Bünyamin ESEN
MemurHaber
MANİSA’dan okurumuz Umut Tekinoğlu soruyor: “Bünyamin bey, bayramda fabrika açık, üretimi yetiştirmek için çalışmaya devam ediyoruz. Bayramda çalışmak zorunda mıyız, fabrikanın kapanması gerekmez mi, yasak değil mi çalışmak? Bayramda çalışırsam zamlı maaş alır mıyım? Ne kadar zamlı alacağım maaşımı? Ayrıntılı açıklarsanız sevinirim.”
Sayın okurum, sizin ve tüm okurlarımızın mübarek Kurban Bayramını tebrik ederek söze başlayalım. Allah herkese mutlu ve huzurlu bir bayram geçirmeyi nasip etsin, ülkemizdeki huzuru bozmak isteyen kötülere fırsat vermesin…
Çoğunluk bayram yaparken sizin gibi ekmek parası için bayramı çalışarak geçirenler veya vardiyalı işlerde çalıştığı için bayramın bir kısmında işyerine çalışacak olanlar var.
Bu nedenle her bayram öncesi çalışanlardan yoğun sorular alıyoruz.
Bayramda çalışacak çalışanların bilmesi gereken ipuçları neler? Bayramda işyerini çalıştıracak olan işverenler nelere dikkat etmeli? Zorla mesai yaptırılabilir mi, ücretler nasıl ödenmeli? Ayrıntılı olarak açıklayalım…
BAYRAMDA ÇALIŞMAK YASAK MI?
Öncelikle ilk sorunuza cevap verelim.
Kanunlarımıza göre Kurban bayramında iş yerlerinin kapanması zorunlu değil, yani iş yerlerinin bayramda açık olamayacağına dair bir yasak yok.
Bunun tek istisnası 29 Ekim. Kanuna göre 29 Ekim günü özel ve kamu tüm iş yerlerinin kapanması zorunlu.
Lakin bu kanuni zorunluluk da pratikte uygulanmıyor, denetlenmiyor.
Bu nedenledir ki, işverenin yönetim serbestisi kapsamında bayram günlerinde dahi işyerlerinde üretime devam etmesi, işçilerini çalıştırması mümkün…
İŞÇİNİN ONAYINI ALMAK GEREKLİ
İşveren bayramda da işyerine açık tutmasına tutar da işçi işe gelmeye mecbur mu?
Bayramda çalışmak işçinin tercihine kalmış.
Daha doğru bir ifade ile işverenin işçiye bayramda çalışmayı zorunlu tutması için önceden bu konuda işçinin onayını, iznini almış olmalı…
Şöyle ki, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılmalı.
Toplu sözleşme yoksa yâda toplu sözleşmede bu konuda izin veren bir hüküm yoksa söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu onayın yazılı olması tavsiye edilir.
Bayramda sizin rızanız yoksa işveren size fazla mesai de yaptıramaz. Bu takdirde ücret karşılığı olarak (ücretinizde kesinti olmadan) tatil yaparsınız.
ÇALIŞANIN ZAMLI MAAŞ HAKKI VAR
Diyelim ki işçi bayram günü çalışmaya izin verdi ve çalıştı…
Bu defa bayram günü çalışanın zamlı maaş hakkı doğuyor.
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Başka bir deyişle işçinin günlüğü 50 TL ise bayram günü çalışırsa o gün için yüzde yüz zamlı yani 100 TL alır.
Şöyle ki, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iş yerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılmalı.
İKİ BUÇUK KATI MAAŞ NE ZAMAN ÖDENİR?
Öte yandan bu bayram günü o ay içerisinde 45 saati aşan çalışma saatleri içinde ise (yani fazla çalışma ise) Yargıtay Kararlarına göre ayrıca fazla çalışma ücreti olan %50 zammı da ayrıca alacaktır (Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu, 27.05.1958, 1957/15 E.-1958/5 K.).
Yani ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılan her gün için haftalık 45 saatin üzerindeki bir çalışma ise bir günlük ücretin 2,5 katı ödenir. Örneğin bir günlük ücreti 50 TL brüt olan bir işçi, bayram gününde çalışması halinde çalıştığı gün için 125 TL brüt ücret hak eder.
İçinde çalışılmış olan bayram günü olan ayın maaşının hesaplanması sırasında çalışılanın bayram günü ücreti; normal günlük ücret üstüne (45 saatin aşılıp aşılmadığına bakılarak) ta 1 katı ya da 1,5 katı daha eklenerek hesaplanacaktır...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.memurhaber.com/bayram-gunu-calisana-zamli-maas-1714586y.htm
