Torba Yasa Tasarısında Yer Alan Önemli Düzenlemeleri

Torba Yasa Tasarısında Yer Alan Önemli Düzenlemeleri

Mehmet Emre Diken
SGK Müfettişi
emrediken85@hotmail.com

SİGORTA PRİMİ TEŞVİKLERİNDEN GERİYE DÖNÜK YARARLANMA

Yeni torba yasa tasarısı teşviklerden geriye dönük yararlanma yönelik önemli düzenlemeleri içermektedir. Buna göre;

1) Kanunun yürürlük tarihinden itibaren idari yoldan teşviklerden geriye dönük yararlanma 6 ay ile sınırlı olarak mümkün hale gelecek. Bir başka değişle Kuruma başvuru tarihinden geriye doğru 6 ay la sınırlı olarak teşviklerden geriye dönük olarak idari yoldan yararlanılabilecek.

2) Diğer taraftan Kanun yürürlük tarihine kadar yararlanılmayan sigorta prim teşviklerinden Kanunun yürürlük tarihini izleyen aydan itibaren bir ay içinde Kuruma başvurma şartıyla bir defaya mahsus olmak üzere idari yoldan yararlanılabilecek.  Bu kapsamda açılmış olan davalarda mahkemeler karar vermeye yer olmadığı kararını verecek ve dava giderleri ve vekalet ücretinin dörtte biri Kurum üzerine bırakılacak. Geriye dönük teşvik iadeleri öncelikle Kuruma olan prim borçlarından mahsup suretiyle gerçekleştirilecek. Kalan tutar olması durumunda nakden işverene ödeme yapılacak. Ödemeler 01.01.2019 tarihinden itibaren 3 yıllık sürede 6 eşit taksitle yapılacak. Dava aşamasında olan geriye dönük teşvik talepleri için dava açmadan önce Kuruma başvuru tarihinden itibaren, kanun yürürlük tarihinden sonra ilk defa başvuranlar için ise başvuru tarihinden itibaren yasal faiz ödenecek.

3) Vakıf üniversiteleri, bunların sağlık hizmet sunucuları ile okul aile birlikleri daha önce yararlandığı sigorta prim teşviklerinden usulüne uygun olarak yararlandığı kabul edilecek. Söz konusu işverenler bundan böyle tüm sigorta prim teşviklerinden yararlanabilecek.  Diğer taraftan söz konusu işverenlerin,  teşviklerden geriye dönük olarak 6 ay yararlanma hakkı olmayacak. Ancak söz konusu işverenlerin Kanunun yürürlük tarihini izleyen aybaşından bir ay içinde başvurmaları durumunda, Kanunun yürürlük tarihine kadar yararlanmadıkları teşviklerden geriye dönük olarak yararlanabilecek.

4447 SAYILI KANUN GEÇİCİ 19. MADDESİNDE ÖNGÖRÜLEN SİGORTA PRİM TEŞVİĞİ

Sigortalıya İlişkin Şartlar:

Sigortalının 01.01.2018-31.12.2020 tarihileri arasında yeni işe girmiş olması,

Sigortalının işe alınmadan önce İŞKUR’a kayıtlı olması

Sigortalının işe alındığı tarihten önceki 3 ayda; SSK, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR kapsamında çalışmamış olması, (Son 3 aydaki 10 güne kadar sigortalılıklar bu kuralı bozmayacak)

Sigortalının işe alındığı tarihten önceki yılın çalışan sayısı ortalamasına ilave olarak çalışıyor olması,

Sigortalının destek primime veya stajyer sigortalığına yada çıraklık sigortasına tabi olmaması,

İşyerine İlişkin Şartlar:

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda Kuruma prim, idari para cezası vs borcu olmaması, (Yapılandırma ve taksitlendirmesi bozulmadan devam edenler hariç)

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda aylık prim hizmet bildirgesini süresinde vermesi,

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda aylık prim hizmet bildirgesinden doğan tahakkukları süresinde ödemesi,

İşyerinin 5335 sayılı Kanun Kapsamında kamu işyeri veya 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale konusu işyeri olmaması,

İşyerinde mahkeme kararı veya Kurum denetim elemanları tarafından kayıt dışı çalışma yahut sahte sigortalılık olgusu tespit edilmemiş olması,

 Teşvikten Yararlanma Süresi:

Teşvikten yararlanma süresi genel olarak her sigortalı için 1 yıl belirlenmiştir. Diğer taraftan kadınlar, 18-25 yaş arasındaki erkekler ve engelliler için teşvik süresi 18 ay olarak uygulanacaktır.

