İşverenler İçin SGK Tarafından Getirilen Yeni Kolaylıklar ve Yapılan Düzenlemeler
Ahmet Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri
agarahmet@turmob.org.tr
I- GİRİŞ:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Yönetmelikte yapılan yeni bazı değişikliklerle işverenler
için bazı kolaylıklar getirilmiş ve önemli bazı yeni düzenlemeler
yapılmıştır. Yönetmelikle ihdas edilen yeni düzenlemelere göre; aynı işverene ait birden fazla devamlı işyerlerinin tek dosya üzerinden
bildirilmesi, ihale yoluyla arka arkaya
alınan hizmet alımı işlerinin aynı dosya üzerinden işe devam edilerek
bildirimlerinin yapılması, 10 ve üzerinde sigortalının
çalıştırıldığı işyerlerinde eksik gün bildirimi ile
ilgili hususların ve bunlar için aranan nitelik ve kriterlerin neler olduğu, bu
makalenin konusu olacaktır.
II- Aynı İşverene Ait Birden Fazla Devamlı İşyerinin
Tek Dosyada Birleştirilmesi:
1- Yapılan yeni düzenlemeye göre aynı ilde olmak ve
işveren tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait
iş kolu kodu aynı olan ve Kanunun 4/ (a) bendi kapsamında
sigortalı çalıştıran tüm işyerlerinin, birleştirilmek suretiyle tek dosyada
işlem görmesine SGK tarafından izin verilebilecektir. İşyerlerinin SGK’nın
birden fazla merkezinde/ünitesinde bulunması halinde tek dosyanın hangi
merkezde/ünitede işlem göreceğine Kurumca belirlenecektir.
- Birleştirilecek işyerinin devamlı mahiyet
kodunun “ 1 veya 2” olması gerekir.
- İş kolu kodunun aynı olması,
işyerlerinin az tehlikeli, tehlikeli ve çok
tehlikeli
sınıflardan birisinde olması gerekir.
2- Kanunun 4/ (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyeri işverenleri
tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla devamlı
mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı kamu kurum ve
kuruluşu işverenine ait iş kolu kodu aynı olan ve
birden fazla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü sınırları içindeki tüm işyeri
dosyalarının birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesine istihdam
teşvik ve desteklerinden yersiz yararlanmaya mahal vermeyecek şekilde Kurumca
izin verilebilecektir.
3- Ayrıca, aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden
fazla kara veya deniz yahut havaulaştırma araçlarına ait
işyerleri için tek işyeri sicil numarası verilecektir.
Bu uygulamaların nasıl olacağına ilişkin usul ve esasları SGK tarafından
çıkarılacak genelge ile ayrıca belirlenecektir.
III- İhaleli İşlerde ve Özel Bina İnşaatlarında İşyeri Tescil
İşlemleri:
1- Aynı işverenin, birden fazla özel ya da ihale konusu iş
alması, işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal
etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir. Ancak,
işverenin talebi üzerine aynı işverene, aynı iş kolunda olmak üzere işin
bitiminden itibaren bir ay içerisinde tekraren
verilen veya ihale edilen güvenlik, temizlik, taşıma ve benzeri
nitelikteki hizmet alımı işlerinde, işverenin talebi halinde yeni bir işyeri
dosyası tescil ettirilmeden ilk ihalede tescil edilen dosya üzerinden işlemler
yürütülebilecektir.
Yapılan bu yeni
düzenlemenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları, SGK tarafından
belirlenerek uygulamaya konulacaktır..
2- 5510 sayılı Kanunun 90. maddesine göre ihale yoluyla yapılan
işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu
oluşturan ortakların her birine ayrı, ayrı (müstakilen) istihkak ödenmesi ve bu
ortaklar tarafından idareye ayrı, ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla
ortakların her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı
ayrı işyeri dosyası sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise,
işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil
edilir.
3- Tek ihale ile birden fazla il veya merkezin görev alanına giren
bir işin yapılması hâlinde, istihkaklarının bir ödenmesi ve teminatlarının tek
olması şartıyla, işe ilk başlanılan yeri çevresine alan ünitece tek işyeri
sicil numarası verilebilir. Aynı anda birden fazla ünitenin görev alanlarında
işe başlanılması halinde, hangi il veya merkezden tek
işyeri sicil numarası alınacağı işverenin talebine göre belirlenir. Bu
durumda İşveren tarafından, işin yapılacağı diğer il veya merkezlere
yazılı olarak bilgi verilmesi ve aldığı işyeri sicil numarasının bildirilmesi
gerekir.
