Turist rehberlerinin gelirlerinin vergilemesi
Akif AKARCA - Dr. Mehmet ŞAFAK
11 Haziran 2009 tarihli DÜNYA'da yayımlanan “Rehberlerin Gelirleri Nasıl Vergilenir? Bunlara Yapılan Ödemeler Nasıl Belgelenir?” başlıklı yazımızda, turizm sektöründe çok farklı uygulamalarla karşılaşılabilen ve çoğu zaman da kayıt dışılığa yol açabilen bir konu olarak “rehberlerin gelirlerinin vergilemesi” konusunu açıklamaya çalışmıştık. O güne kadar turizm rehberliği ayrı bir yasal disiplin altına alınmamıştı. Keza, rehberlerin gelirlerinin nasıl vergilendirilmesi ve belgelendirilmesi gerektiğini açıklayan bir tebliğ düzenlemesi de yapılmamıştı.
Turist rehberleri mesleki düzenlemeleri
22/06/2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile turist rehberliği mesleği ayrıntılı olarak düzenlenmiş, turist rehberliği mesleğine kabule, mesleğin icrasına ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Söz konusu kanuna dayanılarak çıkarılan “Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği”de 26/12/2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Anılan düzenlemelere göre “Turist Rehberi”; kanun ve yönetmelik hükümleri uyarınca mesleğe kabul edilerek turist rehberliği hizmetini sunma hak ve yetkisine sahip olan gerçek kişiyi, “Turist Rehberliği Hizmeti” ise; seyahat acenteciliği faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup hâlindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dil kullanılarak ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acenteleri tarafından düzenlenen turların gezi programının seyahat acentesinin yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde yürütülüp acente adına yönetilmesini ifade etmektedir.
Anılan düzenlemelerde turist rehberleri “eylemli” ve “eylemsiz” olmak üzere iki grupta değerlendirilmekte olup, fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip olup, meslek odasına kaydolma, ruhsat ve çalışma kartı alma zorunluluğu bulunan rehberler “eylemli rehber” olarak adlandırılmaktadır. Ruhsatname sahibi ve meslek odasına kayıtlı olup çalışma kartı olmayan turist rehberleri ise “eylemsiz rehber” olarak tanımlanmaktadır. Turist rehberlerinin tur için belirlenen ücreti ihtiva eden yazılı turist rehberliği sözleşmesi yapmaları zorunludur. Sözleşme seyahat acentesi ile turist rehberi arasında veya doğrudan turist rehberi ile turist/turistler arasında hizmet vermeye başlamadan önce yapılır.
Turist rehberlerinin gelirlerinde vergileme
Yukarıda bahsedilen yazımızda da açıklandığı üzere; rehberlerin elde etmiş oldukları gelirin niteliği “serbest meslek kazancı”dır. Serbest meslek kazançlarında ise, esas olan, defter tutulması ve verilen hizmet bedelleri için “serbest meslek makbuzu” düzenlenerek hizmetten yararlananlara verilmesidir. GVK’nın 65. maddesinde; her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı sayılmış, serbest meslek faaliyeti ise; “sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır” şeklinde tanımlanmıştır. Anılan kanununun 66. maddesinde; serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin “serbest meslek erbabı” olduğu belirtilmiş ve bu maddenin uygulanmasında 5 bend halinde sayılan işlerle uğraşan kişilerin bu işleri dolayısıyla serbest meslek erbabı sayılacağı ifade edilmiştir. Anılan maddenin 5 nolu bendinde; Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) 155. maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan “rehberler”in serbest meslek erbabı sayılacağı (ve dolayısıyla defter tutup, serbest meslek makbuzu düzenleyecekleri), VUK’un 155. maddesindeki şartlardan en az ikisini taşımayanların ise gelir vergisinden muaf oldukları belirtilmiştir.
VUK 155. maddesinde serbest meslek erbabında “işe başlama” halleri sayılmış olup, bu şartlar şunlardır:
1. Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel iş yerleri açmak;
2. Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak;
3. Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak;
4. Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak.
Dolayısıyla, rehberler yukarıdaki koşullardan en az ikisini taşıyor ise...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/turist-rehberlerinin-gelirlerinin-vergilemesi-161250yy.htm