İşveren Avantajı:

Söz konusu teşvikin avantajı işyerinin faaliyette bulunduğu sektöre göre değişiklik göstermektedir. 

a) İşyeri İmalat ve Bilişim Sektöründeyse;

        ·         Sigortalının kazancı üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren ve işçi hissesinin tamamı, (İşverence yararlanılan teşvik tutarı ilgili dönemdeki brüt asgari ücreti   geçemeyecek)

        ·         Asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden AGİ düştükten sonra kalan kısmı,

        ·         Asgari ücret üzerinden hesaplanacak damga vergisi tutarı

İşverene teşvik olarak sağlanacaktır.

b) İşyeri Diğer Sektörlerdeyse;

          ·         Asgari ücret üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren ve işçi hissesinin tamamı,

          ·         Asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden AGİ düştükten sonra kalan kısmı,

          ·         Asgari ücret üzerinden hesaplanacak damga vergisi tutarı

İşverene teşvik olarak sağlanacaktır.

Ör 1) İmalat sektörü işyerinde söz konusu teşvik kapsamında işe alınan ve 5000 TL brüt kazancı olan bir sigortalının teşvikten yararlanması durumunda işveren avantajı;

Sigorta Prim Avantajı

Sigorta Primi İşçi: 700,00 TL (5000*0,14)

Sigorta Primi İşveren: 1.025,00 TL (5.000*0,205)

Toplan Sigorta Primi Avantajı: 1.725,00 TL (Toplam avantaj 2018 için 2.209,50 TL’yi geçemez)

Gelir Vergisi Avantajı

Asgari Ücret Gelir Vergisi :258,77 (2.029,50*0,85*0,15)

AGİ: 152,21

GV Avantajı:106,56 TL (258,77-152,21)

Damga Vergisi Avantajı

Asgari Ücret:2.029,50

Damga Vergisi:0,00759

DV Avantajı: 15,40 TL (2.209,50*0,00759)

Toplam Avantaj

SGK Primi Avantajı: 1.725,00 TL

GV Avantajı: 106,56 TL

DV Avantajı: 15,40 TL

Toplan Avantaj 1.846,97 TL (1.725,00+106,56+15,40)

Ör 2) İmalat ve bilişim dışında diğer sektör işyerinde söz konusu teşvik kapsamında işe alınan ve 5000 TL brüt kazancı olan bir sigortalının teşvikten yararlanması durumunda işveren avantajı;

Sigorta Prim Avantajı

Sigorta Primi İşçi: 284,13 TL (2.209,50*0,14)

Sigorta Primi İşveren: 416,05 TL (2.029,50*0,205)

Toplan Sigorta Primi Avantajı: 700,18 TL

Gelir Vergisi Avantajı

Asgari Ücret Gelir Vergisi :258,77 (2.029,50*0,85*0,15)

AGİ: 152,21

GV Avantajı :106,56 TL (258,77-152,21)

Damga Vergisi Avantajı

Asgari Ücret:2.029,50

Damga Vergisi:0,00759

DV Avantajı: 15,40 TL (2.209,50*0,00759)

Toplam Avantaj

SGK Primi Avantajı: 700,18 TL

GV Avantajı: 106,56 TL

DV Avantajı: 15,40 TL

Toplan Avantaj: 822,14 TL (700,18+106,56+15,40)

Diğer Özellikli Durumlar:

Daha önce başka bir işyerinde teşvikten yararlanmış sigortalılar diğer şartları sağlamaları durumda kalan süre ile sınırlı olarak başka bir işyerinde söz konusu teşvikten yararlanabilecek.

2017 yılında sigortalı bildirimi olmayan ve 2018 yılında ilk defa sigortalı çalıştıran işyerleri söz konusu teşvikten ilk defa sigortalı çalıştırdıkları tarihi takip eden 3. ayda teşvikten faydalanabilecek.

