesabına alınacaktır.
Buradan da, tapuda çıkış yapılacak olup binanın alımı gerçekleşecektir. Bu
nedenle bu tür işlemlerde işin doğası gereği kasa sınırı aranmamaktadır.
SINIRI
AŞMANIN CEZASI İŞLEME TABİ TUTARIN YÜZDE 5’İ DİR
7.000 TL’lik sınırın
aşılması halinde işleme konu tutarın % 5'i nispetinde özel usulsüzlük cezası
kesilir. Örneğin kasadan 131 hesaba 100.000 TL virman yapmanın cezası;
100.000 x 0,05= 5.000 TL
Özel Usulsüzlük cezasıdır.
ORTAĞA
VERİLEN PARALARDA 7.000 TL SINIRI GÖZ ARDI EDİLMEMELİ
Birtakım şirketler
ortaklarına yönelik kasadan çıktıkları paralarda 7.000 TL sınırına dikkat
etmemektedirler. Unutulmamalıdır ki, kasadan ortağa yapılan çıkışlarda 7.000 TL
sınırı varken bankadan yapılan çıkışlarda böyle bir sınır bulunmamaktadır.
YANLIŞ KAYIT:
-----------------------------23.02.2018---------------------------
131 ORTAKLARDAN
ALACAKLAR 7001
100 KASA 7001
-----------------------------------------------------------------------
DOĞRU KAYIT:
-----------------------------23.02.2018---------------------------
131 ORTAKLARDAN
ALACAKLAR 7.001
102 BANKALAR 7.001
-----------------------------------------------------------------------
BANKADAN
KASAYA, KASADAN BANKAYA YAPILAN İŞLEMLERDE 7.000 TL SINIRI YOKTUR
Kasadan bankaya ve
bankadan kasaya yapılan çıkışlarda herhangi bir sınır bulunmamaktadır.
-----------------------------23.02.2018---------------------------
100 KASA
7.001
102 BANKALAR 7.001
-----------------------------23.02.2018---------------------------
102 BANKALAR 7.001
100 KASA 7.001
-----------------------------------------------------------------------
BİR
FATURA PARÇA PARÇA KASADAN ÖDENEMEZ
Bir kısım şirketler
kayıtlarına aldıkları faturaları parça parça 7.000 TL’nin altında bir bedelle
kasadan tediye makbuzuyla ödemektedirler.
Bazı durumlarda, mizan
üzerinde 320 Satıcılar hesabının alacak bakiyesi vermesi durumunda ve fakat
gerçekte böyle bir borcun hasıl olmaması halinde hem cariyi kapatmak hem de
kasayı azaltmak için başvurulan bir yöntemdir. Ancak bu doğru bir hareket
değildir.
459 sıra nolu VUK Genel Tebliğinin 4.1.2. Kısım Kısım Yapılan
Tahsilat ve Ödemeler başlıklı kısmı aşağıdaki gibidir;
Tahsilat ve ödemeye konu işlem tutarının tevsik
zorunluluğu kapsamında bu Tebliğin (4.1.) bölümünde belirlenen haddi aşması
halinde, bedelin farklı tarihlerde kısım kısım ödenmesinde işlemin toplam
tutarı dikkate alınacak ve her bir tahsilat ve ödeme, tevsik zorunluluğu
kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla gerçekleştirilecektir.
Örnek: ABC A.Ş. 12.000 TL tutarında ticari mal
almıştır. Ödemeyi farklı tarihlerde aşağıdaki gibi yapmıştır;
YANLIŞ KAYIT:
-----------------------------23.02.2018---------------------------
320 SATICILAR 3.000
100 KASA 3.000
-----------------------------23.03.2018---------------------------
320 SATICILAR 4.000
100 KASA 4.000
-----------------------------23.04.2018---------------------------
320 SATICILAR 5.000
100 KASA 5.000
-----------------------------------------------------------------------
Yukarıdaki kayıt ve
ödeme şekli yanlıştır. Yapılan kaydın ve ödeme şeklinin aşağıdaki gibi olması
gerekmektedir.
DOĞRU KAYIT:
-----------------------------23.02.2018---------------------------
320 SATICILAR 3.000
102 BANKALAR 3.000
-----------------------------23.03.2018---------------------------
320 SATICILAR 4.000
102 BANKALAR 4.000
-----------------------------23.04.2018---------------------------
320 SATICILAR 5.000
102 BANKALAR 5.000
-----------------------------------------------------------------------
YIL
SONU KASA BAKİYESİNİ GİZLEMEK İÇİN YAPILAN İŞLEMLER CEZAİ RİSK İÇERİYOR
Birtakım şirketler, yıl
içinde yüksek bakiyeye ulaşan kasa tutarını yıl sonu bilançosunda göstermemek
için kasadaki tutarı ya 120 ALICILAR ya da 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
hesabına virmanlamaktadırlar. Kasayı azaltmak için değil kasayı gizlemek için
yapılan bu işlem 7.000 TL’lik sınırı aştığı müddetçe cezaya muhatap olacaktır.
Örnek: ABC A.Ş. yıl sonu kasa bakiyesi
1.000.000 TL borç bakiyesi vermektedir. 31.12 tarihinde aşağıdaki kaydı
yapmıştır.
YANLIŞ KAYIT:
-----------------------------31.12.2018---------------------------
120 ALICILAR
500.000
159 VER.SİP.AVANS.
490.000
100 KASA 990.000
-----------------------------------------------------------------------
Unutulmamalıdır ki
şirket incelemeye girdiği takdirde kasanın muavin dökümünden bu hareket anında
tespit edilecektir. Bu işlemin şirkete cezai mahiyeti aşağıdaki gibidir;
990.000 x 0,05 =
49.500,00 TL Özel Usulsüzlük cezasıdır.
