Vergi Hukukunda: Uzlaşma İstemi ve Zorunlu Neden
Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com
Kendisine vergi ve ceza ihbarnameleri tebliğ edilen gerçek veya
tüzel kişiler bu ihbarnamelere karşı 30 gün içerisinde
yetkili uzlaşma komisyonu nezdinde uzlaşma talep edebilirler.[1] Uzlaşma
komisyonları, mükelleflerin uzlaşma taleplerini süre ve
kapsam açısından değerlendirirler. Uzlaşma komisyonları uzlaşma
talebinin süresi içerisinde olup olmadığını uzlaşma
mevzuu vergi ve cezaların tür itibariyle kapsama girip girmediğini
irdelemek zorundadır.
Mali tatilde uzlaşma
talep süreleri uzamaktadır. Örneğin, 1 Temmuz ila 20 Temmuz
tarihleri arasında tebliğ edilen ihbarnamelerde uzlaşma talep
süresi 20 Temmuzdan itibaren 7 gün daha uzamış
olacaktır.
Diğer taraftan, uzlaşma talep süresi içerisinde herhangi
bir nedenle mükellefin mücbir sebebi var ise bu durumda mücbir
sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler uzar.[2]
Tüzel kişiler açısından, tüzel kişiliğe yetkili kimselerin mücbir
sebep hali olması halinde süreler uzamaz.[3] Çünkü,
tüzel kişiliklerde bu talebin yerine getirilmesinde engel olacak ağır
hastalık, tutukluluk veya hükümlülük gibi bir durum söz
konusu değildir.
Gerçek kişiler yönünden ise, 213 sayılı VUK’nun 13 ve 15. maddelerinde belirtilen ve vergi ödevlerinin yerine getirilmesine mani olacak şekilde ağır hastalık, tutukluluk, hükümlülük ve kişinin iradesi dışında ortaya çıkan mecburi gaybubetler, doğal afetler vs. durumlar dolayısıyla uzlaşma talep süresi otomatikman uzar. Doğal olarak bu gibi mücbir sebepler ortadan kalktıktan sonra süreler yeniden işlemeye başlar.
Gerçek kişiler yönünden ise, 213 sayılı VUK’nun 13 ve 15. maddelerinde belirtilen ve vergi ödevlerinin yerine getirilmesine mani olacak şekilde ağır hastalık, tutukluluk, hükümlülük ve kişinin iradesi dışında ortaya çıkan mecburi gaybubetler, doğal afetler vs. durumlar dolayısıyla uzlaşma talep süresi otomatikman uzar. Doğal olarak bu gibi mücbir sebepler ortadan kalktıktan sonra süreler yeniden işlemeye başlar.
Şirket muhasebecisinin hastalığı veya ağır kaza geçirmesi
mücbir sebep olarak kabul edilmemiştir.[4]
Fakat, gerçek kişi mükellefin ağır hastalığı nedeniyle almış
olduğu rapor uzlaşma talep süresini uzatıcı bir etkisi olup,
bu rapor mücbir sebep olarak değerlendirilmektedir.
Uzlaşma
müzakerelerine katılan mükellef veya vekili girdiği uzlaşmada
uzlaşmaya varılmaması halinde dava açması mümkündür. Örneğin,
tarhiyat sonrası uzlaşmaya katılıp, uzlaşmada
anlaşamayan bir mükellef uzlaşma komisyon kararını 18 Ağustosta
aldığını kabul edelim. Komisyon huzurunda yapılan
bu tebligat üzerine 15 gün içerisinde
ilgili vergi mahkemesinde vergi davası açma olanağı bulunmaktadır.
Örneğimizdeki, bu mükellefin tarhiyat sonrası uzlaşma komisyonunda
uzlaşmaya vardığını ve vergi ve cezalarda uzlaştığını
kabul edelim. Bu durumda, 19 Eylül tarihine kadar üzerinde
uzlaşılan vergi ve cezaların ve gecikme faizlerinin vergi
dairesine gidip tahakkuk ettirip tahakkuk fişi ile ödemesi gerekir.
Uzlaşmada üzerinde uzlaşılan vergi ve cezalar 30 gün içinde ödemediği
takdirde sadece gecikme zammı çalışmaya devam
eder. Uzlaşma komisyon kararı etkilenmez.
Üzerinde uzlaşılan vergi ve cezalar hakkında mahkemeye gidilemez.
Yani uzlaşma her halükarda geçerlidir.
[1] Bkz. uzlaşma ile
ilgili VUK ek md. 7. Bu madde hükmü ve mali tatil
ile ilgili yasa hükmü gereği her yıl 1 temmuz ila 20 temmuz
arası dönemde kendisine ihbarname tebliğ edilen mükellefler 20 temmuzdan
itibaren 7 gün daha mali tatil nedeniyle süre kazanırlar.
Sürelerin son günü mali tatile tekabül etmesi halinde uzlaşma
süreleri 27 temmuza otomatik olarak uzar. Ayrıca, VUK md. 359
hükmü gereğince 3 kat kesilen vergi ziyaı cezalarında uzlaşma talep
edilemez. 1 kat kesilen VZC tarhiyat öncesi veya
sonrası uzlaşmaya konu edilecektir.
