İŞKUR Kursiyerlerinin İş Güvencesi
Mehmet Uğur Yavuz
Sosyal Güvenlik Denetmeni
myavuz2@sgk.gov.tr
İş başı eğitim
programları İŞKUR’un aktif istihdam politikası enstrümanlarından biri olarak
çalışma hayatında yerini aldı. İŞKUR programa katılan işsizlere mesleki deneyim
ve iş tecrübesi kazanma şansını üstelik maddi olarak destekleyerek sunmakta.
Program aynı zamanda nitelikli iş gücü temin etmekte zorlanan işverenlere
işe alacakları kişileri iş yerinde belli bir süre gözlemleme ve kişiler
hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma şansı veriyor. Bu sayede işverenler yeni
mesai arkadaşlarını belirleme konusunda isabetli karar alabiliyorlar. Aynı
zamanda kursiyerleri istihdam etmek işverenlere teşvik avantajları da sunuyor.
İş hayatının değişen
koşulları iş sözleşmelerinin sona ermesine yol açabilir. İşverenin iş akdini
keyfi olarak sonlandırmaması için mevzuatımızda yer bulan işe iade müessesesi
çalışanlara ek bir koruma sağlamayı amaçlamaktadır. İşe iade hakkından
yararlanılmasının bazı ön koşulları vardır. Bunlardan biri tarım ve orman
işyerlerinde en az 51 (50'den çok) işçinin; bunun dışında İş Kanunu’na tabi
işyerlerindeyse en az 30 işçinin çalıştırılıyor bulunmasıdır.
Otuz
İşçi Sayısının Tespitinde Kursiyerlerin Yeri
Otuz işçi sayısına iş
başı eğitim programı kursiyerlerinin katılıp katılmayacağı sorusuna cevap
olması bakımından bir değerlendirme yapmak gerekirse: işçi sayısına dahil
olacak işçilerin tespitinde işverene iş sözleşmesi ile bağlı olan işçilerin
tamamının dikkate alınması gerekir. İş sözleşmesine dayanarak çalışan bu
işçilerin belirli ya da belirsiz süreli veya kısmi süreli ya da tam süreli
olarak çalışması arasında fark yoktur. Mevsimlik ve çağrı üzerine çalışanlar ile
iş sözleşmesinin feshi sırasında hasta, raporlu veya izinli olan işçiler ile iş
güvencesinden yararlanmayan altı aydan az kıdemi bulunan işçiler ve işletmenin
bütününü idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk
ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren
vekilleri de otuz sayısına dahil edilecektir. Hatta Hizmet sözleşmesinin önelli
feshi iradesi açıklandıktan sonra henüz ihbar süresi işlemekte olan işçinin de
hesaba katılması gereklidir. Bununla birlikte kendi özel yasalarında işçi
olmadıkları belirtilen sözleşmeli personel, işyerinde meslek eğitimi gören
öğrenciler, stajyerler, çıraklar, alt işveren işçileri ile geçici iş ilişkisine
dayalı çalışanlar ve iş başı eğitim programı kursiyerleri sayıya dahil
edilmeyecektir.
Altı
Aylık Kıdemin Tespitinde Kursiyerlerin Durumu
Mevzuatımız feshe karşı koruma
sisteminden yararlanabilmek için işçinin altı aylık kıdemi olmasını şart
koşmuştur. gerektiği ilkesi benimsenmiştir. İşçinin altı aylık kıdemi hesaplanırken
deneme süresi de kıdeme dahil edilmelidir. Aynı işverenin bir veya değişik
işyerlerinde çalışmış bulunan işçiler için ise bu sürelerin birleştirilerek
hesap edilmesi gerekir. Böyle olmakla birlikte kursiyerlikte geçen sürede
kursiyerle işveren arasında bir işçi işveren ilişkisi bulunmadığından
kursiyerlikte geçen sürelerin altı aylık kıdem hesaplamasına dahil edilmesi
mümkün olmayacaktır.
Gerek işçi sayısının
tespiti ve gerekse altı aylık kıdemin tespitinde iş sözleşmesine işçi lehine
kural getirmek mümkündür. Örneğin işe iade için altı aylık kıdemin yahut otuz
işçinin aranmayacağı hükmü sözleşmede açıkça zikredilmişse artık çalışan sayısı
arabulucuya gidilmesinin önünde engel olmayacaktır.