4- Aynı işveren
tarafından yaptırılan ve birden fazla yapı ruhsatı bulunan özel nitelikteki
bina inşaatı işyerlerinde, parsellerinin bitişik ya da yakın olması ve
sigortalıların birbirine karışması şartıyla inşaatların tek sicil numarasında
yürütülmesine SGK’nın ilgili il veya merkezince izin verilebilir.
IV- Eksik Gün Bildirim Formunda Yapılan Değişiklikler:
Sosyal
Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik
ile ay içinde 30 günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılar için
istenen eksik gün bildirim belgeleri yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye
göre yeni bazı belgeler istenmekte ve mevcut belgelerde işverenin ve sigortalının imzalarının bulunması şartları
aranıyor. Yapılan bu yeni düzenlemeye göre verilmesi gereken eksik gün
belgeleri şunlardır.:
1.
10 Ve Üzerinde Sigortalının Çalıştırıldığı
İşyerlerinde Eksik Gün Bildirimi:
Bilindiği gibi, mevcut uygulamaya göre; genel bütçeye dahil dairelerin, özel
bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, fonların, belediyelerin, il özel
idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve
işletmelerin, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer
kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve
bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin
yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının, sendikaların, vakıfların,
bankacılık kanunu kapsamındaki kuruluşların işyerleri ve toplu iş sözleşmesi
yapılan işyerleri ile 10 ve üzerinde
sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör
işyerlerinde eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde
belirtilmesi yeterli bulunmakta ve bu nitelikteki işyerleri için ayrıca eksik
gün bildirim formu ile eki belgeler aranmamaktadır.
2- 10 Kişiden Az Sigortalı Çalıştırıldığı İşyerlerinde Eksik Gün
Bildirimi:
10 kişiden az
sigortalının çalıştırıldığı işyerlerinde ay içinde 30 günden az çalışan veya
eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin SGK tarafından istenen belgeler
şunlardır:
a) Sigortalı ve işverenin imzasını taşıyan ücretsiz
veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi,
b) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş
sözleşmesi,
c) Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,
ç) İşe devamsızlığa ilişkin belgeler,
d) İş sözleşmesinin fesih edildiği tarihte çalışılmadığına dair belge.
c) Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,
ç) İşe devamsızlığa ilişkin belgeler,
d) İş sözleşmesinin fesih edildiği tarihte çalışılmadığına dair belge.
On kişiden az sigortalı
çalıştırılan işyerleri için yukarıda yazılı bulunan eksik çalışma günlerini
gösteren belgelerin ilgili olduğu ayı takip eden ayın 23’üne kadar SGK’ya
verilmesi gerekir.
V- Bütün İşverenlerin İşçinin Özlük Dosyalarında
Saklamaları Gereken
Eksik Gün Bildirimi İle İlgili Belgeler:
SSİ Yönetmeliğinde
yapılan yeni düzenleme ile özel sektör işyeri işverenlerince, 5510 sayılı
Kanunun 86. maddesine göre SGK tarafından istenmesi halinde ibraz edilmek üzere
saklanması gereken eksik gün bildirimine ait belgeler şunlardır:
a) Kurumca elektronik ortamda alınabilenler hariç Kurumca
yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden
alınmış istirahatlı olduğunu gösteren rapor,
b) Sigortalıya tebliğ edilen disiplin cezası uygulamasına ilişkin belge,
c) Gözaltına alınma ile tutukluluk hâline ilişkin belgeler,
ç) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,
d) Kısa çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,
e) 5434 sayılı Kanunun ek 76 ve geçici 192’nci maddesine tabi olunduğunu gösterir belge,
f) Yarım çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,
g) İSG-KATİP üzerinden alınan sözleşmeler,
ğ) Sonradan düzenlenebilir niteliğinde olmayan benzer nitelikteki belgeler.
Yukarıda yazılı bulunan belgelerin, işverenler tarafından işçinin özlük
dosyasında saklanması gerekmektedir. Bu belgelerin istenmesine rağmen SGK’ya
ibraz edilmemesi halinde, daha önce bildirilen eksik günler Kurumca Re’sen
işlem yapılarak primleri gecikme zammı ve cezası ile birlikte işverenden
alınacaktır.
VI- Sonuç:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yapılan bazı
değişiklikler ve yeni düzenlemelerle, istihdam teşvik ve desteklerinden yersiz
yararlanmaya mahal vermemek için aynı ilde olmak ve
işveren tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan
aynı işverene ait iş kolu kodu aynı olan ve Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran
tüm işyerlerinin, birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesi, ihale yoluyla arka arkaya alınan hizmet alımı işlerinin aynı dosya
üzerinden işe devam edilerek bildirimlerinin yapılması ile
ilgili hususlarda işverenler için önemli kolaylıklar
getirilmiştir