4447 SAYILI KANUN GEÇİCİ 20. MADDESİNDE ÖNGÖRÜLEN SİGORTA PRİM TEŞVİĞİ

(1-3 ÇALIŞANI OLAN İMALAT İŞYERLERİ İÇİN TEŞVİK)

Sigortalıya İlişkin Şartlar:

Sigortalının 01.01.2018-31.12.2018 tarihileri arasında yeni işe girmiş olması,

Sigortalının işe alındığı tarihte 18 yaşından büyük 25 aşından küçük olması,

Sigortalının işe alınmadan önce işkura kayıtlı olması

Sigortalının işe alındığı tarihten önceki 3 ayda; SSK, Emekli Sandığı ve Bağkur kapsamında çalışmamış olması, (Son 3 aydaki 10 güne kadar sigortalılıklar bu kuralı bozmayacak)

Sigortalının, 2017 yılının işyeri çalışan sayısı ortalamasına ilave olarak çalışıyor olması,

Sigortalının destek primime veya stajyer sigortalığına yada çıraklık sigortasına tabi olmaması,

İşyerine İlişkin Şartlar:

İşyerinin imalat faaliyet alanında olması,

İşyerinin 2017 yılı çalışan sayısı ortalamasının 1,2 veya 3 olması,

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda Kuruma prim, idari para cezası vs borcu olmaması, (Yapılandırma ve taksitlendirmesi bozulmadan devam edenler hariç)

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda aylık prim hizmet bildirgesini süresinde vermesi,

İşyerinin teşvikten yararlanacağı ayda aylık prim hizmet bildirgesinden doğan tahakkukları süresinde ödemesi,

İşyerinin 5335 sayılı Kanun Kapsamında kamu işyeri veya 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale konusu işyeri olmaması,

İşyerinde mahkeme kararı veya Kurum denetim elemanları tarafından kayıt dışı çalışma yahut sahte sigortalılık olgusu tespit edilmemiş olması,

Sigortalının işe alındığı tarihte işverenin birinci derece kan ve kayın hısmı ile eşi olmaması, (İşe giriş tarihinden sonraki akrabalık ve eş ilişkisi olması durumunda teşvikten yararlanılabilmektedir)

Teşvikten Yararlanma

Sigortalının işe alındığı tarihi izleyen ay teşvikten yararlanılabilmekte, sonrasındaki ayda yararlanılamamakta ve bu şekilde bir ay yararlanma ve bir ay bekleme şeklinde 31.12.2018 tarihine kadar teşvikten yararlanılabilmektedir. Teşvikten en fazla 2 kişiyle sınırlı olmak üzere yararlanılabilmektedir.  2017 yılında Kuruma sigortalı bildirimde bulunmayan işyerleri teşvikten yararlanmaktadır.

İşveren Avantajı:

Söz konusu teşvik kapsamında işyerine; her bir günlük prim ödeme gün sayısı için 53,44 TL ücret desteği, asgari ücret üzerinden sigorta primi işçi ve işveren desteği, asgari ücret üzerinden AGİ düştükten sonra gelir vergisi stopajı desteği ve asgari ücret üzerinden damga vergisi desteği verilmektedir. Ücret desteği Kurum tarafından işverene ödenmek suretiyle, sigorta prim desteği prim borcundan, gelir vergisi muhtasar beyannameden mahsup suretiyle işverene sağlanacaktır. Teşvik kapsamındaki damga vergisi ise beyan edilmeyecektir.

 Ör 1) İmalat sektöründeki işyerinde söz konusu teşvik kapsamında işe alınan ve asgari ücret alan 30 gün Kuruma bildirilen (A) sigortalısının teşvikte yararlandırılması durumunda bir aylık işveren avantajı;

Ücret Avantajı:

Ücret Avantajı: 1.603,20 TL (53,44*30) TL

Sigorta Prim Avantajı

Sigorta Primi İşçi: 284,13 TL (2.209,50*0,14)

Sigorta Primi İşveren: 416,05 TL (2.029,50*0,205)

Toplan Sigorta Primi Avantajı: 700,18 TL

Gelir Vergisi Avantajı

Asgari Ücret Gelir Vergisi :258,77 (2.029,50*0,85*0,15)

AGİ: 152,21

GV Avantajı: 106,56 TL (258,77-152,21)

Damga Vergisi Avantajı

Asgari Ücret:2.029,50

Damga Vergisi:0,00759

DV Avantajı: 15,40 TL (2.209,50*0,00759)

Toplam Avantaj

Ücret Avantajı: 1.603,20

SGK Primi Avantajı: 700,18 TL

GV Avantajı: 106,56 TL

DV Avantajı: 15,40 TL

Toplan Avantaj: 2.425,34 TL (1.603,20+700,18+106,56+15,40)

Diğer Özellikli Durumlar:

Daha önce başka bir işyerinde teşvikten yararlanmış sigortalılar diğer şartları sağlamaları durumda kalan süre ile sınırlı olarak başka bir işyerinde söz konusu teşvikten yararlanabilecek.

