SGK Prim Teşviklerinin İşverene İadesinde Sosyal Güvenlik Kurumuna, Ticaret, Sanayi ve Esnaf Odalarına Düşen Görev
İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger63@mynet.com
Bilindiği üzere; 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılması hakkında Kanun 27.03.2018
tarihinde 2. Mükerrer 30373 sayılı Remi Gazetede yayınlanmıştır. Bu yasanın 70
inci maddesi ile 5510 sayılı kanuna EK Madde -17 eklenmiştir. Bu madde ile
işverenlere 01.03. 2011 döneminden bugüne kadar bu kanun veya diğer kanunlarla
sağlanan prim teşviki ,destek ve indirimlerden yararlanmayanlar yada
yararlanılan desteklerin değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenlere
ilgili kuruma dilekçe vermek suretiyle 01.01.2019 tarihinden itibaren SGK dan
mahsuben ve nakden iade almalarının yolu açılmıştır.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve
Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınarak Kurumca belirlenecek uygulama tebliği
yayınlanacaktır. SGK PİRİM TEŞVİKİ İADELERİ 7103 sayılı yasanın 17.inci
MADDESİNİN YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ 01.04.2018 TARİHİNİ TAKİP EDEN AYBAŞINDAN
itibaren 1 ay içerisinde SGK ‘ya başvuru yapılması gerektiğinden
işverenlerce 31.MAYIS.2018 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna dilekçe ve
düzeltme bildirgeleri veya yayınlanacak uygulama esasları tebliğinde
belirlenecek belgelerle başvuru yapılması gerekmektedir.
Yasanın Ek-17.nci
maddesinin tam metnine yazımızın sonunda yer verilmiş olup, burada esas dikkat
çekmek istediğim konu, bu iadeler için Ticaret ve Sanayi odalarına kayıtlı yüz
binlerce işveren ve esnaf odalarına kayıtlı mükellefler bu işlemler için nasıl
hareket edecekler ve aracılara yüksek tutarlarda bir bedel ödemeden ne şekilde
prim teşviklerinin iadesinden yararlanacaklardır.
Yasa koyucu, 7103
sayılı yasa ile zamanında işverenlere tanınan ancak SGK prim teşvik hakkını
bilmeden kullanmayan yada eksik kullananlara geriye yönelik başvuru ve düzeltme
hakkı vererek finansal açıdan işverenleri , firmaları, esnafı rahatlatmayı ve
geriye dönük olarak zamanında kullanmadıkları yada eksik kullandıkları SGK PRİM
TEŞVİKİ haklarını Mahkemelerde aramaları yerine, ihtilafların sonlandırması ve yeni
ihtilafların önüne geçmek amacıyla kanuni düzenleme yaparak SGK primlerinin
iade edilmesinin yolunu açarak işverenlere büyük ve önemli bir finansal katkıda
bulunmuş olmaktadır.
Buraya kadar her
şey güzel ancak bundan sonrası işverene büyük maliyet yüklemektedir. Bu iade tutarını
geriye doğru 7 yıl içersindeki personel hareketleri ve personel ve işveren
bilgileri ile karşılaştırmak suretiyle dönemler itibariyle iade alınacak
tutarların belirlenmesinde, düzeltme bildirgelerinin verilmesinde işverenler
aracılarla işbirliği yapmak zorunda kalmaktadırlar. Yasa tasarısının TBMM’ de
görüşüldüğü günden itibaren işverenler üzerinde yoğun bir baskı
uygulanmaktadır. İşverenlerde geriye yönelik böyle bir fırsattan yararlanma
hakkını kaybetmek istememektedirler.
Bir
işverenin geçmişe yönelik olarak ne kadar iade alabileceğine ilişkin tüm
bilgiler ve veriler SGK arşivlerinde elektronik ortamda mevcuttur. SGK prim
teşviklerinin iadesinin hesabı için mükellefin SGK şifresi alınarak yazılım
programı üzerinden işverenlerin hangi dönemde ne kadar teşvik primi iadesi
alabilecekleri aynı gün içerinde belirlenebilmektedir. Bu işin yapılması için
işverenden istenen ise iade (nakden veya mahsuben) alınacak tutar üzerinden
belirli yüzdelerle teklifler sunularak sözleşmeler yapılmaktadır.
