KDV 30 yaşında
Kemal OKTAR
1985 yılında, Türkiye’de uygulanan dolaylı vergiler alanında reform olarak nitelendirilebilecek bir gelişme yaşanmıştı. O güne kadar bazı mal ve hizmetlerin ithalatı, üretimi veya tüketimiyle ilgili olarak farklı safh alarda uygulanan 8 tane dolaylı vergi kaldırılmış, bunun yerine ithalat veya imalattan tüketiciye sunuma kadar her aşamada uygulanmak üzere katma değer vergisi (KDV) yürürlüğe konulmuştu.
25 Ekim 1985 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce kabul edilen 3065 sayılı KDV Kanunu, 2 Kasım 1985 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış, 1 Ocak 1985 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştü. Kanunun yayımı ile yürürlüğe girmesi arasındaki iki aya yakın süre içerisinde 3 adet Bakanlar Kurulu Kararı, 9 adet genel tebliğ yayımlanmıştı. Maliye Bakanlığı ile sivil toplum kuruluşlarının ve üniversitelerin işbirliği sonucu gerçekleştirilen toplantılar, basın-yayın organlarında yer alan haber ve yorumlarla bu vergi kısa sürede etkin bir şekilde halka tanıtılmıştı.
KDV’nin başarısı belge düzeninin yerleşmesine bağlı olduğundan, bu dönemde Vergi Usul Kanunu’nda bir dizi düzenleme yapılmış, ayrıca 3100 sayılı Kanun’la perakendecilere yazar kasa kullanma zorunluluğu getirilmişti. Alış verişlerde belge istenmesini teşvik etmek amacıyla da ücretlilere vergi iadesi sistemi kurulmuştu.
KDV mevzuatında gelişme
Başlangıçta 63 esas, 5 geçici maddeden oluşan KDV Kanunu’nda zaman içinde birçok değişiklik yapılmıştır. Ekonomik, mali, sosyal ve siyasal gelişmeler nedeniyle veya uygulamadaki sorunları aşmak amacıyla çıkarılan 55 ayrı kanunla, KDV Kanunu’na hüküm eklenmiş ya da çıkarılmış veya değişiklik yapılmıştır. Örneğin KDV Kanunu’nun 17. maddesinin 4. fıkrasında (h) bendine kadar 8 bent varken, (z) bendine kadar 16 bent eklenmiş, geçici madde sayısı 5’den 35’e çıkmıştır. Bu arada ikincil mevzuat da sürekli genişlemiştir. Çoğunluğu oranlarla ilgili olmak üzere KDV uygulamasına ilişkin 73 adet Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır. 2014 yılına kadar çıkarılan 123 adet tebliğ KDV Uygulama Genel Tebliği’nde birleştirilmiş, bu tebliğle ilgili olarak da 3 adet değişiklik tebliği yayımlanmıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı KDV uygulamasına yön vermek amacıyla 68 iç genelge, 14 genel yazı, 67 sirküler yayınlamıştır.
KDV oranlarında değişim
Başlangıçta %10’luk genel KDV oranı ile temel gıda maddeleri için sıfır olmak üzere iki oranla KDV uygulamasına geçilmişti. Bir yıl sonra %0, %1 ve %5 olmak üzere indirimli oran sayısı üçe çıktı. 1988 yılında genel oran %12’ye yükseltildi, indirimli oranlara %8 oranı eklendi ve ilk defa %15’lik yükseltilmiş oran uygulamasına başlandı.
Zaman içerisinde genel oran %11, %12, %15, %17 olarak uygulandıktan sonra 15/5/2001 tarihinde %18 olarak bugünkü orana getirildi. İndirimli oranlarda da çeşitli değişikliklerden sonra 1/11/1993 tarihinde bugün geçerli olan %1 ve %8’lik oranlar yürürlüğe girdi. Yükseltilmiş oranlar ise %13, %13,5, %15, %20, %23, %25, %26 ve %40 olarak devam etmekte iken, 2002 yılında ÖTV’nin yürürlüğe girmesiyle yükseltilmiş KDV uygulamasına son verildi. KDV oranlarının seyrine ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır.
Hasılat etkisi
Yürürlüğe girdiği 1985 yılında KDV hasılatı...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/kdv-30-yasinda-161702yy.htm
