SON YAZILAR

7 Temmuz 2015 Salı

Mevsimlik İşçiye Böğürtlen Modeli

Unknown | 10:32 | | | | | | | | | |
Mevsimlik İşçiye Böğürtlen Modeli

 Prof. Dr. Cem KILIÇ



Türkiye’deki mevsimlik işçi kazalarına dün acı bir örnek daha eklendi. Bunların önüne geçmek için İsveç modeli uygulanabilir.

Böğürtlen toplamak için İsveç’e giden işçiler, bir sendikaya üye yapılarak ücret ve çalışma koşullarını belirleyen toplu sözleşmeye imza atıyor
Türkiye’de her yıl tarımsal üretim için belirli dönemlerde ‘iç göç’ trafiği yaşanıyor. Çukurova’da pamukla başlayan, Karadeniz’de çay ve fındıkla devam eden, Ege’de zeytinle sona eren mevsimlik işçilik dönemlerinde ne yazık ki pek çok iş kazası yaşanıyor.

Bu kazaların önemli bir bölümü karayollarında gerçekleşiyor. Mevsimlik işçileri taşıyan araçların kaza yapması sonucu pek çok işçinin ve bu işçilerin ailelerinin hayatları kararıyor. En son dün Manisa’da yaşanan kaza sonucu asma yaprağı toplamak için tarlaya gitmekte olan 15 tarım işçisi hayatını kaybetti.
Özellikle yaz aylarında, hasat dönemlerinde, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinden Karadeniz, Ege ve Akdeniz’e aile boyu göçler yaşanıyor. Amaç, fındık, zeytin, narenciye toplamak ve kışın rahat yaşayabilmek.
Ancak mevsimlik işçilerin çalışma koşullarının çok kötü olduğunu görüyoruz. Göç ettikleri illerde tarlalara ulaşımda traktör römorkları, kamyonetler gibi insan sağlığını hiçe sayan mekânlarda ve biçimlerde taşınan mevsimlik işçiler en çok bu noktalarda sıkıntı yaşıyorlar.

Sendika ve toplu sözleşme

Diğer yandan barınma imkânları açısından da salgın hastalıklara neden olabilecek boyutta sağlıksız ortamların söz konusu olduğu görülüyor. Bunun yanında mevsimlik işçilik nedeniyle okula geç başlama gibi daha büyük hasarlar doğuran bazı sorunlar da söz konusu. Mevsimlik işçilik sadece Türkiye’de yok. Ancak ne yazık ki mevsimlik işçilerin çalışma koşulları ve taşınmaları açısından yaşanan büyük sorunlar en çok ülkemizde görülüyor. Örneğin İsveç, üretiminde dünya lideri olduğu böğürtlenin toplanması konusunda çok önemli uygulamalara imza atıyor.

İsveç’teki sık ormanlarda bol miktarda bölgeye özgü böğürtlen yetişiyor. Her yıl ortalama 30 bin ton böğürtlen toplanıyor. Bu meyveler yalnızca gıda amaçlı kullanılmıyor, ilaç sektörünün hammaddeleri olmaları açısından da çok önemli. Bu meyveleri toplayan kişilere “berrypickers” adı veriliyor. İsveç bütün yaz süren bu iş için işgücü göçü kabul ediyor. İsveç’te bir toplantı için bulunduğumuz dönemde böğürtlen toplayan işçilerin çalışma koşullarını gözlemleme şansım oldu.

Böğürtlen toplamak için İsveç’e gelen bütün kişilerin üye olduğu bir sendika ile böğürtlen toplayıcılarının ücret ve çalışma koşulları belirleniyor.

Böyle olunca da, böğürtlen toplatacak kişilerin çalıştıracakları kişiler için oluşturması gereken genel şartlar ve ödenmesi gereken ücretler toplu sözleşme ile belirlenmiş oluyor.

4132 TL brüt maaş var

İsveçli işverenlerin, böğürtlen toplama işi için vereceği aylık brüt maaş en az 13 bin İsveç kronu, yani 4132 TL olmak zorunda. İş, ilgili sendikanın gözetiminde yapılırken, işveren rekolte düşük olsa da, işçi az böğürtlen toplayabilse de söz konusu...