Yasa
koyucu işverenlerin , ……….işverenler tarafından en son bu maddenin yürürlük
tarihini (01.04.2018 ) takip eden aybaşından itibaren bir ay içinde
31.Mayıs.2018 tarihine kadar Kuruma başvurulması halinde, yararlanılmamış olan
prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış
olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve
indirimi ile değiştirilebileceklerini hüküm altına almıştır.
Sosyal
Güvenlik Kurumu geriye yönelik olarak yararlanılmayan prim teşvikleri tutarlarını
(mahsuben, nakden) iade ederek işverenlere finansal açıdan büyük bir rahatlama
sağlarken, aracılar ise bu işlemi yaparken mükellefteki bildirge, işçi
bilgileri v.b. defter kayıtları, diğer belge ve bilgilerine gereksinim duymadan
SGK kurumunun elektronik arşivinde bulunan işçi ve işverene ait HAZIR
BİLGİLERİNDEN hareketle yazılım programı kullanarak işverenlerin şifresi ile
sisteme girmek suretiyle iade tutarını hesaplatmaktadırlar. Bu durum yapılan iş
karşılığında verilen emekle pekte orantılı olmayan oranlarda kazanç elde
edilmesinin yolunu açmış bulunmaktadır. Talep eden işverenler elbette ki bu tür
iade işlemlerinin danışmanlık yapan firma ve gerçek kişi mükellefler aracılığı
ile anlaştıkları bir tutar karşılığında yapabileceklerdir. Ancak; bu tür
danışmanlık hizmetlerini yapacak kişi veya firmaların (Sosyal Güvenlik
Danışmanlığı) verilen emekle uygun bir ücret tarifesi ile çalışmaları konusunda
yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
SGK kurumu arşivinde var
olan işverenlere ait bu bilgilerden hareket edilmek suretiyle iade talep
edeceklerin yeni bir ek mali yükün altında kalmalarının önüne geçmek istiyor
ise zaten iade taleplerinin doğruluğunu saptamak için hazırlayacağı yada var
olan bilgisayar yazılım programı aracılığı ile iade talebinde bulunacak işverenlerin
hangi dönem ne kadar iade hakkı olduğunu hesaplamalı yada mükellefler
şifreleriyle iade haklarını siteme girerek öğrenebilmelidirler. Düzeltme
bildirgelerinin veya bildirimlerinin elektronik ortamda alınması sağlanmalı,
yada işverenlerden yüz binlerce düzeltme bildirgesi istemek yerine aylık ve
yıllık dönemler itibariyle SGK ‘nın çıkarılacak uygulama genel tebliğinde
belirlenecek formatta düzeltme Listeleri verilmek suretiyle de iade
taleplerinin yerine getirilmesi sağlanmalıdır.
İşverenlerce
31.05.2018 tarihine kadar iade talep dilekçelerinin ve uygulama esasları
tebliğinde belirlenecek belgelerin SGK ya verilmesi gerekmektedir.
SGK kurumunun
yapacağı iade işlemi, Vergi Dairelerinin mükelleflere yaptıkları KDV iadesi ile
benzeşmemektedir. Burada mükellef devreden KDV si veya ihracat istisnası v.b.
işlemler nedeniyle ile ilgili olarak doğan iadelerini talep ederken SMMM veya
YMM ile sözleşme imzalamakta, meslek mensupları faturalar ve defter kayıtları
üzerinde alt firma incelemeleri yaparak iade talebinin doğruluğunu saptamakta
ve müteselsil sorumluluk doğuran rapor yazmaktadırlar. SGK prim teşvikine
ilişkin bu tür bir iade işleminde ise danışmanlık /aracılık yapan firma yada
kişiler sadece SGK arşivindeki hazır bilgilerden hareketle yazılım programı
kullanarak iade talebini hesaplamaktadırlar.
Bu konu ile
ilgili olarak çıkarılacak uygulama tebliğin de önerilerimiz doğrultusunda
düzenlemeler yapılmalı yada yazımızın başlığında belirttiğimiz gibi işverenlerin
ve esnafın ilgili yasalar uyarınca kayıtlı oldukları ve aidat ödedikleri Sanayi
Odaları, Ticaret Odaları ve Esnaf Odalarının üyelerine makul tutarda
belirlenecek bedel karşılığında yukarıda bahsettiğimiz yazılım programını
edinmek ve kullanmak suretiyle üyelerinin SGK prim teşvik
bedellerinin hesaplanması , prim teşviki iadesine ilişkin düzeltme
bildirgelerinin veya bildirimlerinin verilmesi ve iade taleplerinin yerine
getirilmesi konusunda yardımcı olmaları, üyelerinde bu konuda
kayıtlı oldukları odalardan talepte bulunmaları gerekmektedir.