2018 YILI ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

Yeni torba yasa tasarısı 2018 yılı asgari ücret desteği ile ilgili önemli düzenlemeleri içermektedir.  Madde metninde;

1) 2018 yılı asgari ücret desteğinin 2018 Ocak-2018 Eylül ayları için 9 aylık süreyle sınırlı olacağı belirtilmektedir.

2) 2018 asgari ücret desteği 2017 yılının aynı ayında, kazancı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen tutarın altında olan sigortalıların toplan gün sayısının, yine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek destek tutarıyla çarpılması sonucunda belirlenecek. Linyit ve taşkömürü faaliyeti olan işyerlerinde Bakanlar Kurulunca belirlenen desteğe esas sigorta prim matrahı iki kat olarak uygulanacak.

3) 2017 yılında sigortalı bildirimi olmayan işyerleri için 2018 yılında bildirdikleri sigortalılar değerlendirmeye alınacaktır

4) Toplu sözleşme uygulanan işyerleri için destekten yararlanabilecek sigortalıların kazanç üst sınırı Bakanlar Kurulunca daha yüksek olarak belirlenebilecektir.

5) Asgari ücret destek tutarı işverenlere ilgili aydaki sigorta primleri borcunda mahsup suretiyle sağlanacaktır. Destek tutarı sigorta prim borcundan daha yüksek olsa bile Kurum tarafından sigorta prim borcu kadar mahsup yapılacak ve daha sonraki aylara devir söz konusu olmayacaktır.

6) 4734 sayılı Kanun uyarınca sözleşmede fiyat farkı ödeneceği öngörülen ihale kapsamındaki işlerde; personel sayısının belirlendiği ve sigortalıların haftalık çalışma saatinin tamamı idarede geçen işlerde asgari ücret desteği idare tarafından yüklenicinin hakkedişinden kesilecektir.

KADIN ÇALIŞAN İÇİN KREŞ VE BAKIM YARDIMI YAPILMASI DURUMUNDA GELİR VERGİSİ İSTİSNASI

İşveren tarafından kadın çalışana kreş ve gündüz bakımevi hizmeti sağlamak amacıyla hizmeti sunan mükellefe yapılmak suretiyle asgari ücretin % 15’ini geçmeyen ödemelerin gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir. Tasarıda ödemenin kadın çalışana nakden yapılması ya da hizmet sunan mükellefe asgari ücretin % 15’ini aşan tutarda ödeme yapılması durumunda söz konusu ödemelerin gelir vergisine tabi tutulacağı belirtilmektedir.

KIDEM TAZMİNATI, İKALE SÖZLEŞMESİ VE İŞ SONU SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA YAPILAN ÖDEMELERİN GELİR VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU

Kanun Tasarısı, 1475 sayılı İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu kapsamında ödenen tazminatların tamamı ile 5953 sayılı Basın İş Kanunu kapsamında yapılan ödemelerin işçinin 24 aylığını aşmayan tutarların gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir. Ancak söz konusu kanunlar kapsamında hakkedilmediği halde ödenen tazminatlar ile hizmet yılı karşılığını aşan ödemelerin istisna kapsamında değerlendirilmeyeceği belirtilmiştir.

Diğer taraftan tasarıda, ikale sözleşmesi ya da iş sonu sözleşmesi kapsamında işçiye yapılan ödemelerin hak edilen kıdem tazminatı kadar gelir vergisinden istisna tutulacağı, söz konusu ödemeleri aşan kısmın ise gelir vergisine tabi tutulması gerektiği belirtilmiştir.

ÜCRETİ OCAK AYI NET ASGARİ ÜCRETİN ALTINA DÜŞÜN KİŞİLERE AGİ DESTEĞİ

Kanun tasarısında ücreti Ocak ayındaki net asgari ücretin altına düşen sigortalıların asgari geçim indirimine ekleme yapılmak suretiyle telafi yapılacak. Bu şekilde ekleme yapılacak sigortalının kendisi için asgari geçim indirim alması gerekmekte, eşi ve çoçukları dolayısıyla asgari geçim indirimi alanlar kapsama dahil olmayacak.

18-25 YAŞ ARALIĞINDAKİ SİGORTALILARIN AYNI GÜN İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ VERİLMESİ

Kanun tasarısı 18 yaşını doldurmuş 25 yaşını doldurmamış kişilerin işe alınması durumunda, işe giriş bildirgesinin çalışmaya başladıkları gün verilebileceği düzenlemesini getirmiştir.

