Bireysel emeklilik sistemiyle ilgili son dönemde özellikle iki konu; ‘otomatik katılım’ ve BES üzerinden alınacak ‘emekli maaşı’ çok konuşulmaya başladı. Sektör önemli hazırlıklar içinde.
Serhat ALİGİL
Dünya Gazetesi
Türkiye’de, fiilen 2004’te vatandaşın hayatına giren bireysel emeklilik sistemi (BES), özellikle 2013’ten sonra, yüzde 25’lik devlet katkısıyla büyük ivme kazandı. Halen sistemde 6,3 milyon katılımcı var. Bu katılımcıların fon büyüklüğü ise 47,5 milyar liraya ulaştı. Sektördeki güncel gelişmeleri Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan’la konuştuk.
► Bugün otomatik katılımda hangi noktadayız? Neden bu tür bir yapıya ihtiyaç var?
Otomatik katılım 3 ayaklı bir yapının ikinci ayağı olacak. İlk ayakta mevcut Sosyal Güvenlik Sistemi var ama emeklilik geliri konusunda yetersizliği ortada. Yaşlanan bir nüfusumuz var. Emeklilik döneminde düzgün gelir getirecek bir yapı şart. Otomatik katılım da buna hizmet edecek. Yasasının haziran sonu çıkması bekleniyor. Bu tür katılımla işverenin yeni işe girenlerin önüne bir de emeklilik planı koyması hedefl eniyor. Ayrıca 45 yaş tavanı koyup mevcut çalışanlar da sisteme dahil edilebilir. Öncelikle bir pilot deneme olarak 250 çalışan üstü işyerlerinde otomatik katılımın uygulanması söz konusu.
İşveren katkısı önemli
► BES'e bu tür katılımda cayma hakkı ve zorunlu kesinti miktarı nasıl olacak?
Kişilerin cayma hakkı sisteme girdikten 4-6 ay sonrası için planlanıyor. Bunun nedeni de tasarruf alışkanlığı edindirmek. Dünya örnekleri, otomatik sisteme girenlerin yüzde 90’ının çıkmadığını gösteriyor. Zorunlu kesinti için de hedef kitleye bakmak lazım. Asgari ücretin yüzde 3-5’i gibi bir oran olabilir.
► Dünya uygulamaları, otomatik katılıma işverenin de katkı vermesini öngörüyor. Türkiye için ne söylersiniz? Ayrıca devlet katkısı nasıl olacak?
Yeni belirlenen asgari ücret nedeniyle, otomatik katılımla işverenlere gelecek ilave yük tereddütlere yol açtı ama bu kesimin katkısı sistemi çok daha cazip kılacaktır. Bu konuda işverene çeşitli kolaylıklar da sağlanabilir. Devlet katkısı da devam edecek ama yöntemi farklı olacak görünüyor. Biliyorsunuz bugün devlet katkısı hemen ödeniyor. Otomatik katılımda ise katılımcıların örneğin üç yıl gibi süre ödeme yapması ve bunun sonucunda devletin katkı vermesi söz konusu. Yani katılımcının asgari hak ediş süresini tamamlaması gerekecek. Sonra devlet ilgili dönem için katkıyı yatıracak. Ayrıca belki bu tür katılıma ilgiyi artırmak için devlet bir ‘bonus’ ödeme de yapabilir.
► Bugün artık birçok kişi BES’teki parasının tümünü, belli kesintiler olmaksızın geri almayı hak etti. Artık insanlar ‘bu parayı tümüyle mi alayım’ yoksa ‘aylık maaşa mı dönüştüreyim’ hesabı yapıyor. Bu konuda ne tür hazırlıklar yapılıyor?
‘Gelir sigortası’ dediğimiz bu yeni döneme ilişkin çalışmalar yapılıyor. Zaten Hazine, bu amaca uygun uzun vadeli devlet tahvillerini hazırladı. Şirketler de ‘emekli maaşı’ planları hazırlıyorlar. Bunların bu yıl netleşmesini bekliyoruz. Bu planlar çok önemli. Çünkü...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/sirketler/beste-emekli-maasi-heyecani-299523h.htm
