İşe Alımda Deneme Süresi Var mı, Yok mu?
Mustafa İŞCAN
Değerli okurlar, bugün sizlere “işe alınan işçilerde deneme süresi var mı, yok mu?” konusunu işleyeceğim. Gündelik hayatımızda bir işyerine iş görüşmesine gidildiği zaman işverence “1 ay denerim, beğenirsem devam edersin ve sigortanı başlatırız” sözünü çok duyarız. SGK’ya göre işçi işe girmeden bir gün önce sigortalı yapılmak zorunda ve işbaşı yaptığı saatte
sigortasının başlamış olması zorunludur. Allah gecinden versin, eğer kişi SGK’sız çalıştırılmaya başlanmış ve o anda bir iş kazası geçirmişse işveren için işgörememezlik oranına göre yüklüce bir borç tahakuk edebilir. Bu tür durumlarla karşılaşmamak için muhakkak işçiyi işe girmeden 1 gün öncesi SGK’ya bildirmek gereklidir. Aynı gün bildirilse dahi idari para cezası tahakkuk ettirilmektedir.
Deneme süresi sadece İş Kanunu’nda var. O da 2 aydır, ancak toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar uzatılabilir. 2 veya 4 ay içinde yani deneme süresi içinde işçi çıkarılırsa ihbar tazminatı ödenmemesini öngörür. 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 Sayılı SS ve GSS Kanunu’nun 8’inci maddesine göre, “İşverenler, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7’nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesiyle kuruma bildirmekle yükümlüdür”. Bu yükümlülüğe uymayan işverenlere de sigortasız işçi çalıştırdığı için hem işe giriş bildirgesi cezası hem de aylık prim hizmet belgesi cezası verilir denilmektedir.
İş Kanununda Deneme Süresi Vardır
Çalışanların işyerinde çalışma ilişkilerini düzenleyen 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 15’inci maddesine göre, “Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır”. Buna göre, işe girerken hizmet sözleşmesi imzalanmışsa ve sözleşmede deneme süresi yazıyorsa, 2 ay içinde yani deneme süresinde işten çıkarılırsanız ve çıkarsanız 2 haftalık ihbar öneli ve tazminatı iki taraf için de borç olmaz. Ancak, İş Kanunu’nun iş güvencesi, kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, normal ücret, fazla çalışma ücreti, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin hükümleri ile iş sözleşmesi ve toplu iş sözleşmelerinde öngörülen diğer işçilik hakları deneme kaydından etkilenmemektedir.
ÖNEMLİ: Çalışanların sosyal güvenlik haklarını düzenleyen ve koruyan bakımından deneme süresi kesinlikle yoktur. İşçi işe girmeden en az 1 gün önce işverence veya muhasebe hizmet sözleşmesi imzaladığı muhasebecisi tarafından SGK’ya bildirimi yapılmak zorundadır. İşçilerin işyerinde çalışma ilişkilerini düzenleyen İş Kanununa göre deneme süresi olmaktadır. Bu süre 2 ay veya toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar uzatılabilir.
Ahmet Kılıç
42 gündür bir işyerinde çalışmaya başladım. İlk iş görüşmesinde işveren “bir ay çalış, beğenirsem sen de çalışmaya devam edersin, sigortanı da başlatırız” dedi. Ancak 1 ay geçtiği halde sigortam yapılmadı ve halen aynı işyerinde çalışmaktayım. Ne yapmam gerekir?
***
Kişi işe başlamadan 1 gün önce sigortaya bildirilmek zorundadır. Ancak ...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.milligazete.com.tr/koseyazisi/Ise_alimda_deneme_suresi_var_mi_yok_mu/25207#.VYUYoaNgRrA
