Defterler ve Belgeleri Gizleme
Dr. Bumin DOĞRUSÖZ
Gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi gibi beyan esasına dayalı vergilerin başarısı, bu beyanların sıkı surette denetimine bağlıdır. Buradaki denetimin amacı, mükelleflerin ve mükelleflerle hukuki ilişkide bulunan üçüncü kişilerin vergi ile ilgili muamelelerinin, servet, sermaye ve hesap durumlarının, faaliyet ve hesap neticelerinin belli edilmesi, incelenmesi ve tespitinin sağlanmasıdır. Vergi Usul Kanunu, bu amaçların tahakkuku amacıyla mükellefler için bilgi verme ve defter ve belgeleri saklama ve ibraz yükümlülükleri öngörülmüştür. Denetim işlevinin yerine getirilmesi, ancak defter ve belgelerin ibrazına ve bazen bunların karşıt incelemelerle gerçekliğinin saptanmasına bağlıdır. Kanunda, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme usulü, defter ve belge istenilmesine ve ibrazına, incelenmesine, ibraz edilmeme halinde izlenecek yol ve müeyyidelere ilişkin yöntemler ayrıntılı olarak yer almıştır.
Defter ve belgelerin incelenmesinin vergi sisteminin sağlıklı olarak çalışabilmesi açısından haiz olduğu önem dolayısıyla kanun koyucu, ibrazdan kaçınmaya çeşitli hukuki sonuçlar bağlamıştır. İbraz etmeme her şeyden bir re’sen tarh sebebi sayılmış, re’sen tarh edilecek vergiye ise bir kat idari para cezası uygulanmasını öngörmüştür.
Kanun koyucu fiilin önemi dolayısıyla ibraz etmeme halini ayrıca hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir suç olarak da düzenlemiştir. Vergi Usul Kanununa göre; vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defter ve belgelerin inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere ibraz edilmemesi gizleme fiili olarak suç kabul edilmiştir. Bu yazımızda bu suçu ana hatları ile irdelemek istiyoruz.
Bu suçun oluşabilmesi için, her şeyden önce defter ve belgelerin usulünce istenilmiş olunması gerekir. Usulünceden kastım, ibraz talep edenin vergi incelemesi yapmaya yetkili olması, ibraz talep yazısının kanunun tebliğ hükümlerine uygun olarak tebliğ edilmesi, ilgilisine 15 günlük süre tanınmış olunması gerekmektedir. Bu arada ibraz talep edilenin ek süre talep etmesi halinde onunda değerlendirilmiş olması gerekmektedir. Bu 15 günlük süre mali tatilden etkilenir, ancak adli tatilin bu süreye bir etkisi yoktur.
Defter ve/veya belgelerin ibraz edilmemesi (gizlenmesi) suçunun işlenebilmesi için ibrazı istenilen defter veya belgelerin varlığının noter kayıtları ile veya sair suretlerle varlığının idarece kanıtlanmış olunması gerekir. Örneğin noterdeki defter tasdik kayıtları ile defterin varlığı kanıtlanabilir. Yine taraflardan birinin bir ticari dava veya icra takibi dolayısıyla bir sözleşmeye dayanması veya defterlerin ticaret mahkemelerince bilirkişi incelemesine tabi tutulmuş veya bilirkişi raporunda bu sözleşmeye atıfta bulunulmuş olduğu hallerde idare bu bilirkişi raporu ile de defter veya belgenin varlığını kanıtlayabilir. Bu durumda ibraz talebine rağmen ibraz etmeme, gizleme suçunu oluşturacaktır. Ancak defter tutulmamışsa veya belge düzenlenmemiş ise ibraz etmeme suçu da oluşmaz. Tutulan defter tasdiksiz ise Vergi Usul Kanunu'na göre tutulan bir defter söz konusu olmayacağından, suç yine oluşmaz.
Bu suçun oluşabilmesi için ibrazın vergi incelemesi için talep edilmesi gerekir. Örneğin...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://www.dunya.com/defterler-ve-belgeleri-gizleme-160426yy.htm