İMALAT VEYA ARGE KANUNU KAPSAMINDAKİ İŞYERLERİNE MAKİNE TEÇHİZAT KDV İSTİSNASI

Kanun tasarısıyla 31.12.2019 tarihine kadar sanayi sicili belgesine haiz mükelleflerin imalat sanayinde kullanmak üzere yeni iktisap edecekleri makine ve teçhizat alımlarımlarında KDV istisnası getirilmiştir.

Aynı şekilde 31.12.2019 tarihine kadar 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Geliştirilmesi Hakkında Kanun ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren mükelleflerin ARGE faaliyetlerinde kullanmak üzere yeni iktisap edecekleri makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası getirilmiştir.

İMALAT VEYA ARGE KANUNU KAPSAMINDAKİ İŞYERLERİNE MAKİNE TEÇHİZAT AMORTİSMAN SÜRESİ KOLAYLIĞI

Kanun tasarısıyla 31.12.2019 tarihine kadar sanayi sicili belgesine haiz mükelleflerin imalat sanayinde kullanmak üzere yeni iktisap edecekleri makine ve teçhizatlara uygulanacak amortismanda süresi Maliye Bakanlığınca belirlenen faydalı ömrün yarısı olarak uygulanacak.

Aynı şekilde 31.12.2019 tarihine kadar 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Geliştirilmesi Hakkında Kanun ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren mükelleflerin ARGE faaliyetlerinde kullanmak üzere yeni iktisap edecekleri teçhizatlara uygulanacak amortismanda süresi Maliye Bakanlığınca belirlenen faydalı ömrün yarısı olarak uygulanacak.

LİNYİT VE TAŞKÖMÜRÜ ÇIKARAN MADEN İŞYERLERİNE DESTEK SAĞLANILMASI

Bilindiği üzere yer altı maden işyerleri ile ilgili olarak 6552 sayılı Kanunla bir takım düzenlemeler yapılmıştı. Söz konusu Kanunla yer altı maden işyerlerinde çalışan sigortalıların 4857 sayılı Kanunun 41 maddesinde yer alan yıllık izin sürelerine 4 gün ekleme yapılmış, haftalık 37,5 saat üzerinde çalışma yapılması durumunda 1,5 kat ücret ödemesi yapılacağı, söz konusu işyerlerinde günlük 7,5 saatten fazla çalışılamayacağı belirtilmiştir. Tasarı ile söz konusu düzenlemelerin işverene yarattığı maliyet ile ilgili olarak destek sağlanacağı hüküm altına alınmıştır.

18-25 YAŞ ARASI HAK SAHİBİ ÇOCUKLARIN ÇALIŞMASI DURUMUNDA DA AYLIK BAĞLANMASI

Tasarıda; hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise öğrenimi görmesi durumunda 20 yaşını, yüksek eğitim görmesi durumunda 25 yaşını doldurmayan çocukların 4a kapsamında çalışmaları halinde bu durumun aylık bağlanmasına engel teşkil etmeyeceği belirtilmiştir. Aynı zamanda bu durumda olan sigortalıların 4a kapsamında çalışması durumunda bağlanmış olan aylıkların da kesilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

 SGK EKSİK GÜN BİLDİRİMLERİNDE KURUMA YETKİ VERİLMESİ

Tasarıda eksik günlerin muhtasar ve prim hizmet bildirgesinde beyan edileceği, eksik gün nedenlerinin, eksik günleri ispat edici belgelerin, bunların saklanmasının SGK tarafından bir yönetmelikle belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenlemeyle, 10 dan az çalışanı olan işyerlerinde eksik gün belgelerinin Kuruma bildirim zorunluluğunun kaldırılabileceği değerlendirilmektedir.

KONUT KAPICILIĞI SGK BİLDİRİMİ

Tasarı ev hizmetlerinde olduğu gibi konut kapıcılarının sigortalılık bildirimi de 10 günden az ve 10 gün ve üzeri olmak üzere Ek-9 kapsamında Kuruma bildirilecek. 10 günden az bildirimlerde kısa vadeli sigorta kolları primi tahakkuk edecek, 10 gün ve üzeri bildirimlerde ise kısa ve uzun vadeli tüm sigorta kolları primi tahakkuk edecek.

Kaynak ► http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mehmetemrediken/005/