TBMM tarafından
kabul edilen yasalarda yapılan düzenlemelerle ; Ticaret Odalarında Ticaret
Sicil Müdürlüklerinde yapılan şirket kurma işlemlerinin azaltılması , defter
tasdiki, ana sözleşme ve SGK bildirimi gibi işlemlerin tek bir yerde
sonuçlanması ,ilgili kurumlara elektronik ortamda bilgi verilmesi,
Belediyelerde ruhsat alma işlemlerinin imza aşamalarının azaltılması,elektronik
ortamda bazı işlemlerin tamamlanması bu işlemler için alınan
bedellerin azaltılması , mükellefler lehine zaman kaybının önüne geçilmesi
ve bürokrasinin azaltılması konularında mükellefler lehine önemli gelişmeler
olmaktadır..
Tüm Meslek
Odalarının yasal düzenlemelerle işverenlere/üyelerine sağlanan yeni hakların
ve menfaatlerin zamanında ve düşük maliyetlerle kullanılması konusunda her
türlü desteği ve hizmet sunumunu üyelerinden esirgemeyeceklerini umuyorum.
KAYNAK: 7103 Sayılı Kanun.
7103 sayılı Kanunun 70.inc
maddesi:
MADDE 70- 5510 sayılı Kanuna
aşağıdaki ek madde eklenmiştir. (Yürürlük 01. Nisan 2018)
“EK MADDE 17- Bu Kanun veya diğer
kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği
halde yararlanılmadığı ay/dönemlerde gerekli tüm koşulların sağlanmış olması ve
yararlanılmayan ayı/dönemi takip eden altı ay içerisinde Kuruma müracaat
edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla altı aya
ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve
indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek
ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlere ilişkin olmak üzere tüm şartları
sağladığı halde bu Kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve
indirimlerinden yararlanmamış işverenler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce yararlanılan prim teşviki, destek ve indirimlerin
değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenler tarafından en
son bu maddenin yürürlük tarihini takip eden aybaşından itibaren bir ay içinde
Kuruma başvurulması halinde, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden
yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri
başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
Bu maddenin
ikinci fıkrası kapsamında talepte bulunan işverenlere iade edilecek tutar,
maddenin yürürlük tarihinden önce talepte bulunanlar için maddenin yürürlük
tarihini takip eden aybaşından, yürürlük tarihinden sonra talepte bulunanlar
için ise, talep tarihini takip eden aybaşından itibaren kanuni faiz esas alınmak
suretiyle hesaplanarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden takvim
yılı başından başlayarak üç yıl içinde ödenir. Ödeme, öncelikle bu Kanunun 88
inci maddesinin on dört ve on altıncı fıkralarına göre muaccel hale gelmiş prim
ve her türlü borçlardan, sonrasında ise ilgili kanunlar uyarınca yapılandırma
veya taksitlendirme de dâhil olmak üzere müeccel haldeki prim ve her türlü
borçlarından mahsup yoluyla gerçekleştirilir. Ancak, üç
yıl sonunda ilgili kanunları gereği yapılandırılma veya taksitlendirilme
sebebiyle vadesi gelmemiş taksit ödemelerinden peşinen mahsup edilir. Kuruma
borcu bulunmayan işverenlere altı ayda bir eşit taksitlerle iade yapılır.
Görülmekte olan
davalarda ayrıca bir başvuru şartı aranmaksızın, dava öncesi yapılan idari başvuru
tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte hesaplanacak tutar
üçüncü fıkra hükümlerine göre mahsup veya iade edilir. Mahkemelerce, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalarda davanın konusuz
kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Yargılama
giderleri idare üzerinde bırakılır ve vekâlet ücretinin dörtte birine
hükmedilir. Ayrıca, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında Sosyal
Güvenlik Kurumunca kanun yollarına başvurulmaz ve bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce yapılan kanun yolu başvurularından vazgeçilmiş sayılır.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve
Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınarak Kurumca belirlenir.”
