Özgür ERDURSUN
Olay
İşverenlerin yanında çalıştırdıkları işçileri işten çıkartırken uyması gereken kurallar vardır, bu konuda firmada çalışan toplam işçi sayısına göre durumu ikiye ayırabiliriz. 30 kişinin altında çalışanı olan işyerleri diğeri ise 30 ve üzerinde çalışanı olan işyerleridir. 30 kişinin üzerinde işçisi olan işyerlerinde çalışanların iş güvencesi vardır fakat 30 kişinin altında işçisi olan işyerlerinde iş güvencesi yoktur.
İŞ GÜVENCESİ: İşçinin geleceğe güvenle bakabilmesi, kendisinin ve ailesinin geçim kaynağını sağlayan gelirden mahrum kalma kaygısından uzak kalması, işçinin işine hiçbir biçimde değil; yalnız keyfi olarak son verilme imkânının kaldırılması veya en azından belli şartlara bağlanmasıdır.
İşveren 30 kişiye kadar çalışanı olan bir işyerinde işçisine ihbar ve kıdem tazminatını vererek işten çıkartabilir. 30 ve üzerinde çalışanı olan işverenler işe haklı bir nedene dayanmaksızın çalışanına ihbar ve kıdem tazminatını vererek işten çıkarttıklarında işçinin işe iade davası açması durumunda işine geri dönebilir. İşe iade davasında nasıl açılır, kaç günde açılır,işe iade kaç günde olmalıdır, işveren davayı kazanan işçiyi çalıştırmayı kabul etmez ise işçinin neler yapması gerekir gibi bir çok sorunun cevabı bilinmemektedir.
İŞE İADE DAVASI NEDİR?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinde, geçerli bir neden bulunmadan veya sebep gösterilmeden yapılan fesihlerin geçersiz kabul edileceği kanun maddesi haline getirilmiştir. Böylece iş ilişkisinin sürekliliği ve istikrarı sağlanmaya çalışılmıştır. İş Kanunu’nun çeşitli maddelerinde işverenin bireysel ve toplu işçi çıkarması halleri sınırlandırılmış ve kurallara bağlanmıştır. Ayrıca İş Kanunu 5953 sayılı Basın İş Kanunu’na kıyas yoluyla uygulanacaktır. Bu durumda, Basın İş Kanunu kapsamına giren gazeteciler de iş güvencesinden faydalanabilir hale getirilmişlerdir. Ancak tüm bu olumlu düzenlemelere rağmen, Deniz İş Kanunu ve Borçlar Kanunu kapsamında kalan ve iş sözleşmesi ile çalışan işçiler iş güvencesinden faydalanamamaktadır.
Bu durumda bilinmesi gerekenler şunlardır;
* Çalışan işten çıkarılacağını kendisine bildiren yazıyı aldığı günden itibaren 30 gün içinde dava açmalıdır, aksi halde işe iade davasını kaybeder...
* 30 günlük süre işten çıktıktan sonra değil işten çıkacağınızı öğrendikten sonra başlıyor…
* İş K. m. 18/I uyarınca, en az altı aylık kıdemi olan işçi, işe iade için dava açabilmektedir.
* İş Sözleşmesi’nin İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na Tabi Olması gerekmektedir.
* İş K. m. 18 uyarınca işe iade davasından yalnızca süresiz sözleşmeyle çalışanlar faydalanabilecektir. Bu durumda belirli süreli sözleşme ile çalışan işçiler iş güvencesi hükümlerinden yararlanamazlar.
* Mevsimlik işçiler de, eğer ki belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyorlarsa bu davadan yararlanabilirler.
* İşe iade davalarında ilk olarak tespit edilmesi gerekenlerden biri otuz işçi ölçütüdür.
* 4857 sayılı İş K. m. 18 uyarınca, bir işverenin aynı işkolunda birden fazla işyeri varsa, işyerinde çalışan işçi sayısının tespitinde bu yerlerdeki toplam işçi sayısı dikkate alınacaktır.
* İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri bu davadan yararlanamaz.
* İşçinin savunmasının alınması gerektiği İş K. m. 19’da da öngörülmüş olup, kanun maddesi
uyarınca işçinin savunması alınmadan, belirsiz süreli iş sözleşmesi davranış ve verimliliği nedeniyle sona erdirilemez.
* İşçinin dava dilekçesindeki asıl talebi feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesi istemi ile mahkeme kararının kesinleşmesine kadar boşta geçireceği süre içinde;
En fazla DÖRT aya kadar olan ücreti tutarında tazminat talep etmesidir. İşverenin süresi içinde işe başlatmaması hali için SEKİZ aya kadar iş güvencesi tazminatına karar verilmesini de talep edecektir.
* İş sözleşmesi işveren tarafından sebep gösterilmeden ya da geçersiz sebeple feshedilen işçi, açmış olduğu işe iade davasını kazandıktan sonra, geçersiz sayılan fesih nedeniyle, boşta geçen süreye ilişkin ücretini ve diğer haklarını talep etme hakkına sahip olur.
* Mahkemenin verdiği feshin geçersizliğine ve işçinin işine iadesine ilişkin kararın...
Kaynak ve Yazının Devamı ► http://olay.com.tr/yazarlar/ozgur-erdursun/sebepsiz-isten-atilmalarda-ise-iade/5600/
