Lütfen Kemerlerinizi Takın! İş Sözleşmeniz Tazminatsız Feshedilmesin
Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
arashan@ttmail.com
4857 sayılı İş Kanununun 2.maddesinde: Bir hizmet akdine dayanarak herhangi
bir işte ücret karşılığı çalışan kişiye işçi, işçi
çalıştıran tüzel veya gerçek kişiye işveren, işin yapıldığı yere iş yeri
denir. İşin niteliği ve yürütümü bakımından iş yerine bağlı
bulunan yerlerle, dinlenme, çocuk emzirme, uyku, yıkanma, muayene ve bakım,
beden veya mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi sair
eklentiler ve araçlar da iş yerinden sayılır. Denmektedir yani iş
kanunumuz işletme adına kayıtlı aracı işletme iş yeri
olarak tanımlamıştır.
Özellikle Hizmet sektöründe istihdam edilen kişilerin önemli bir bölümü
şirket araçlarını kullanıyorlar. Bu araçların kullanımı esnasında trafik
kurallarına uyulmaması nedeniyle karşılaşılan cezalar ve bu araçlarla yapılan
kazalar İşverenleri ve çalışanları zorluyor. Şirket araçlarının kullanımı
konusunda çalışanlara imzalatılan belgeler, cezalar ve kazalardaki sorumluluğun
belirlenme noktasında çok önem teşkil etmektedir. Kanunda, işçinin herhangi bir
kazaya maruz kalmaması için, işverenin gerekli önlemleri alması gerektiği ve
işçiye önlem amaçlı gerekli talimatları da vermesi gerektiği belirtilmektedir.
Bu açıklama noktasında önerimiz çalışanlara verilen araçlar
için mutlaka araç zimmet ve sorumluluk talimatı içeren bir sözleşme imzalatmanız
yönündedir.
İşveren iş kazası nedeniyle zarar meydana gelmemesi için
çalışanına gerekli talimatları vermeli ve herhangi bir zarar meydana gelmemesi
için dikkat ve özen yükümlülüğünü uymalı ve bunu ispat etmelidir.
İşveren kural olarak tüm özeni gösterdiğini ispat ederse sorumluluktan
kurtulabilecektir. Bununla birlikte işverenin tüm özeni göstermesine rağmen
işçinin kendi kusurunun %100 e yakın olması durumunda da işveren sorumluluktan
kurtulabilecektir. İşverenin kullandırdığı aracın teknik bakımları yapılmamış
veya yapılsa bile olay bir teknik arıza sonucu meydana gelmiş ise, işveren
“tehlike sorumluluğu” gereği sorumludur. Örneğin, aracın freninin patlaması,
rotunun çıkması ve benzeri nedeniyle kaza meydana gelmiş ise, tehlike
sorumluluğu nedeniyle işveren tam olarak sorumludur. Ancak, bir trafik-iş kazasında işçi durumunda olan sürücü,
işverenin tüm eğitimleri yaptırmasına karşın % 100 kusuru ile olayı
geçekleştirmiş ise, işveren sorumlu tutulmamaktadır.
Kemer
Takmamak İş Sözleşmesinin “HAKLI” nedenle Fesih sebebi!
İşverenin yükümlülüğü yalnızca teknik arızaların oluşmasını önlemek değil
aynı zamanda işçi üzerinde gözetim ve denetim ödevi
bulunduğundan, etkin bir denetleme mekanizması kurmalı ve bu yolla işçinin İş
Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uymasını sağlamalıdır. Bu
anlamda işverenler, çalışanları, yasal hak ve sorumlulukları konusunda
bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ve bunlarla
ilgili alınması gerekli tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve
güvenliği eğitim programlarını hazırlamak, eğitimlerin düzenlenmesini,
çalışanların bu programlara katılmasını sağlamakla sorumludurlar. Bu konu 4857
sayılı İş Kanunun 77 nci maddesinde ve bu maddeye istinaden çıkarılan
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmeliğin 4 üncü ve 8 inci maddelerinde düzenlenmiştir. İşverenlerin verecekleri eğitimle işçilerde iş sağlığı ve
güvenliği bilinci oluşturacak uygun davranış kazandırmamaları işveren kusuru
olarak değerlendirilmektedir.
İşverenin verdiği eğitimlerden sonra, araç kullanan İşçinin İş Sağlığı ve
güvenliğine ilişkin kurallara uyması açısından başta trafik kuralları, trafik
işaret ve işaretçileri olmak üzere Karayolları Trafik Kanunu’na uymak
zorundadır. Bu kurallardan en önemlisi seyir halindeyken emniyet
kemeri takılma zorunluluğudur. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi
2009/37034 Esas, 2011/47935 Karar 12.12.2011 Tarihli Kararında Araç kullanan
İşçinin Karayolları Trafik Kanunu'nda emredici olarak düzenlenen emniyet kemeri
takma zorunluluğuna aykırı hareket etmesi ve bu davranış aynı zamanda ağır
kusur teşkil ettiği gibi objektif olarak iş güvenliğini de tehlikeye düşürecek
nitelikte olması nedeni ile İşverenin İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle
feshetmesini haklı bulmuştur.
Sonuç
olarak:
İşverenler sürücülere bir trafik kazası oluşmaması için eğitim
vermek, riskler konusunda bilinçlendirme yapmakla yükümlüdürler. İşverenler
işçilere trafik kazalarının önlenmesi için işçilerin yol ve hava koşullarına,
hız kurallarına uymasını, seyir halindeyken emniyet
kemeri takılma zorunluluğunu, yük durumunu dikkate almasını, iniş
çıkışlarda vites küçültme gibi önlemlere başvurmasını de içine alacak şekilde
iş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermekle yükümlüdür.
Şirket Aracı kullanan
İşçi ise şirket tarafından kendisine teslim edilen aracı Türkiye
Cumhuriyeti Kanunları, nizamnameleri ve Karayolları Trafik Kanun genelge
ve yönetmeliklerine harfiyen uyarak uygun surette kullanmak zorundadır.
