Akif AKARCA -- Dr. Mehmet ŞAFAK
Dünya Gazetesi
Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gerçek kişiler bir yıl içinde elde ettikleri ve bu kanunla vergiye tabi olduğu hükme bağlanan kazanç iratlar için izleyen yılın mart ayının 1-25!'inci günlerinde yıllık beyanname verirler (basit usulde 1-25 Şubat). Mükellefiyet durumlarına göre beyannamelerin kapsamı değişir.
Aşağıda yazılı gerçek kişiler (Tam mükellefler) Türkiye içinde ve dışında elde etlikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:
1. Türkiye'de yerleşmiş olanlar,
2. Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları (bu gibilerden bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla gelir vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, bu kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler). Bu durumda Türkiye’de yerleşmiş olma yada olmaması önem taşımaktadır.
Türkiye'de yerleşme
İkametgahı Türkiye'de bulunanlar ile bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye'de oturma süresini kesmez.) Türkiye’de yerleşmiş sayılırlar.
Yerleşme sayılmayan haller
Aşağıda nitelikleri belirtilen yabancılar, memlekette altı aydan fazla kalsalar dahi, Türkiye'de yerleşmiş sayılmazlar:
1. Belli ve geçici görev veya iş için "Türkiye'ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimselerle tahsil veya tedavi veya istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler,
2. Tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye'de alıkonulmuş veya kalmış olanlar.
Yukarıda belirtilen esaslara göre, Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler (Dar mükellefler) sadece Türkiye'de elde etlikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.
Çalışma ve oturma izni alarak altı aydan daha fazla süreyle yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratları bakımından dar mükellefiyet esasına göre vergilendirilirler.
Gelirlerin toplanması ve yıllık beyanname
Bilindiği gibi ülkemizde vergi sistemi üniter bir yapıya sahiptir. Mükellefler, GVK’nın ikinci maddesinde yazılı kaynaklardan (ticari kazanç, zirai kazanç, ücret, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlar) bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu Kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.
Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler. Bu kural şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerine şamil olmak üzere kollektif şirket ortakları ile komanditeler hakkında da uygulanır. Yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar konusunda ek bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre;
1. Mükellefin bunları Türkiye'de hesaplarına intikal ettirdiği yılda;
2. Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği tevsik olunan hallerde mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda: elde edilmiş sayılır ve ilgili yıl beyannamesinde gösterilir.
Yıllık beyanname verilmeyecek gelirler
Açıklamalardan görüldüğü gibi, tam veya dar mükellef gerçek kişilerin gelirlerini yıllık beyannamede toplamak suretiyle beyan etmeleri esastır. Ancak kanun koyucu bir kısım gelirler için beyanname verilmemesi ya da verilen beyannamelere bazı gelirlerin dahil edilmemesini hükme bağlamıştır. Bu çerçevede bir kısım gelirler, tevkif yoluyla vergilendiği için ve/veya kanundan belirtilen miktarın altında kaldığı için beyanname ile bildirilmesine gerek görülmemiştir.
Belli bir miktarın altında kalan gelirler
- Birden fazla işverenden ücret almakla beraber birden sonraki işverenden alınan ücretler toplamı, 2015 yılı için 29 bin TL'yi aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir. Gelir ücret gelirinden ibaretse beyanname verilmeyecektir.
- Vergiye tabi gelirler toplamının...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/gelir-vergisi-mukellefiyeti-ve-yillik-beyanname-verilmeyecek-gelirler-163484yy.htm
