Prof. Dr. Cem KILIÇ
Milliyet Gazetesi
İşverenlerin büyük kısmı eleman bulamamaktan şikayet eder. Bunun en temel nedeni, işverenin talep ettiği becerilerle, iş arayanların becerilerinin örtüşmemesidir. Bunun dışında, işverenlerin bir diğer şikâyeti de buldukları elemanların iş beğenmemesidir. İşverenlere göre “Kimse iş beğenmiyor”dur. Gerçekten de kuru temizlemeciler dağıtım elemanı, restoranlarsa bulaşıkçı bulmakta zorlanır. Yani, pek çok kişinin rahatlıkla yapabileceği işler için bile eleman bulmak bazen çok zor olabilir. Sosyal yardımların etkinliği konusuyla bu sorun aslında tam anlamıyla örtüşüyor. Geçen hafta Meclis’e gelen kanun teklifiyle bu konuda ciddi bir adım atılacak.
Tembelleştirmemeli!
Sosyal yardım, sosyal güvenlik sistemine dahil olamayan kişilere hayatlarını sürdürmeleri için sağlanan bir destek. Yani, aslında “asli” değil, “tali” bir unsur. Bir devletin amacı, tüm vatandaşlarına iş bulmak ve onların gelire sahip olmasını sağlamak olmalıdır. Ancak çalışamayacak durumdakilere veya farklı nedenlerle iş bulamayanlara, sosyal yardımlarla destek sağlanır ve bu kişilerin yoksulluk riskiyle karşılaşmaları engellenir. Diğer yandan, bu kişilerin sosyal yardımlara bağımlı hale gelmemeleri ve iş bulmalarının sağlanması çok önemli.
Sosyal yardımlar, ne yardım alanları yoksulluğa düşürecek ve başkasına muhtaç edecek kadar az, ne de sosyal yardıma bağımlı kılacak kadar fazla olmalı. Yardım miktarının düşüklüğü, yardıma muhtaç kişileri devlet dışında başka odakların kucağına bırakmak anlamına gelir. Yardımın miktarının yüksek olması ise yardım alanları tembelleştirir ve akademik anlamda “refahın sömürüsü” olarak nitelenen sonucu doğurur. Çok bilinen deyişle, sosyal yardımlar “balık tutmayı öğretecek nitelikte” olmalı. Aksi halde, amacına ulaşamaz.
İstihdam edene prim
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı verilerine göre 2015’te toplam 25 milyar 828 milyon 578 bin TL sosyal yardım yapılmış. Sosyal yardımlardan 3 milyon 17 bin hane yararlanmış.
Düzenli yapılan 9 çeşit sosyal yardım var. Bu yardımlar şartlı eğitim yardımı, sağlık yardımı,gebelik yardımları, eşi vefat etmiş kadınlara yapılan yardım, muhtaç asker ailelerine yapılan yardım, 2022 sayılı Kanun uyarınca yapılan yardımlar, evde bakım yardımı, muhtaç asker çocuğu yardımı, öksüz yetim yardımı. Bu yardımlar, objektif kriterlere bağlı ve hak temelli yardımlar. Süreli yardımlarsa daha çok gıda, yakacak ve giyim gibi dönemsel olarak yapılan, net kriterlere bağlı olmayan yardımlar.
Geçtiğimiz hafta Meclis’e gelen kanun tasarısında, sosyal yardım alanların istihdama kazandırılmalarıyla ilgili çok önemli iki madde yer alıyor. Buna göre, kanun tasarısı yasalaşırsa, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu’nun belirleyeceği düzenli sosyal yardımlardan yararlanan hanelerde yaşayan, işe başladığı tarihten önceki son bir yılda bu yardımlardan en az bir kez yararlanan ve hiçbir sosyal güvencesi bulunmayıp genel sağlık sigortası primleri devletçe denen kişileri istihdam edenlere 1 yıl prim desteği sağlanacak. Böylece, işverenlerin bu durumdaki kişileri istihdam etmesi sağlanarak, düzenli sosyal yardımlardan yararlanıp çalışabilir durumda olanların istihdama yönlendirilmesi söz konusu olacak.
Desteğin şartları...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.milliyet.com.tr/sosyal-yardim-istihdam-baglantisi/ekonomi/ydetay/2217428/default.htm
